جنبش جنوب ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

'''جنبش جنوب ایران''' عمده مبارزات مردمی جنوب ایران، توسط مبارزان [[دشتی]]، [[دشتستان]] و [[تنگستان]] در [[استان بوشهر|بوشهر]]، بختیاری‌ها در [[خوزستان]] و نیروهای مبارز در [[کازرون]] و [[فارس]] می‌باشد.

جنبش مردم جنوب بخصوص توسط مبارزان تنگستان، دشتی و دشتستان در عهد [[قاجاریان|دوره قاجار]] بویژه عصر [[ناصرالدین شاه|ناصری]] در مقابله با نیروهای مهاجم [[بریتانیا]] با تاثیرگزاری از مساله [[هرات]] شکل یافت. در دوره [[مشروطیت]] نقش مشروطه خواهی و آزادی طلبی داشت و در زمان [[رضاشاه]] در مبارزه با حکومت مرکزی و مقابله با [[پلیس جنوب]] فعال بود.

 

== دوره ناصری ==

 

پس از کشته شدن رئیسعلی دلواری برای آزادی بوشهر جنگ در منطقهٔ «[[کوه‌کزی]]» نزدیکی بوشهر، ادامه یافت. در جنگ کوه‌کزی مجاهدان از جمله زائر خضرخان، شیخ حسین خان چاهکوتاهی و خالوحسین از خود شجاعت و دلاوری فراوانی نشان داند. در این جنگ و گریز هرچند ابتدا همراه با عقب نشینی نیروهای مهاجم انگلیسی بود اما عاقبت مجاهدان مجبور به عقب نشینی شدند. عبدالحسین فرزند شیخ حسین خان کشته شد و خالوحسین در حال نبرد از ناحیه ران و بازو به شدت مجروح شد. در این حال فشنگ‌های خالوحسین نیز به اتمام رسید و او توسط انگلیسی‌ها دستگیر شد. بلافاصله پس از جنگ [[کوه کزی]] شایعه کشته شدن خالوحسین در جنگ، در سرتاسر جنوب و حتی روزنامه‌های [[شیراز]] و [[تهران]] انتشار یافت. روزنامه «[[روزنامه رعد|رعد]]» به سردبیری «[[سید ضیاءالدین طباطبائی]]»، نیز در ستون اخبار داخلی کشور با استناد به تلگراف‌های رسیده از برازجان به [[وزارت داخله]]، خبر کشته شدن [[خالوحسین دشتی|خالو]] را منتشر کرد. امااین خبر زود تکذیب شد. انگلیسی‌ها پس از محاکمه خالوحسین او را به بوشهر بردند و سوار کشتی نظامی کردند و به شهر «[[بصره]]» انتقال دادند.

 

طی مذاکرات فی مابین قراردادی در تاریخ هفتم اوت ۱۹۱۵. م/ هفتم شوال ۱۳۳۴. ق در محل سر بَسْت چُغادَک به امضای ماژور تریور، قائم مقام کنسول انگلیس در بوشهر، و زایرخضرخان تنگستانی (امیر اسلام) و [[شیخ حسین خان چاه کوتاهی]] (سالار اسلام) به انجام رسید.

 

از مفاد این قرارداد (صلح نامه):

۱ــ استرداد اسرای تنگستانی و دشتی که در جنگ گرفتار شده بودند، از جمله خالو حسین دشتی و هر کس دیگری که انگلیسی‌ها در اختیار داشتند‎.

 

۲ــ برقراری امنیت راه شاهی در حدود خاک خود، به طوری که اگر مال التجاره‌ای گم شود، غرامت آن را بدهند.

 

 

مبادلهٔ نهایی اسراء (۲۰ اگوست ۱۹۱۶ میلادی) به انجام رسید. خالوحسین با کمال میمد در [[خور خان]] از کشتی پیاده و مورد استقبال سران دشتی و روحانیون محلی و مردم قرار گرفتند و به وطن برگشتند. و در شوال ۱۳۳۴ صلحنامه‌ای بر سر موارد توافقی به امضا رسید.