غجدوانی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز ربات ردهٔ همسنگ (۲۳) +مرتب+تمیز(۳.۸): + رده:درگذشتگان ۱۱۷۹ (میلادی) |
||
خط ۱:
>'''خواجه عبدالخالق غجدوانی'''
'''خواجه عبدالخالق غجدوانی'''(۶۱۷-۵۷۵ هـ.ق) زاده قریه [[غجدوان]] در شش فرسنگی [[بخارا]] است که از بزرگترین پیران طریقت [[نقشبندی]] و از مشایخ نامی [[ماوراءالنّهر]] است. خواجه عبدالخالق در مبادی حال در [[بخارا]] به تحصیل علوم می‌پردازد. از استادانش فقط نام «امام صدرالدّین» در برخی مآخذ ذکر شده که عدالخالق بر او تفسیر می‌خوانده است.
در سن بیست و دو سالگی به هنگام اقامت [[خواجه یوسف همدانی]](۵۵۳ ـ ۴۴۰ هـ) در [[بخارا]]، از او طریقت می‌گیرد و پس از رفتن [[خواجه یوسف همدانی]] به [[خراسان]]، عبدالخالق به ریاضت و خلوت و مجاهدت می‌نشیند و پس از چندی به ارشاد می‌پردازد. تا آنگاه که در ۵۷۵ هـ وفات می‌یابد و در همان دیه [[غجدوان]] به خاکش می‌سپرند. او خود وصیت کرده بوده است که قبرش را عمارت نکنند از همین روی است که قبر او فاقد هر نوع بارگاه یا گنبد است. منابع متأخرتر از عمارت مزار حکایت می‌کند و اینکه آنجا زیارتگاهی معتبر بوده و مجاورانی داشته است. [[خواجه ملای اصفهانی]] که در شوال ۹۱۴ هـ به همراه [[سلطان محمّد شیبانی]] به زیارات آنجا رفته، از این مزار توصیفی کرده است. [[نایب الصدر شیرازی]] نیز در۱۳۱۶ ق. به [[غجدوان]] رفته و مزار خواجه را زیارت کرده است.
سلسلة [[خواجگان]] منسوب بدوست و هشت اصل از اصول یازدگانة طریقة [[نقشبندی]] ازوست. [[بهاءالدّین نقشبند]] خود را پروردة روحانیت [[عبدالخالق غجدوانی]] می‌دانست و متأثّر از او بود. به همین جهت است که طریقت [[نقشبند]] بر اساس تعالیم خواجه عبدالخالق بنیان شده است. خواجه عبدالخالق مبنای طریقة خود را بر این هشت اصل نهاده بود: هوش در دم، نظر بر قدم، خلوت در انجمن، سفر در وطن، بازگشت، نگاه‌داشت و یادداشت. [[بهاءالدّین نقشبند]] این هشت اصل را گرفت و خود سه اصل دیگر(وقوف قلبی، وقوف عددی، وقوف زمانی) بدانها افزود. و بنای طریقت [[نقشبندی]] این یازده کلمه شد.
خواجه عبدالخالق به مانند اخلاف نقشبندیش از [[صوفیان]] میانه‌رو بود، مواظب سنّت و ملازم شریعت بود(در رساله '''وصایا''' می‌گوید:« بر تو باد بر سنّت و جماعت ملازمت نمایی و بر طریقت سنّت قدم زنی، که هرچه نو بیرون آورده‌اند، آن مخالف سنّت و جماعت است، آن ضلالت است...») و نیز ذکر جهر را منکر بود و ذکر را ذکر خفیه می‌دانست. وی کتابی نیز در مقامات استاد خود به نام '''مفتاح الطالبین''' تألیف کرد و در ۹۷۳ ق نیز خلاصهای از آن را به نام '''جاده العاشقین''' نگاشت.عبدالخالق شعر نیز می‌سروده است در متن '''مقامات''' سه رباعی از او نقل شده و در پایان همین '''مقامات''' کاتب یک قطعة نه بیتی به نام '''دهقان‌نامه''' و یک رباعی به نام او نوشته است.
