ویکی‌پدیا

طعنه: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Gordafarid1 (بحث | مشارکت‌ها)
۲۰۴ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
ویرایش گرامری و نیم‌فاصله، اضافه کردن یک تیتر
خط ۱:
واژه‌ '''طعنه''' از طعنت به معنای [[نیزه]] زدن ریشه گرفته استگرفته‌است. [[دهخدا]] طعنه را چنین تعریف میکندمی‌کند: " عیب جوییعیب‌جویی کردن، توبیخ و سرزنش کردن. بیغاره؛ ملامت و گواژه. به‌معنیبه‌ معنی بد گفتن کسی را مجاز است و با لفظ کشیدن و بردن و زدن و کردن و داشتن و فروختن و باریدن مستعمل"<ref>{{یادکرد-دهخدا|عنوان =طعنه | بازیابی = ۹ دی ۱۳۹۱}}</ref> {{سر خط}}
نمونه هایینمونه‌هایی از کاربرد واژه‌یواژه‌ طعنه در ادبیات فارسی بدین شرح است: ▼
* به دل کین همی داشت [ گرزم ] ز [[اسفندیار]] ندانم چه‌شان بود ز آغاز کار{{سخ}}. (از [[شاهنامه]])▼
* هر آنجا که آواز او آمدی از او زشت گفتی و طعنه زدی . دقیقی (از [[شاهنامهدقیقی]]). ▼
* غلام و جام می را دوست دارم نه جای طعنه و جای ملام است. (از دیوان [[منوچهری]])▼
 
==تعریف واژه ==
▲نمونه هایی از کاربرد واژه‌ی طعنه در ادبیات فارسی بدین شرح است:
طعنه که در زبان [[انگلیسی]] سارکزم {{به انگلیسی|sarcasm}}خوانده می‌شود، سخنی تلخ، با بیانی برنده، و تمسخر و دست انداختنی است که معمولاً با ریشخند هزل یا دست کم گرفتن بیان میشودمی‌شود. برای اولین در زبان انگلیسی در ۱۵۷۹ میلادی این واژه در یک توضیح بر [[تقویم چوپانان]] اثر [[ادموند اسپنسر]] ثبت شده است.<br />{{سخ}}▼
 
بیشتر نویسندگان میان طعنه و [[کنایه]] تفاوت قائل می‌شوند. با این حال، بعضی معتقدند که طعنه، گاهی یا بیشتر اوقات شامل کنایه نیز می‌شود. مبدا واژه‌ی طعنه در انگلیسی از واژه یونانی sarkasmos به معنی زخم زدن، دندان ساییدن، و تلخ زبانیتلخ‌زبانی کردن گرفته شده استشده‌است<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= Partridge|نام=Eric |کتاب=Usage and Abusage: A Guide to Good English | ناشر= Penguin Press |سال=1996}}</ref>.<br />▼
▲به دل کین همی داشت [ گرزم ] ز [[اسفندیار]] ندانم چه‌شان بود ز آغاز کار{{سخ}}
 
▲هر آنجا که آواز او آمدی از او زشت گفتی و طعنه زدی . دقیقی (از [[شاهنامه]]).
 
▲غلام و جام می را دوست دارم نه جای طعنه و جای ملام است. (از دیوان [[منوچهری]])
 
 
▲طعنه که در زبان [[انگلیسی]] سارکزم {{به انگلیسی|sarcasm}}خوانده می‌شود، سخنی تلخ، با بیانی برنده، و تمسخر و دست انداختنی است که معمولاً با ریشخند هزل یا دست کم گرفتن بیان میشود. برای اولین در زبان انگلیسی در ۱۵۷۹ میلادی این واژه در یک توضیح بر [[تقویم چوپانان]] اثر [[ادموند اسپنسر]] ثبت شده است.<br />
 
