عبدالعزیز محقق طباطبایی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح ارقام
H.b.shbot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح متن
خط ۴۳:
محقق طباطبایی ضمن خاطرات دوران کودکی خود به کتابهایی اشاره می‌کند که در کتابخانه [[مدرسه سید]]، توجهش را جلب کرده بودند و وی ساعاتی از وقت خود را به تهیه فهرستی از اسم این کتابها و نام نویسندگان آنها می‌گذراند. وی که در آن زمان، به خاطر سن کم خود، اجازه دست زدن به کتابها را نداشته، مجبور بوده فقط آنچه بر عطف کتابها نوشته شده بود را یادداشت کند. این موضوع، نقش مؤثر محیط علمی او را در علاقه‌مندی به کتاب و کتابت از دوران کودکی به خوبی نشان می‌دهد.<ref>المحقق الطباطبائی فی ذکراه السنویة الاولی، مؤسسه آل البیت ع، قم، ۱۳۷۵، ج ۳.</ref>
 
محقق طباطبایی هشت ساله بود که مادرش را از دست داد، مادر او زن پاکدامن و خوش اخلاق و مؤمنی بود که از طرف پدر نوه آیت‌الله العظمی سید محمدکاظم یزدی و از طرف مادر نوه [[شیخ انصاری]] رحمة الله علیه بودfود. فقدان مادر در این سن کم، وابستگی او را به پدر بیشتر می‌کند. پدرش آیت‌الله سید جواد طباطبایی، دانشمندی پارسا و باتقوا بود و در پرورش دینی فرزند، تلاش فراوان داشت. محقق طباطبایی گاهی با علاقه فراوان از شبهایی که در مسجد تا به صبح کلمه به کلمه همپای پدر ختم قرآن می‌کرد یاد می‌کند. متأسفانه روزگار به این ایام فرصت چندانی نداد و محقق طباطبایی در همان سنین نوجوانی پدر را نیز از دست می‌دهد. او که در نوجوانی وارد تحصیلات حوزوی شده بود، با فقدان پدر، حجره مدرسه را از دست نمی‌دهد و خود را وقف مدرسه و کتاب و درس و بحث می‌کند. در این زمان وجود اساتید برجسته حوزه علمیه نجف در همه سطوح، مشوق تلاش وی در مطالعه بیشتر و رسیدن به درجات بالای علمی می‌شود. وی ادبیات صرف و نحو را نزد مرحوم [[سید هاشم حسینی تهرانی]] (۱۴۱۱ هـ ق) مؤلف کتاب علوم العربیة و توضیح المراد و منطق را نزد سید جلیل فرزند سید عبدالحی طباطبایی یزدی (۱۴۱۳ هـ ق.) فراگرفت. پس از آن در فلسفه شرح [[منظومه سبزواری]] را نزد آیت‌الله سید [[عبدالأعلی سبزواری]] و [[اسفار]] [[ملاصدرا]] را نزد شیخ [[صدرا بادکوبی]] (۱۳۹۲ هـ ق.) فراگرفت. [[شرح لمعه]] را در محضر میرزا حسن نبوی و شیخ ذبیح الله قوچانی و [[قوانین]] [[میرزای قمی]] را از [[آیت‌الله سید علی علامه فانی اصفهانی]] (۱۴۰۹ هـ.ق) تلمذ نمود. آنگاه دروس عالی سطح را در محضر شیخ [[عبدالحسین رشتی]] (۱۳۷۳ هـ ق.) مؤلف شرح [[کفایه]] و کشف الاشتباه، و شیخ [[مجتبی لنکرانی]] (۱۴۰۶ هـ ق.) مؤلف کتاب أوفی البیان به پایان برد.
 
سرانجام درس خاج فقه و اصول را از محضر آیت‌الله العظمی [[سید عبدالهادی شیرازی]] (۱۳۸۲ هـ. ق) و آیت‌الله العظمی حاج سید [[ابوالقاسم خوئی]] (۱۴۱۳ هـ ق.) کسب دانش نمود.
 
محقق طباطبایی در سال ۱۳۲۹ هـ ش. ازدواج می‌کند. همسر وی، فرزند آیت‌الله حاج [[سید اسدالله طباطبایی یزدی]] آخرین پسر آیت‌الله العظمی سید محمدکاظم یزدی بود. مرحوم سید اسد الله طباطبایی مدیر و مؤسس مدرسه ثانی سید یزدی بود و با رفتاری عالمانه و خلقی کریم ـ که زبانزد خاص و عام بود ـ فعالیتهای علمی و اجتماعی خاندان صاحب عروه را ادامه می‌داد.
خط ۵۳:
آشنایی و الفت محقق طباطبایی با دانشمند بزرگ و کتابشناس باعظمت، مرحوم [[شیخ آقابزرگ تهرانی]]، تأثیر بسیاری در شخصیت علمی وی ایجاد می‌کند. یادداشتهایی را که از سفرهای متوالی به ایران به همراه می‌آورد، هر بار در اختیار شیخ آقابزرگ تهرانی قرار می‌دهد تا هم از زیر چشم تیزبین استاد بگذرد و او را راهنمایی کند و هم برای تدوین دائرةالمعارف بزرگ کتابشناسی شیعه، [[الذریعة إلی تصانیف الشیعة]]، مورد استفاده قرار گیرد. محقق طباطبایی تا پایان عمر، شیفته استاد بود و از او به عظمت و بزرگواری یاد می‌کرد. وی از همان سالهای چاپ الذریعه، فکر نوشتن مستدرکی را برای آن در سر می‌پروراند، اما متأسفانه چاپ کتاب به کندی پیش می‌رفت و نوشتن مستدرک را به تأخیر می‌انداخت. از این رو محقق طباطبایی اقدام به استنساخ متن کامل کتاب الذریعه نمود ـ که چاپ جلدهای ۱۳ و ۱۴ الذریعه نیز برای آنکه سریعتر چاپ شود، از روی همین نسخه در نجف چاپ شد. وی در سال ۱۳۹۹ هـ ق. دست به کار تدوین [[مستدرک الذریعه]] شد و شروع به جمع آوری و فیش کردن کتابهایی نمود که نام آنها در الذریعه نیامده‌است. محقق طباطبایی یبشتر وقت خود را تا پایان عمر یعنی هفتم ماه رمضان ۱۴۱۶ هـ ق. برابر با ۸ بهمن ۱۳۷۴، صرف تدوین این اثر گرانسنگ نمود و گنجینه‌ای بالغ بر یازده هزار فیش بر جای نهاد.
 
