آمادا (قبیله): تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
تغییرمسیر به امدانه |
قوم، قبیله |
||
خط ۱:
'''آمادای''' نام نخستن قبیلهٔ ایرانی بود که پس از هزیمت [[ماننا]]<ref>نخستین دولت ایرانی</ref> در برابر [[آشوریان]] برای کسب آزادی خویش پایداری نمود. لازم بذکر است که در سرزمین ماننا و ماد قبایل زیادی سُکنا گزیده بودند و تنها شهرت قبیلهٔ ماد و ماننا در این بود که ایشان در مقابل دشمن متجاوز پایداری نموده عَلَم استقلال برافراشتند در نتیجه از دید سلاطین [[آشور]] قبایل ماننا و مادای بمنزلهٔ دو کشور مستقل، برسمیت شناخته شدند.
==وجه تسمیهٔ ماد==
کلمهٔ ماد، بزبان آشوری مادای، آمادای، ماتای<ref>madài, ámadái, matâi</ref> و بزبان عیلامی‌نو ماتاپه<ref>mata - pe</ref> و بزبان یونانی قدیم مدی<ref>mèdoi یا mâdoi</ref> یکی از نام‌های قومی و جغرافیایی است که ریشهٔ واضح از زبان‌های ایرانی برای آن نمی‌توان یافت<ref>بزبان پارسی ماد، بزبان پارتی مات، بزبان ارمنی قدیم مار-ک</ref>. مع‌هذا در میان مردم آن سرزمین که در قرن نهم پ. م. بزبان ایرانی سخن می‌گفتند متداول بود و این خود از شکل دیگر کلمه یعنی '''آمادای''' که در ردیف '''مادای''' در منابع آشوری محفوظ مانده و مشهود است. در این صورت واژه سازی با پیشوند « آ » و بدون آن ویژهٔ زبان‌های ایرانی است و در مورد اسامی قبایل نیز به نظر رسیده است<ref>اغلب مورخان مفهوم راهزن را برای واژهٔ ماد قائلند و دلیل‌شان مترداف بودن مادا با مارتای [[اوستا]] که بمعنی قاتل و راهزن است عنوان می‌کنند. ولی هیچ دلیلی ندارد مادا را با مارتا مشابه قلمداد نماییم</ref>
از مجموع مطالب بالا چنین بر می‌آید که شاید [[اتحادیه قبایل ماد]] به صورت اتحاد قبایلی غیر ایرانی وجود داشته و بخش ایرانی ساکنان سرزمین [[ماد]] فقط بعدها به شکل [[قبیلهٔ آریایی]] جداگانه‌ای تشکیل شد. احتمال منشأ اخیرالذکر این قبیله از نام آن پیداست « آریا ». نامی است که نه یک قبیلهٔ منفرد به خویشتن داده بوده بلکه نام قومی می‌باشد. عقیدهٔ دیگری نیز اظهار شده است مبنی بر اینکه قدیمترین نام در اصطلاح نژادی « ماکتا.پ » که بزبان عیلامی‌نو است و با کلمهٔ دیگر آن زبان « ماتا.پ » به معنی ماد یا مادها قابل قیاس می‌باشد، مکتوم است. ممکن است اصطلاح مادها ریشهٔ [[عیلامی]] - [[کاسپی]] داشته باشد.
منابع آشوری در ردیف شکل‌های مادای و آمادای که معرف [[اتحادیه قبایل ماد]] بوده کلمهٔ « ماتای » را که ریشهٔ عیلامی دارد آورده‌اند. این نیز شاید حاکی از آن باشد که اصطلاح '''مادها''' از دیر باز در سرزمین منظور متداول بوده است.
==پانویس==
{{پانویس}}
==جستارهای وابسته==
==منابع==
* ای. م. دیاکونوف. ''[[تاریخ ماد]]''. فصل دو. ISBN 964-445-106-6
[[رده:ماد]]
[[رده:ایران]]
==پیوند به بیرون==
{{ایران-خرد}}
[[en:mâda]]
| |||