▲بیشتر نویسندگان میان طعنه و [[کنایه]] تفاوت قائل می‌شوند. با این حال، بعضی معتقدند که طعنه، گاهی یا بیشتر اوقات شامل کنایه نیز می‌شود. مبدا واژه‌ی طعنه در انگلیسی از واژه یونانی sarkasmos به معنی زخم زدن، دندان ساییدن، و تلخ زبانی کردن گرفته شده است<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= Partridge|نام=Eric |کتاب=Usage and Abusage: A Guide to Good English | ناشر= Penguin Press |سال=1996}}</ref>.<br />
در طعنه، دست انداختن و ریشخند به شکلی ظالمانه و نامحترمانه برای مقاصدی ویرانگر استفاده می‌شود. ممکن است به شکل غیر مستقیم و به شکل هزل کنایی، به مانند "عجب موسیقیدان ظریفی هستی تو" یا "اصلاً به کلی آدم دیگه‌ای شده‌ای ..." و یا " مرسی از همه برای کمک‌های اولیه که یک سال طول کشید"، استفاده شود و یا شکل مستقیمی به خود بگیرد مثل "اگه دو تا دستیار داشتی نمی تونستی یه قطعه رو درست اجرا کنی." کیفیت متمایز کننده طعنه در نحوه‌ی بیان واژه است و عمدتاً با لحن جمله آشکار می‌شود.<br />
نظرهای منتقدانه و غیر دوستانهغیردوستانه ممکن است به هزل بیان شود، مثل گفتن "خیلی سخت کار نکن" به یک فرد تنبل. استفاده از هزل قدری به شوخ طبعی بیان می‌افزاید که انتقاد را مودبانه‌تر و کم‌تر پرخاش گرانه می‌نماید<ref>{{یادکرد وب |نویسنده =The American Heritage |نشانی= http://dictionary.reference.com/browse/irony|عنوان=irony | ناشر =Houghton Mifflin Company |تاریخ = 2005|تاریخ بازبینی= ۹ دی ۱۳۹۱}}</ref>. {{سخ}}
طعنه ممکن است به شکل نوشتار مورد غفلت قرار گیرد، زیرا در بیشتر اوقات نیازمند تغییر لحن و آهنگ جمله برای بیان کنایه و گوشه استگوشه‌است. فهم درک ظرافت این استفاده از زبان مستلزم تعبیر درجه دو نیت گوینده است؛ قسمت‌های مختلف مغز باید با یک دیگریک‌دیگر کار کنند تا موفق به فهم طعنه شوند. این پیچیدگی فهم طعنه را برای بسیاری از کسانی که از آسیب مغزی رنج می‌برند مانند، فراموشی و [[اوتیسم]] (البته نه همیشه) سخت می‌کند<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = Shamay-Tsoory|نشانی= |عنوان= "The Neuroanatomical Basis of Understanding Sarcasm and Its Relationship to Social Cognition"| ناشر =Neuropsychology |تاریخ =2005 |تاریخ بازبینی=29 December 2012}}</ref>. تحقیقات به وسیله[[ام آر آی]] نشان میدهدمی‌دهد که بیمارانی با آسیب در قسمت لبّ پیشاجلوی مغز ([[پری فرنتال کورتکس]]) در درک جنبه‌های غیر کلماتی زبان، مانند لحن، دچار مشکل هستند. {{سخ}}▼
{{سخ}}
در کتاب سنجش خرد طعنه نوشته [[ویلیام برنت]]، طعنه به عنوان یکی ابزار شناختی احساسی فرض شده که انسان‌های [[بالغ]] برای برای سنجش مرز ادب و حقیقت در مکالمه استفاده می‌کنند. تشخیص و بیان طعنه هر دو نیازمند توسعه درک شکل‌های زبانی هستند، به خصوص اگر طعنه بدون ایما و اشاره بیان شود. {{سخ}}▼
▲طعنه ممکن است به شکل نوشتار مورد غفلت قرار گیرد، زیرا در بیشتر اوقات نیازمند تغییر لحن و آهنگ جمله برای بیان کنایه و گوشه است. فهم درک ظرافت این استفاده از زبان مستلزم تعبیر درجه دو نیت گوینده است؛ قسمت‌های مختلف مغز باید با یک دیگر کار کنند تا موفق به فهم طعنه شوند. این پیچیدگی فهم طعنه را برای بسیاری از کسانی که از آسیب مغزی رنج می‌برند مانند، فراموشی و [[اوتیسم]] (البته نه همیشه) سخت می‌کند<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = Shamay-Tsoory|نشانی= |عنوان= "The Neuroanatomical Basis of Understanding Sarcasm and Its Relationship to Social Cognition"| ناشر =Neuropsychology |تاریخ =2005 |تاریخ بازبینی=29 December 2012}}</ref>. تحقیقات به وسیله[[ام آر آی]] نشان میدهد که بیمارانی با آسیب در قسمت لبّ پیشاجلوی مغز (پری فرنتال کورتکس) در درک جنبه‌های غیر کلماتی زبان، مانند لحن، دچار مشکل هستند.
