اولمک: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات ردهٔ همسنگ (۲۲) +تمیز(۲.۷): + رده:اولمک |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
[[پرونده:Olmec Heartland Overview 4.svg|چپ|بندانگشتی|350px|نقشه تمدن اولمک.]]
[[File:The Wrestler (Olmec) by DeLange.jpg|چپ|thumb|"[[کشتی‌گیر (تندیس)|کشتی‌گیر]]، از تندیس‌های روزگار اولمک، ۱۲۰۰ تا ۸۰۰ پیش از میلاد.]]
'''تمدن اولمک''' اولین تمدن [[دنیای جدید]] بود، که در حدود [[۱۲۰۰ (پیش از میلاد)|۱۲۰۰ پیش از میلاد]] آغاز شد و در [[۴۰۰ (پیش از میلاد)|۴۰۰]] سال قبل از میلاد مسیح منقرض شد. تا ۲۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح افراد ساکن در [[قاره آمریکا]] شروع به کشت و رشد اولین غلات خود، [[ذرت]] کردند و شهرهایی را بنا نهادند. در حدود ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، شهرهای کوچکی به این تمدن داخل شدند و تمدن مشخص و پابرجایی بوجود آمد. مراکز این شهرها ویژگیهای جشن‌ها را با اهرام و پلازاهای دارای دیوار بودند. اولین مراکز از این نوع در [[سان لورنسو]] بود و یکی دیگر هم در [[لاونتا]] قرار داشت. هنرمندان اولمک شکلهای پلنگ و انسان‌ها را از سفال و سنگ سبز و مجسمه بزرگ سر امپراتور، که در هر شهر مهم نصب شده بود، تراشیده بودند. کاشت و استفاده از ذرت در حدود ۷۵۰۰ سال تا ۱۲۰۰۰ سال قبل شروع شده‌است. (اصلاح شده برای تغییرات خورشیدی)<ref> [http://en.wikipedia.org/wiki/Maize#Origin_of_maize]</ref> سوابق اولیه از کشتزارهای کم ارتفاع و پست بوته‌های ذرت و تاریخ آنها به ۵۱۰۰ سال قبل از میلاد می‌رسد<ref>[http://www.scienceblog.com/community/older/2003/I/20035654.html Agriculture's origin may be hidden in 'invisible' clues<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> اما با وجود این، خانواده‌های حکومت کننده، حتی احاطه خود را بر سرزمین‌های تابع خود از دست دادند و تمدن اولمک در ۴۰۰ سال قبل از میلاد با تغییر ظاهر و خرابی و انهدام سان لورنسو و لا ونتا دو شهر مهم این تمدن منقرض شد. این تمدن به عنوان فرهنگ تمدن آمریکایی میانه شناخته شده‌است. تمدن اولمک تمدن مایان را که اولین ساختار آن در حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح شروع شده و نفوذ آن بر تمدنهای آینده ادامه دارد، توسعه داده‌است.<ref> [http://en.wikipedia.org/wiki/Maya_civilization]</ref>▼
[[File:WLA metmuseum Olmec Jadeite Mask 3.jpg|thumb|نقابی از جنس [[سنگ قولنج]]، ۱۰۰ تا ۶۰۰ پیش از میلاد.]]
