روز: تفاوت میان نسخه‌ها

:''برای کاربرد دیگر [[روز روشن]] را نگاه کنید.''

[[پرونده:Tageslaenge es.svg|بندانگشتی|چپ|250px|نمایش اینکه چقدر (به ساعت) زمین [[روز روشن|روشن]] است نسبت به [[عرض جغرافیایی]] و محل در زمین]]

 

همچنین واژهٔ روز می‌تواند به قسمتی از روز که [[شب]] نیست اشاره داشته باشد، که در اصل [[روز روشن]] خوانده می‌شود. همچنین روز می‌تواند به یک روز از [[هفته]] یا یک روز از [[تقویم]] اشاره داشته باشد.

یکای [[زمان]] است که برابر با ۲۴ [[ساعت]] است. بیشتر در گفتگوی رایج به شبانه‌روز، روز گفته می‌شود. مثلاً می‌گویند از فلان تاریخ ده روز گذشت، که منظور ده شبانه‌روز است. شبانه‌روز از یکاهای [[سیستم SI]] نیست، اما کاربرد آن همراه با یکاهای SI مجاز است.

 

 

شبانه‌روز متغیر یا حقیقی که نشانگر موقعیت واقعی خورشید در دایرةالبروج نسبت به مکان خاص است کاربرد دینی جهت تعیین [[اوقات شرعی]] دارد. مثلا لحظه اذان ظهر با توجه به زمان واقعی خورشید هنگام زوال است که درست در نیم‌روز واقعی می‌باشد. درحالیکه با تعدیل آن دیگر ساعت رسمی اذان ظهر همیشه ثابت نیست و یا ۱۲ نیمروز را نشان نمی‌دهد. قدیم در کشورهای اسلامی در مواردی ساعت‌ها (بخصوص ساعات جیبی) براساس شبانه‌روز حقیقی یا زمان واقعی بوده و با آن اوقات شرعی را محاسبه می کردند. و مبدا آنرا یکی از اوقات ظهر یا غروب قرار می دادند. مثلا اذان ظهر همواره ساعت ۱۲ محلی بوده است. و بعلت متغیر بودن شبانه‌روز هر روز یا چند روز یکبار ساعت را همزمان با زوال خورشید تنظیم می‌کرده‌اند. و به آن ساعت ظهرتیم می‌گفتند. و دیگر اوقات شرعی را نیز درنظر می‌گرفتند در این مورد طلوع و غروب را براحتی درنظر می‌گرفتند. در مواردی ساعت صفر را بر اساس لحظه غروب خورشید از افق تنظیم می‌کردند. و به آن ساعت غروب‌تیم می‌گفتند و غروب هر یک یا چند روز آنرا مجددا تنظیم می‌کردند. در مورد اخیر لحظه اذان مغرب و میانگین زمان غروب تا اذان صبح نیمه شب شرعی را راحت‌تر محاسبه و به‌خاطر می‌سپردند.

 

 

روز یا شبانه‌روز متوسط، یکایی از زمان است که برابر ۲۴ [[ساعت]] می‌باشد که هر ساعت به ۶۰ دقیقه و هر دقیقه به ۶۰ ثانیه تقسیم می‌شود. هرچند که روز یک [[سامانه استاندارد بین‌المللی یکاها|یکای متریک]] نیست، اما برای استفاده با [[سامانه متریک]] پذیرفته شده‌است. یکای متریک زمان، [[ثانیه]] است. شبانه‌روز در سیستم SI برابر است با ۸۶۴۰۰ [[ثانیه]].

 

 

برای دیگر سیارات نیز با توجه به دوره تناوب وضعی‌اشان، شبانه‌روز به همه معانی فوق بخصوص بمعنی نجومی آن کاربرد دارد.

 

* '''پس‌پسان‌پریروز'''

* '''پسان‌پریروز'''

* '''پس‌پسان‌فردا'''

 

* '''پس‌پسان‌پریشب'''

* '''پسان‌پریشب'''

Dictionnaire étymologique des mots français venant de l'arabe du turc et du persan, Georges A. Bertrand, L'Harmattan, Paris ۲۰۰۷.

{{پایان چپ‌چین}}

{{شبانه‌روز}}

{{یکاهای اس‌آی}}