دوره دوم با [[انقلاب صنعتی]] و [[انقلاب فرانسه]]، قرن هیجدهم میلادی شروع می شود که دارای تعریفی مخصوص به دوران خود است، بنابراین دوره اول را عصر تعاون اجتماعی و دوره دوم را اصل تعاون صنعتی یا علمی می نامند .
==همکاری (تعاون) در اسلام==
در قرآن مجید، آیاتی در خصوص تعاون دیده می شود. از آن شمار در آیه دوم سوره مائده می خوانیم: «در کارهای نیک و پرهیزکاری همکاری کنید و از کمک به گناهکاری و دشمنی بپرهیزید». از این آیه شریف این نکته به خوبی معلوم می شود که با وجود توصیه و تأکیدی که برای انجام امور تعاونی قید گردیده، ولی این همکاری باید در حدود کارهای عقلایی و اخلاقی باشد و همکاری برای کارهای ناپسند و دور از اخلاق نیک و صفات پسندیده انسانی، جایز شمرده نشده است.
در دين مبين اسلام حاكميت توحيدي در تمام ابعاد زندگي فردي و اجتماعي انسان، والاترين هدف به شمار مي رود كه تحقق آن در زندگي اجتماعي به اين است كه انسان همه را بنده خدا و خود را نيز عضوي از پيكره عظيم آنان دانسته و در صورت تعارض يا تزاحم منافع اجتماعي با منافع او، مصالح اجتماعي را بر منافع شخصي و گروهي ترجيح دهد كه اين اقتضاي عقل سليم است، چرا كه پروردگار متعال اختلاف و چند دستگي را نشانه بي خردي معرفي فرمود.
«دل هايشان پراكنده است زيرا ايشان قومي نا بخردند»
موضوع تعاون و همكاري به عنوان ضرورتي اساسي بر اي بهبود امور، كاهش مسائل و مشكلات و ضامن بقاي انسانها مورد توجه اديان الهي بوده و به اشكال مختلف محل تأكيد و توصيه قرار گرفته است خداوند متعال در قرآن كريم سوره و آيه بسياري موضوع تعاون و همكاري مردم و امت را مطرح كرده و بندگان خود را به همكاري و كارهاي نيك و پاك و خير و عدم همكاري در كارهاي مشركانه و گناه آلود دعوت فرموده است بنابراين تعاون با اديان الهي به ويژه دين اسلام رابطه عميقي دارد و اميد است در آينده اي نه چندان دور بخش تعاون در نظام مقدس جمهوري اسلامي با بهره مندي از احكام و مسائل ديني در ابعاد اقتصادي و اجتماعي از جايگاه والايي برخوردار گردد.{{پانویس}}{{پانویس}}