طعنه از [[دروغ|دروغ گویی]] پیچیده ترپیچیده‌تر است، چون دروغ گوییدروغ‌گویی در سه سالگی اتفاق میفتد،می‌افتد، در حالی که طعنه سالهاسال‌ها بعد از توسعه روانی اتفاق می‌افتد. طبق نظر برنت طعنه: "شکلی از بیان زبان است که در آن گوینده عبارتی را تایید می‌کند که مورد اعتقاد گوینده نیست، یعنی گوینده به معنی ظاهری جمله باور ندارد، و معنی مورد نظر گوینده از معنی جمله متفاوت است." {{سخ}}▼
{{سخ}}
تشخیص طعنه بدون ایما و اشاره در ابتدای بلوغ یا پس از آن توسعه پیدا می‌کند. در طعنه، یک نکته آزاردهنده که نیازمند درک تعبیر کننده استکننده‌است وجود دارد. این نکته دلالت ضمنی گوینده و در ارتباط با پیش زمینهپیش‌زمینه سخن است. کنایه، در مقابل، معمولاً عنصر [[ریشخند]] ندارد، مگر اینکه طعنه [[کنایه|کنای]]ی باشد. مشکلات این تعریف و اینکه چرا این تعاریف به شکل عمیقی تفاوت میان طعنه و کنایه را مشخص نمی‌کند به ایده‌های چنین برمیگرددبرمی‌گردد که (۱) مردم میتوانندمی‌توانند تظاهر کنند که به آنها توهین شده (نشده) وقتی که مورد توهین قرار گرفته‌اند (نگرفته‌اند) (۲) فرد ممکن است ابتدا احساس کند که دست انداخته شده، در حالیکه بعدها آن نظر را خنثی و یا حتی خنده دار بیابد، و (۳) فرد ممکن است سالها بعد از شنیدن نظر آنرا اذیت کننده بیابد." <br />{{سخ}}▼
▲در کتاب سنجش خرد طعنه نوشته [[ویلیام برنت]]، طعنه به عنوان یکی ابزار شناختی احساسی فرض شده که انسان‌های [[بالغ]] برای برای سنجش مرز ادب و حقیقت در مکالمه استفاده می‌کنند. تشخیص و بیان طعنه هر دو نیازمند توسعه درک شکل‌های زبانی هستند، به خصوص اگر طعنه بدون ایما و اشاره بیان شود.
(۲) فرد ممکن است ابتدا احساس کند که دست انداخته شده، در حالیکه بعدها آن نظر را خنثی و یا حتی خنده‌دار بیابد. {{سخ}}
▲طعنه از [[دروغ|دروغ گویی]] پیچیده تر است، چون دروغ گویی در سه سالگی اتفاق میفتد، در حالی که طعنه سالها بعد از توسعه روانی اتفاق می‌افتد. طبق نظر برنت طعنه: "شکلی از بیان زبان است که در آن گوینده عبارتی را تایید می‌کند که مورد اعتقاد گوینده نیست، یعنی گوینده به معنی ظاهری جمله باور ندارد، و معنی مورد نظر گوینده از معنی جمله متفاوت است."
(۳) فرد ممکن است سال‌ها بعد از شنیدن نظر آنرا اذیت‌کننده بیابد." <br />
{{سخ}}
▲تشخیص طعنه بدون ایما و اشاره در ابتدای بلوغ یا پس از آن توسعه پیدا می‌کند. در طعنه، یک نکته آزاردهنده که نیازمند درک تعبیر کننده است وجود دارد. این نکته دلالت ضمنی گوینده و در ارتباط با پیش زمینه سخن است. کنایه، در مقابل، معمولاً عنصر [[ریشخند]] ندارد، مگر اینکه طعنه [[کنایه|کنای]]ی باشد. مشکلات این تعریف و اینکه چرا این تعاریف به شکل عمیقی تفاوت میان طعنه و کنایه را مشخص نمی‌کند به ایده‌های چنین برمیگردد که (۱) مردم میتوانند تظاهر کنند که به آنها توهین شده (نشده) وقتی که مورد توهین قرار گرفته‌اند (نگرفته‌اند) (۲) فرد ممکن است ابتدا احساس کند که دست انداخته شده، در حالیکه بعدها آن نظر را خنثی و یا حتی خنده دار بیابد، و (۳) فرد ممکن است سالها بعد از شنیدن نظر آنرا اذیت کننده بیابد." <br />
 