همچنین، از جمله کسانی که نقش مؤثری در روحیه پرتلاش و پرحوصله او، در امر تحقیق و پژوهش داشت، [[علامه امینی]] صاحب کتاب [[الغدیر]] رحمة الله علیه بودfود. محقق طباطبایی به مدت ۲۵ سال پیوسته در کنار علامه امینی به جمع نسخ خطی و اداره کتابخانه أمیرالمؤمنین علیه السلام در نجف می‌گذراند و بسیاری از مایه علمی خود را مدیون شاگردی وی می‌داند. محقق طباطبایی ضمن ارتباط علمی خود با علامه امینی، وی را در تهیه منابع کتاب گرانسنگ الغدیر یاوری می‌کند و در طی سفرهای خود به کتابخانه‌های ایران و ترکیه، در به ثمر رسیدن تحقیقات علامه امینی نقش بسزایی را ایفا می‌کند. بعد از سفری که محقق طباطبایی در سال ۱۳۴۲ به سوریه و لبنان داشت، دو سفر دیگر نیز همراه با فرزند علامه امینی به سوریه و [[ترکیه]] می‌رود، علامه امینی هم که در ایران به سر می‌برد به آنان می‌پیوندد و به علت کسالت نمی‌تواند در ترکیه بماند و ناچار به بازگشت می‌شود. در آن سفر محقق طباطبایی در ترکیه می‌ماند و مقدار زیادی از نسخ نفیس را برای [[کتابخانه امیرالمؤمنین]] عکسبرداری می‌کند. محقق طباطبایی که مدتی سرپرستی این کتابخانه را برعهده داشت، نسخ خطی کتابخانه را در سه جلد تنظیم می‌کند. این فهرست اکنون به صورت متوالی در [[مجله تراثنا]] منتشر می‌شود.
 
وی در سال ۱۳۹۷ نجف را ترک می‌کند و عازم ایران می‌شود و در [[قم]] سکنی می‌گزیند. ایشان در قم، در ادامه راه دو استاد بزرگ خود، مشغول به تکمیل مستدرک و تعلیقاتی که بر الذریعه و الغدیر داشت می‌شود. محققین و نویسندگان در ایران از محضر وی بهره مند می‌شوند و او نیز با دست باز، از هر کاری که در زمینه تحقیقات تاریخ و رجال و تراجم و حدیث و [[کتابشناسی]] شیعه انجام می‌شود استقبال می‌کند. وی همیشه از استاد خود آیت‌الله میرزا [[محمدعلی اردوبادی]] (۱۳۸۰ هـ ق.) به بزرگی یاد می‌کرد و یکی از خصوصیات بارز او را کمک علمی به دیگران در تحقیق و رفع مشکلات علمی می‌دانست. محقق طباطبایی، خود نیز، راه و روش استاد را در پی می‌گیرد و منزل و کتابخانه خود را در اختیار محققین و پژوهشگران قرار می‌دهد، به طوری که خانه ایشان، روز و شب محل تردد اهل قلم می‌شود و گاهی حدود ده ساعت از شبانه روز خود را صرف راهنمایی و تکمیل آثار دیگران می‌کرد. مؤسسات مختلف تحقیقات اسلامی در ایران وجود ایشان را مغتنم دانسته، در تحقیقات خود به ایشان مراجعه می‌کردند. از جمله مؤسساتی که محقق طباطبایی با ایشان همکاری می‌نمود، [[مؤسسه آل البیت علیهم السلام]]، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، بنیاد پژوهش‌های اسلامی [[آستان قدس رضوی]]، مرکز [[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]] و بنیاد بعثت را می‌توان نام برد.
خط ۶۵:
== نکته‌ها ==
 
حجت‌الاسلام علی اکبر مهدی پور (نویسنده کتاب با [[دعای ندبه]] در پگاه جمعه) می‌گوید: در تشییع جنازه مرحوم حاج آقا عزیز طباطبایی در قم، آیه الله العظمیآیت‌الله [[سید محمدعلی موحد ابطحی]] بلند بلند گریه می‌کرد. از ایشان می‌پرسد: چرا؟ ایشان می‌فرماید: مرحوم آقای طباطبایی مانند عبدالرزاق مقرم (نویسنده مقتل الحسین بود که عصمت علی اکبر و ابالفضل را ثابت کرده بود) و جایگاهش چنان بود که هر کس از علمای عراق مشکل اعتقادی داشت، یک تلفن به او می‌زد و مشکل حل می‌شد(یعنی در کتاب‌شناسی نیز هر کس سؤالی داشت با یک تلفن جواب خود را از آن مرحوم می‌گرفت).
 
== فهرست آثار ==