'''تمدن اولمک''' (Olmec) نخستین تمدن در مکزیک و نخستین تمدن در [[قاره آمریکا]] بود. اولمک‌ها در مناطق پست گرمسیری جنوب مرکزی مکزیک، محل ایالت‌های امروزی وراکروز و تاباسکو زندگی می‌کردند.{{سخ}}
تمدن اولمک در [[سان لورنسو]] از حدود سال ۱۱۵۰ ق. م تا ۹۰۰ ق. م و در سایر جاهای نزدیکتر به ساحل خلیج مکزیک از سال ۸۰۰ ق. م تا ۴۰۰ ق. م شکوفا گردیده و پیش از نابودی بر فرهنگ بخش‌های دیگری از آمریکا مرکزی تأثیر گذاشته‌است.<ref>لحمیان، رضا: آب، پیدایش و انتقال تمدن‌ها. در نشریه: اطلاع رسانی و کتابداری» کتاب ماه هنر» خرداد و تیر ۱۳۸۲ - شماره ۵۷ و ۵۸. ص۹۷.</ref>
آشناترین جنبه تمدن اولمک، هنر این تمدن به‌ویژه آثار متمایز مجسمه‌سازی اولمک در سان لورنسو و مکان‌های دیگر به شکل جمجمه‌های بزرگ انسانی است که در سنگ [[بازالت]] کنده‌کاری شده‌اند. این سنگ‌ها از محلی واقع در حدود پنجاه مایلی سان لورنسو به آنجا آورده شده‌است.<ref>لحمیان، رضا: آب، پیدایش</ref>
هنر اولمک در پیکرتراشی تاکید بر تجسم بخشیدن به کودکانی چاق با چهره‌های پف کرده و دهانی نیمه باز همراه با نیشخند بود که بر روی هم علایم صورت گربهٔ وحشی را آشکار می‌سازد و در حقیقت چنین پیداست که آن قوم خود را از نسل گربه‌سانان می‌دانستند.<ref>محمدپناه، بهنام: اسرار تمدن مصر باستان. تهران: نشر سبزان. ۱۳۸۶. شابک: ۹۶۴-۸۲۴۹-۳۵-۰</ref>
ناحیه باستانی "لاونتا" در جنوب شرقی مکزیک بزرگ ترین زیستگاه تمدن اولمک به شمار می‌رفت. در این مکان بقایای شهری به شکل یک ردیف ساختمان‌های گلی قرار دارد. در این شهر یک هرم اشکوبه‌ای به طول ۱۳۵، عرض ۷۵ و ارتفاع ۳۵ متر نیز ساخته شده‌است و از قدیمی ترین اهرام نوع خود در امریکای مرکزی بودند. زیستگاه لاونتا در حدود سالهای ۴۰۰ تا ۳۰۰ پیش از میلاد بر اثر تهاجم اقوام بیگانه ویران شده‌است. از دیگر آثار به جامانده از قوم اولمک می‌توان به هشت سر سنگی بزرگ در " سان لورنسو" اشاره کرد که به احتمال فراوان مجسمهٔ نخستین حاکمان اولمک بوده‌اند.
با سقوط این دو شهر تمدن اولمک نابود شد، اما فرهنگ و سنت‌های این قوم مانند پرستش [[جاگوار]]، کنده‌کاری بر روی [[یشم سبز]]، کشاورزی، دست نوشته‌ها و نظم اجتماعی آنها بعدها در آمریکای مرکزی و جوامع جنوبی ادامه پیدا کرد.<ref>محمدپناه، بهنام: اسرار تمدن مصر باستان. تهران: نشر سبزان. ۱۳۸۶. شابک: ۹۶۴-۸۲۴۹-۳۵-۰</ref>
==پیشینه==
در حدود سال ۱۲۵۰ ق. م تمدنی در نقطه‌ای از نواحی مرتفع جنگلی که امروزه سان لورنسو نامیده می‌شود و مشرف بر دره [[رودخانه کوآتزاکوآلکوس]]<ref>Coatzacoalcos</ref> رودخانه‌ای که در سمت شمالی دشت [[تهوآنتپک]]<ref>Tehuantepec</ref> را در خلیج مکزیکو آبیاری می‌کند، ایجاد شد. این منطقه نخستین جایی است که در آن قدیمی‌ترین تمدن شناخته شده در آمریکا کشف شده‌است. تمدنی که کاشفان امروزی آن را تمدن اولمک نامیده‌اند.<ref>لحمیان، رضا: آب، پیدایش</ref>
▲
از آنجا که شمار محدودی از حروف الفبای اولمک‌ها باقی مانده‌است، امکان بازآفرینی تمامی حروف میسر نیست، اما بدون تردید، خط اولمک‌ها، سهم بسزایی در پیدایش خط تصویری مایاها (در حدود ۳۰۰ تا ۹۰۰م) داشته‌است. اولمک‌ها احتمالا نیاکان [[مایاها]] بودند. همچنین این فرضیه وجود دارد که قوم [[چاوین]] نیز از نوادگان مهاجران اولمک باشند.<ref>محمدپناه، بهنام: اسرار تمدن مصر باستان.</ref>
== نگارخانه ==
<gallery>
| |||