سکونتگاه غیررسمی سکونتگاه‌های غیررسمی بخش‌هایی از شهر است که مورد غفلت واقع شده‌اند و شرایط زندگی و کیفیت مسکن در آنها به شدت پایین است. زاغه‌ها طیفی از آپارتمانهای پرتراکم و بدمنظره در مرکز شهر تا سکونتگاه‌های پراکنده غیررسمی و بدون قانون در حاشیه شهرها را شامل می‌شود. برخی بیش از ۵۰ سال قدمت دارند و برخی هنوز در حال تصرف شدن هستند. سکونتگاه‌های غیررسمی در مسائل و مشکلات زیر با هم اشتراک دارند؛ • فقدان تاسیسات شهری مناسب و کافی • فقدان خدمات شهری مناسب و کافی • افزایش تنش‌ها به علت شکاف عمیق اجتماعی بین ساکنان این سکونتگاه‌ها و مناطق رسمی شهری • پیچیدگی و دشواری تامین خدمات به علت توسعه ناموزون و برنامه‌ریزی نشده<ref>گزارش پروژه بررسی نهادی و طراحی برنامه هایبرنامه‌های آموزشی برای شهرداری‌ها- کار فرما: طرح بهسازی شهری و اصلاحات بخش مسکن - مشاور: شرکت خدمات مدیریت ایرانیان -</ref>.
اما این تمام داستان سکونتگاه هاسکونتگاه‌ها غیررسمی نسبت. پژوهش هاپژوهش‌ها نشان داده است که محلات خود روی اطراف و یا داخل شهرها به مرور زمان نقش رسمی به خود می گیرندمی‌گیرند ولی همچنان مسائل ناپایدار ساخت و سازی و بحران هایبحران‌های اجتماعی و محیطی را یدک می کشدمی‌کشد. الزاما این محلات با زندگی زاغه ایزاغه‌ای و نبود تاسیسات قابل شناسایی نیست. سرانه هایسرانه‌های حیاتی ضعیف و مسائل اجتماعی- محیطی چالش بر انگیز برای محلات شهری بخش ثابت تبعات این محلات به حساب می آیدمی‌آید<ref>غلامرضا کاظميانکاظمیان / وجه الله قربانيقربانی زاده / سعيد شفيعاسعید شفیعا. ارزيابيارزیابی و شناساييشناسایی کنشگران توسعه ناپايدارناپایدار محلات غيررسميغیررسمی: نمونه مورديموردی محله غيررسميغیررسمی شميرانشمیران نو. نشریه علمی پژوهشی نامه معماری و شهرسازی. شماره 8۸</ref>.
