آزید: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات:مرتب‌سازی عنوان‌ها+ مرتب‌سازی رده‌ها + تمیزکاری (۴٫۳) |
|||
خط ۱:
{{Multiple image|direction=vertical|align=right|image1=Azid-Ion.svg|image2=Azide-2D.png |width=200|caption1=آنیون آزید|caption2=گروه عاملی آزید}}
'''آزید''' ('''Azide''') نام آنیونی با فرمول {{عبارت چپچین|N<sub>3</sub><sup>−</sup>}} است که باز مزدوج [[هیدرازوئیک اسید]] می‌باشد. {{عبارت چپچین|N<sub>3</sub><sup>−</sup>}} آنیونی خطی است که با [[کربن دی‌اکسید]] و [[دی نیتروژن مونوکسید]] ایزوالکترونیک است. ساختارهای گوناگونی برای آزید دیده شده است که مهم ترین آن‌ها {{عبارت چپچین|N<sup>−</sup>}}={{عبارت چپچین|N<sup>+</sup>}}={{عبارت چپچین|N<sup>−</sup>}} می‌باشد. همچنین آزید می‌تواند در [[شیمی آلی]] یک [[گروه عاملی]] به شکل RN<sub>3</sub> بسازد.<ref name = braese>{{cite journal | author = S. Bräse, C. Gil, K. Knepper and V. Zimmermann | title = Organic Azides: An Exploding Diversity of a Unique Class of Compounds | journal = [[Angewandte Chemie International Edition]] | volume = 44 | issue = 33 | pages = 5188–5240 | doi = 10.1002/anie.200400657 | year = 2005 | pmid = 16100733}}</ref> شناخته شده ترین کاربرد آزید
== کاربرد ==
سالانه نزدیک به ۲۵۰ تُن ترکیب‌های دارندهٔ آزید تولید می‌شود که مهم ترین آن‌ها سدیم آزید است.<ref name="Ullmann">Horst H. Jobelius, Hans-Dieter Scharff "Hydrazoic Acid and Azides" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, 2005, Wiley-VCH, Weinheim.
=== چاشنی و محرک ===
[[آزید سدیم]] یک مادهٔ محرک برای کیسه‌های هوا در خودرو است. این ماده در اثر گرما بی درنگ شکسته می‌شود و گاز نیتروژن تولید می‌کند این نیتروژن کیسهٔ هوا را به سرعت باد می‌کند.<ref name="Ullmann"/>
{{چپچین}}
2 NaN<sub>3</sub>
{{پایان چپچین}}
نمک فلزهای سنگین مانند [[آزید سرب(II)]] و Pb(N<sub>3</sub>)<sub>2</sub> چاشنی‌های حساس به شوک اند که هنگام دریافت یک محرک به نیتروژن و سرب شکسته می‌شود:<ref>Shriver and Atkins. Inorganic Chemistry (Fifth Edition). W. H. Freeman and Company, New York, pp 382.</ref>
{{چپچین}}
Pb(N<sub>3</sub>)<sub>2</sub>
{{پایان چپچین}}
نمک‌های نقره و باریم هم کاربردی همانند دارند. آزیدهای آلی به عنوان محرک راکت کاربرد دارند برای نمونه می‌توان از: [[دی‌ام‌ای‌زد]] نام بُرد.
خط ۲۴:
* [[پنتازنیوم]]
==
{{پانویس}}
خط ۳۰:
* [http://organic-chemistry.org/synthesis/C1N/azides/index.shtm ساخت آزیدهای آلی]
* [http://www.ehs.ucsb.edu/units/labsfty/labrsc/factsheets/Azides_FS26.pdf ساخت، خالص سازی و کنترل آزیدهای آلی]
{{خرد|شیمی}}
[[رده:گروه‌های عاملی]]▼
[[رده:آزیدها]]
▲[[رده:گروه‌های عاملی]]
[[ar:أزيد]]
سطر ۴۲ ⟵ ۴۴:
[[en:Azide]]
[[es:Azida]]
[[fi:Atsidi]]▼
[[fr:Azoture]]
[[hr:Azidi]]
[[it:Azoturo]]
[[nl:Azide]]▼
[[ja:アジ化物]]
▲[[nl:Azide]]
[[pl:Azydki]]
[[ro:Azidă]]
سطر ۵۲ ⟵ ۵۵:
[[simple:Azide]]
[[sr:Azid]]
▲[[fi:Atsidi]]
[[sv:Azidgrupp]]
[[uk:Азиди]]
| |||