نصف‌النهار: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Hamedvahid (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hamedvahid (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
{{بهبود منبع}}
'''نِصفُ‌النّـَهار''' خط یا نیم‌دایره متناظر فرضی است که به قطب شمال و جنوب می‌رسد و [[طول جغرافیایی]] یک نقطه را با توجه به یک نصف النهار قراردادی بعنوان مبدأ تعیین می‌کند.
نصف النهارها همگی برابر می‌باشند. و چون هیچ برتری نسبت به یکدیگر ندارند برای استفاده از آنها باید یکی را به عنوان نصف‌النهار مبدأ برگزید و بقیه را بر مبنای آن نام‌گذاری کرد. [[نصف‌النهار گرینویچ]] اکنون [[نصف‌النهار مبدأ]] می باشد.▼
== تاریخچه ==
ایرانیان باستان [[کنگ‌دژ]]، مابین [[سیستان]] و [[خراسان]] قدیم در عرض سی و سه و نیم درجه شمالی از استوا را نصف النهار مبدأ (نود درجه) قرار دادند. این ناحیه را نیمروز (به معنی نصف النهار) گفته شده است و این ناحیه دقیقا وسط [[چین]] و [[اروپا]] و همه سرزمینهای مسکون شناخته شده آنروز است و از جانب شمال-جنوب نیز از این حیث در میانه می‌افتد. <ref>[http://www.jamejamshid.com/gangedej1.htm گنگ دژ یا گرینویچ؟!] وبگاه جام جمشید</ref> ایرج افشار تعیین مبدأ کنگ دژ را در سال 1767 پیش از میلاد، توسط زرتشت می داند.<ref name=nimans>[http://www.ensani.ir/storage/Files/20101103090412-200.pdf رصدخانه نیمروز: دکتر ایرج افشار (سیستانی)]</ref> آغاز آبادانی (ربع مسکون) جزایر خالدات ([[جزایر قناری]] در غرب آفریقا) و مرز شرقی آن ماچین ([[ژاپن]]) و میانه آن نیمروز (کنگ دژ) دانسته شده است. نصف النهار مبدا را جزایر خالدات (یا ساحل غربی آفریقا) یا کنگ دژ بوده است. بعضی نیز بقعه مکه را برای مبدا نصف النهار درنظر گرفته اند.<ref>جهان دانش، محمد بن مسعود مسعودی، بکوش: حسین علیزاده غریب، تهران: موسسه فرهنگی اهل قلم (1381)، ص 108-109.</ref>
▲نصف النهارها همگی برابر می‌باشند. و چون هیچ برتری نسبت به یکدیگر ندارند برای استفاده از آنها باید یکی را به عنوان نصف‌النهار مبدأ برگزید و بقیه را بر مبنای آن نام‌گذاری کرد.
در سال [[۱۸۸۴ (میلادی)|۱۸۸۴]]، در یک توافق [[بین‌المللی]] تصمیم گرفته شد که نصف النهاری که از [[گرینویچ]] می‌گذرد، [[نصف‌النهار مبدأ]] (نصف النهار صفر) به شمار آید. و با انتخاب نصف‌النهار مبدأ بقیهٔ نصف النهارها بر اساس محل‌شان نسبت به نصف‌النهار مبدأ به نصف‌النهار شرقی و غربی تقسیم شدند.▼
▲ایرانیان باستان [[کنگ‌دژ]]، مابین [[سیستان]] و [[خراسان]] قدیم در عرض سی و سه و نیم درجه شمالی از استوا را نصف النهار مبدأ (نود درجه) قرار دادند. این ناحیه را نیمروز (به معنی نصف النهار) گفته شده است و این ناحیه دقیقا وسط [[چین]] و [[اروپا]] و همه سرزمینهای مسکون شناخته شده آنروز است و از جانب شمال-جنوب نیز از این حیث در میانه می‌افتد.<ref>[http://www.jamejamshid.com/gangedej1.htm گنگ دژ یا گرینویچ؟!]</ref><ref>[http://www.ensani.ir/storage/Files/20101103090412-200.pdf رصدخانه نیمروز]</ref> آغاز آبادانی (ربع مسکون) جزایر خالدات ([[جزایر قناری]] در غرب آفریقا) و مرز شرقی آن ماچین ([[ژاپن]]) و میانه آن نیمروز (کنگ دژ) دانسته شده است. نصف النهار مبدا را جزایر خالدات (یا ساحل غربی آفریقا) یا کنگ دژ بوده است. بعضی نیز بقعه مکه را برای مبدا نصف النهار درنظر گرفته اند.<ref>جهان دانش، محمد بن مسعود مسعودی، بکوش: حسین علیزاده غریب، تهران: موسسه فرهنگی اهل قلم (1381)، ص 108-109.</ref> ایرج افشار تعیین مبدأ کنگ دژ را در سال 1767 پیش از میلاد، توسط زرتشت می داند.
[[ابوسهل بیژن بن رستم کوهی]] یا [[ابوسهوهی]] ریاضیدان و ستاره‌شناس سدهٔ دهم ایرانی و اهل مازندران کتابی درباره نواقص مسائل [[ارشمیدس]] نوشت و اقدام به محاسبه نصف‌النهار نمود.{{مدرک}}
اروپاییان تا آخر سده هفدهم میلادي، جزایر خالدات و سپس پاریس را مبدا نصف النهارها قرار دادند.<ref name=nimans>[http://www.ensani.ir/storage/Files/20101103090412-200.pdf رصدخانه نیمروز: دکتر ایرج افشار (سیستانی)]</ref>
▲در سال [[۱۸۸۴ (میلادی)|۱۸۸۴]]<!-- (یا 1912) -->، در یک توافق [[بین‌المللی]] تصمیم گرفته شد که نصف النهاری که از [[گرینویچ]] می‌گذرد، [[نصف‌النهار مبدأ]] (نصف النهار صفر) به شمار آید. و با انتخاب نصف‌النهار مبدأ بقیهٔ نصف النهارها بر اساس محل‌شان نسبت به نصف‌النهار مبدأ به نصف‌النهار شرقی و غربی تقسیم شدند.
== جستارهای وابسته ==
| |||