فیزیک ذرات: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز r2.7.2+) (ربات: افزودن tl:Pisikang pampartikulo |
ابرابزار |
||
خط ۱:
'''فیزیک ذرات بنیادی''' {{به انگلیسی|Fundamental particle physics}} یکی از شاخه‌های علم [[فیزیک]] می‌باشد، که به بررسی این که [[ماده]] از چه چیزی ساخته شده‌است می‌پردازد. در این شاخه از فیزیک به بررسی ماده در بنیادی‌ترین حالت ممکن یعنی کوچکترین اجزا تشکیل دهنده که به [[ذرات بنیادی]] معروف هستند پرداخته می‌شود.
با اضافه شدن مفهوم [[نیرو|نیروها]] بررسی آن‌ها به صورت چند ذره دیگر و برهمکنش بین ذرات ماده و ذرات حامل نیرو بخش دیگری از فیزیک ذرات بنیادی را می‌سازد. نظریه با قبول اکثریت در این شاخه از فیزیک [[مدل استاندارد (ذرات بنیادی)|مدل استاندارد]] نامیده می‌شود.
خط ۵:
ذرات مورد بررسی در این شاخه را می‌توان توسط [[آشکارسازهای ذرات]] نشان داد. این ذرات را به صورت مستقیم نمی‌توان آزمایش کرد و برای بررسی آزمایشگاهی برروی آن‌ها از اثرات آن‌ها استفاده می‌شود. بسیاری از اثرات پیش‌بینی شده در این نظریات در [[انرژی‌های بالا]] رخ می‌هد از این رو به این شاخه فیزیک انرژی‌های بالا نیز گفته می‌شود.
== تاریخچه ==
ابتدای فیزیک ذرات را می‌توان به قرن ششم پیش از میلاد و کارهای فیلسوفان اتمیست نسبت داد.
=== دوره کلاسیک ===
بررسی علمی ذرات تشکیل دهنده ماده در ۱۸۹۷ و کشف [[الکترون]] توسط [[تامسون]] شروع می‌شود. او مدل اتمی موسوم به [[مدل خمیری تامسون]] را معرفی کرد. با [[آزمایش پراکندگی]] [[رادرفورد]] این مدل رد شد و [[هسته اتم|هسته]] [[اتم]] کشف گردید. رادرفورد مدل اتمی خود به نام [[مدل رادرفورد]] را معرفی کرد. در ۱۹۱۴ [[نیلز بور]] مدل اتمی خود را پیشنهاد کرد. توافق [[طیف اتم هیدروژن]] با نظریه بور بسیار جالب بود. در همین دوره هسته [[هیدروژن]] را [[پروتون]] نامیدند اما قادر به توضیح [[عدد اتمی]] [[عناصر]] دیگر نشدند. سرانجام با کشف [[نوترون]] توسط [[جیمز چدویک|چادویک]] در سال ۱۹۳۲ دوره کلاسیک ذرات بنیادی به پایان رسید.
=== ۱۹۳۲ - ۱۹۴۷ ===
سه مبحث مهم در این دوره مطرح گشتند:
سطر ۲۵ ⟵ ۲۴:
۲- پادذره‌ها
در ۱۹۲۷ هنگامی که [[دیراک]] [[معادله شرودینگر]] را به صورت [[نسبیتی]] بازنویسی کرد به جواب عجیبی برخورد. به ازای هر جواب مثبت [[انرژی]]، یک جواب منفی نیز به دست می‌امد. دیراک این جواب‌ها را با [[نظریه حبابی]] توصیف کرد تا این که در دهه چهل میلادی [[فاینمن]] تعریف ساده‌تری برای این جواب ارایه داد، این
۳-نوترینوها
در ۱۹۳۰ بررسی [[واپاشی هسته]] خواص عجیبی را نشان می‌داد. مقداری از انرژی طی واپاشی گم می‌شد. [[پاولی]] پیش‌بینی کرد که ذره‌ای دیگر این انرژی را با خود حمل می‌کند. این ذره را [[نوترینو]] نامیدند. نوترینو سالها بعد در آزمایشگاه کشف شد.