== منظر فرهنگی ==
منظر فرهنگی در باب طعنه بسیار متفاوت است،است و برخی فرهنگ‌ها و گروه‌های زبانی آن را به درجات مختلف [[توهین]] آمیز میدانند. [[توماس کرلیل]] با رد کردن آن میگویدمی‌گوید: اکنون، طعنه را زبان شٌر میبینم؛ و این دلیل خوبی است تا از آن دوری گزینیم."{{سخ}}
در مقابل، [[فیودور داستایوفسکی]] طعنه را به عنوان گریه درد می‌یابد: "طعنه معمولاً آخرین پناه مردمان متواضع و پاک دامنپاک‌دامن است وقتی که خلوت و روح آنها به شکلی سخت و مداخله جویانهمداخله‌جویانه مورد حمله واقع شده."<br />
 
== علامت گذاریعلامت‌گذاری طعنه ==
با اینکه در زبان انگلیسی هیچ روش معیاری برای علامت گذاریعلامت‌گذاری کنایه یا طعنه در مکالمات نوشته وجود ندارد، چندین شکل علامت گذاریعلامت‌گذاری پیشنهاد شده استشده‌است. در میان قدیمی‌ترین‌ها می‌توان به روش علامت سوال معکوس (شبیه علامت سوال عربی)، توصیه شده با [[هانری دنهام]]، و علامت کنایه، توصیه شده با آلکانتر دو براهم در قرن ۱۹ اشاره کرد. اگر دو این علامت‌ها معمولاً با علامت سوال [[عقبگرد]] نشان داده می شدندمی‌شدند. در میان علامت‌های جدید تر می‌توان به نشان جدید ترجدیدتر طعنه موسوم به "اسنارک مارک" اشاره کرد. تمام این علامت گذاری‌هاعلامت‌گذاری‌ها بدین منظور استفاده می شوندمی‌شوند تا به خواننده یادآوری کنند که جمله را باید در مرتبه دوّم معنی درک کرد. علامت تعجب در پرانتز یا علامت سوال یا علامت نقل قول هم گاهی برای بیان کنایه یا طعنه به کار میروندمی‌روند. در بعضی زبان‌های اتیوپیایی، طعنه و عبارت‌های ناواقع گراناواقع‌گرا با علامت موسوم به "[[تمهرته اسلق]]"، یک نشانه شبیه علامت سوال معکوس، بیان می‌شود. در زیرنویس کردن برای [[ناشنوایان]]، طعنه و کنایه معمولان با (!) نشان داده می شوندمی‌شوند.
 
== منابع ==
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/طعنه»