صاحب [[نفحات الانس]] می نویسد: اتفاق روش ایشان در طریقت حجت است و مقبول همه فرقه‌اند علی الدوام در راه صدق و صفا و متابعت شرع و سنت [[مصطفی]] (ص ) و مجانبت و مخالفت اهل بدعت و هوی کوشیده اند و روش پاک خود را از نظر اغیار پوشیده اند. بعد از آنکه شیخ الشیوخ [[خواجه امام ابویعقوب یوسف همدانی]] به [[بخارا]] آمدند خواجه عبدالخالق صحبت ایشان را دریافتند و تا مدتی که در [[بخارا]] بودند همچنان بود و پس از [[خواجه یوسف]] به ریاضت مشغول شدند و احوال خود را پوشیده میداشتند. خواجه عبدالخالق را سه خلیفه بوده است : [[خواجه احمدصدیق]]، [[خواجه عارف ریوگروی]] و [[خواجه اولیاء کلان]]، و سلسله نسبت ارادت [[خواجه بهاءالحق والدین نقشبند|خواجه بهاءالحق والدین نقشبنداز]]
در مجموعه‌های خطی چند رسالة کوچک منسوب به [[خواجه عبدالخالق غجدوانی]] موجود است و از آن جمله یکی رساله '''وصیت‌نامه'''است که به نامهای '''وصایا'''و'''نصایح''' نیز مشهور است. به گفتة [[فخرالدّین کاشفی]]، این رساله را عبدالخالق برای فرزند معنوی خود [[خواجه اولیاء کبیر]] نوشته است. از این رساله نسخی چند در کتابخانه‌های جهان موجود است. و عبدالخالق در آن مریدان را به اتباع سنّت و اجتناب از هوی و بدعت و پرهیز از رذایل اخلاقی و دوری از صوفیان جاهل... سفارش کرده است. نسخه چاپ سنگی این وصیت‌نامه در [[کتابخانه ملی ایران]] موجود است.
رساله '''آداب طریقت''' را که برخی اثری جداگانه از او شمرده‌اند ظاهراً همین رساله وصیت‌نامه باشد چه اوّلاً موضوعات و مطالب هردو رساله یکی است و ثانیاً در رسالة آداب [[طریقت]] نیز، نصایح خطاب به [[خواجه اولیاء کبیر]] است.<ref>بهاءالدّین نقشبند، بي تا، صص 35-32</ref>
== ارجاعات ==
سطر ۲۱ ⟵ ۲۰:
* قدسیه، کلمات بهاءالدّین نقشبند، با تصحیح و مقدمة احمد طاهری عراقی، بی تا
* Kabbani، Muhammad Hisham، Classical Islam and the Naqshbandi Sufi Tradition،۲۰۰۴
* [[مولوی]]،
* [[ج‍ام‍ی]]، مولانا
== مطالعه بیشتر ==
'''راهنمای جامعی از نسخ خطی مربوط به [[خواجه عبدالخالق غجدوانی]]'''<br />▼
* [[کتابخانه بزرگ حضرت آیه الله العظمی مرعشی نجفی]]، شماره ۱۲۵۶۷ -'''المغرب فی ترتیب المعرب'''؛
* [[کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی]]، ۱۶۴۱ -'''شرح کافیه'''؛
* نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی [[دانشگاه تهران]]، ۵۵ - ۲۶۰ -'''عوارف المعارف'''؛
* [[کتابخانه
*
* نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی [[دانشگاه تهران]]،
*
* کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد [[دانشگاه تهران]]، ۸۸۲۶ -'''قصص انبیاء'''؛
* نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی [[دانشگاه تهران]]، ش ۵۶۱ - '''عارف حکمت'''(شرح بعضی از احوال و معارف " علاء الحق و الدین محمد بن محمد آپیزی القهستانی)؛ * [[کتابخانه بزرگ حضرت آیه الله العظمی مرعشی نجفی]]، ۳۴۶۲ -'''مجموعه'''؛
* کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد [[دانشگاه تهران]]،۶۴۷۸ -'''رساله صاحبیه'''؛
* نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی [[دانشگاه تهران]]، '''اوراد فتحیه'''؛
* نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی [[دانشگاه تهران]]،۲۷۶ B -'''موعظه'''(رساله)؛
* نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی [[دانشگاه تهران]]، '''سیره الرسول''' به ترکی؛
* کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد [[دانشگاه تهران]]،۲۴۳۱ -'''تذکره الخوانین'''؛
* نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی [[دانشگاه تهران]]، '''مسلک العارفین'''؛
* کتابخانه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران[۲۵۱ - ج] این نسخه شماره یکم دفتر است - ۴۸۶۵۸-'''آداب طریقت'''؛