با این اکتشاف‌ها گمان می‌رفت که تمام ذرات بنیادی یافته شده و مشکل توضیح داده نشده‌ای مجود ندارد.
=== جنگل ذرات ===
در سال ۱۹۴۷ [[راچستر]] و [[باتلر]] در [[اتاقک ابر]] پدیده‌ای جدید را مشاهده کردند. این یک ذره جدید بود پس از آن موجی از اکتشافات ذرات جدید به راه افتاد. این ذرات نوین را ذرات شگفت نامیدند چون خواص شگفتی داشتند. تعداد زیاد ذره‌ها و این که نمی‌توانستند این ذرات را دسته بندی کنند سردرگمی زیادی در فیزیک ذرات بنیادی به وجود آورد.
=== مدل کوارک و راه هشتگانه ===
در ۱۹۶۱ [[موری گلمان]] روشی برای دسته بندی ذرات کشف شده ارایه کرد. او جدولی که که به نام [[راه هشتگانه]] بود را ساخت که توسط آن می‌شد ذرات بنیادی کشف شده را دسته‌بندی کرد. این کار شبیه به [[جدول تناوبی]] [[مندلیف]] بود.
سطر ۴۴ ⟵ ۴۳:
[[مدل کوارک]] بسیاری از خواص ذرات را به درستی پیش‌بینی می‌کرد ولی بنیان تجربی برای درستی مدل کوارکی وجود نداشت.
=== انقلاب نوامبر ===
در نوامبر ۱۹۷۴ دو تیم پژوهشی به صورت همزمان مزون جدیدی به نام مزون [[ذره پسی|سای]] را کشف کردند. به این رویداد [[انقلاب نوامبر]] گفته می‌شود. بحث‌های زیادی در مورد ماهیت این ذره در گرفت ولی سر انجام تنها مدل کوارکی بود که توصیف درستی از این ذرات ارایه داد. این در واقع بر پایه چهارمین کوارکی بود که مدل کوارکی پیشنهاد می‌داد. پس از این کشف مدل کوارکی وجود شش کوارک را پیش‌بینی کرد.
=== مدل استاندارد ===
در ۱۹۷۸ سرانجام یک توصیف همه‌جانبه از ذرات بنیادی به وجود آمد که با این توصیف مدل استاندارد ذرات بنیادی گفته‌می‌شود. مدل استاندارد هنوز هم در فیزیک ذرات کاربرد دارد.
== ذرات زیراتمی ==
در فیزیک ذرات بنیادی ذرات زیادی مورد بررسی قرار می‌گیرند. در اینجا فهرستسی از این ذرات ارایه می‌شود.
=== ذرات بنیادی ===
سه خانواده اصلی وجود دارد
۱- [[کوارک|کوارک‌ها]]
سطر ۶۴ ⟵ ۶۳:
۲- [[لپتون|لپتون‌ها]]
۳- [[واسطه (ذرات بنیادی)|واسطه‌ها]]
=== ذرات ترکیبی ===
از ترکیب کوارک‌ها می‌توان ذراتی را ساخت این ذرات [[هادرون]] نامیده می‌شوند. هادرون‌ها به دو دسته [[باریون]] و [[مزون]] تقسیم می‌شود.
== مدل استاندارد ==
[[پرونده:
رده بندی ذرات به صورتی خاص که اکنون برای توصیف ذرات بنیادی به کار می‌رود را مدل استاندارد می‌گویند. کشف تمام ذرات این رده‌بندی با کشف اخیر [[بوزون هیگز]] خاتمه یافته است.
== منابع ==
* مقدمه‌ای بر ذرات بنیادی، دیوید گریفیت، تهران نوپردازان ۱۳۸۴
{{زیرنویس-فیزیک}}
| |||