* [[کتابخانه بزرگ حضرت آیه الله العظمی مرعشی نجفی]]، ۲/۱۲۵۳۷-'''مجموعه آداب طریقت''' یا'''وصیت نامه''' یا'''رشحات'''؛
* [[کتابخانه بزرگ حضرت آیه الله العظمی مرعشی نجفی]]، ۱/۱۲۵۳۷ مجموعه صاحبیه؛
* نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی [[دانشگاه تهران]]، '''خیرالکلام'''؛
* نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی [[دانشگاه تهران]]، '''رساله'''؛
* نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی [[دانشگاه تهران]]، ۱۱۸ پ - ۱۱۹ پ -'''آداب و طریق سلطان المشایخ عبد الخالق غجدوانی'''؛
* [[کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی]]،۲،۲۱۸ پ - ۱۱۹ پ -'''آداب و طریق سلطان مشایخ عبد الخالق غجدوانی'''؛
* [[کتابخانه و موزه ملی ملک]]، ص ۷۹ - ۱۰۳ -'''کلمات قدسیه'''؛
* [[کتابخانه و موزه ملی ملک]] ۱۱۲پ - ۱۱۳ر '''نصایح'''؛
* [[کتابخانه و موزه ملی ملک]]'''حورائیه'''؛
* نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی [[دانشگاه تهران]]، '''رساله خواجه عبد الخالق غجدوانی'''؛
* نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی [[دانشگاه تهران]]، '''سرگذشت خواجه عبدالخالق غجدوانی''' ؛ .
* نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی [[دانشگاه تهران]]، '''مقاصد الکلام'''؛
* نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی [[دانشگاه تهران]]، '''از رساله عبد الخالق غجدوانی'''؛
* نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی [[دانشگاه تهران]]، '''مقاصد الکلام'''؛
* کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد [[دانشگاه تهران]] ۲۲۳۲ -'''الفوائد الضیائیه'''؛
* کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد [[دانشگاه تهران]] ۱- ۴ '''حاشیه یکم آداب'''؛
* نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران -'''رشحات خواجه عبد الخالق غجدوانی'''؛
* نشریه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی [[دانشگاه تهران]]، ۲ /۱۵۱ وارنر مورخ ۹۰۰ ( ۵ : ۲۳۲ ش ۲۶۴۱ ) -'''ذکر عبد الخالق غجدوانی'''؛
* کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد [[دانشگاه تهران]] ۷ پ - ۲۵ پ -'''مقامات'''؛
* کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد [[دانشگاه تهران]] ۱۳۴ روپ '''نصایح یا آداب طریقت'''؛
* کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد [[دانشگاه تهران]] ۲ ر - ۱۱۹ پ -'''سرگذشت و سخنان عارفی نسفی'''؛
* کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد [[دانشگاه تهران]] ۶۸ پ و ۶۹ ر'''ختم خواجگان'''؛
* کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد [[دانشگاه تهران]] (۱۲۰ ر - ۱۲۴ پ )-'''رساله در آداب طریقت'''؛
* [[کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی|کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامیص]]
* [[کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی|کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامیگ]]
* [[کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی]] ۶۳ الف طریقه ختم سوره توحید؛
* [[کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی]]۴۳۴-'''مجموعه'''؛
* مرکز ملی نسخ خطی [[گرجستان]]،PAC ۴۷۳.۱-'''وصایای غجدوانی''' ؛
* مرکز ملی نسخ خطی [[گرجستان]]، PAC ۵۱۹.۱-'''رشحات=آداب طریقت'''.در این نسخه هشت ویژگی برای پیروان طریقت شرح داده شده است.<ref>Mmamatsadhvili,1977</ref>
[[رده:تصوف، طریقت خواجگان]]
[[رده:درگذشتگان ۱۱۷۹ (میلادی)]]
[[رده:نقشبندیه]]
[[en:Abdul Khaliq Gajadwani]]
[[tr:Abdulhâlık Gucdevanî]]▼
[[tk:Abdylhalyk Gižduwany]]
▲[[tr:Abdulhâlık Gucdevanî]]
| |||