تبریز: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌نشده][نسخهٔ بررسی‌نشده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Reza1615 (بحث | مشارکت‌ها)
ابرابزار
علمجو (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸۶:
 
[[پرونده:A06c5c97.jpg|بندانگشتی|[[سفینه تبریز|سفینهٔ تبریز]]؛ از آثار برجستهٔ ادبی دورهٔ [[ایلخانان]] که در بین سال‌های ۷۲۱ تا ۷۲۳ هجری توسط ابوالمجد تبریزی در تبریز گردآوری و کتابت شده‌است.]]
اوج شکوفایی تبریز در زمان [[ایلخانان]] بود؛ یعنی زمانی که این شهر [[پایتخت]] قلمرویی بود که از [[نیل]] تا [[آسیای مرکزی]] گسترده شده بود. تبریز در دوران [[تیموریان]]، [[قراقویونلو|قراقویونلوها]] و اوایل سلسلهٔ [[صفویان|صفویه]] نیز پایتخت ایران بوده‌است.<ref name="Cambridge"/> این شهر به سال ۱۵۰۰ میلادی (۹۰۶ هجری) به تصرف [[شاه اسماعیل یکم|شاه اسماعیل]] درآمد و نخستین پایتخت ایران جدید در دورهٔ صفویه شد. در این زمان حدود دوسوم جمعیت ۲۰۰-۳۰۰ هزار نفری تبریز [[سنی|سنی‌مذهب]] بودند و به‌زودی سیاست‌های سختی جهت تحمیل مذهب شیعه بر سنیان تبریز اعمال گردید. نزدیکی این شهر به مرز ایران و [[امپراتوری عثمانی|عثمانی]] موجب شد که تبریز در برابر تهدیدهای این حکومت آسیب‌پذیر شود؛ به طوری که چندین‌بار به تصرف عثمانیان درآمد تا این که [[شاه تهماسبطهماسب یکم|شاه تهماسبطهماسب صفوی]] در سال ۱۵۱۴ میلادی (۹۲۰ هجری) پایتخت را از تبریز به [[قزوین]] منتقل نمود.<ref name="EI"/> تبریز در دورهٔ [[قاجاریان]] ولی‌عهدنشین این سلسله بود و ولی‌عهدان سلسلهٔ قاجار در این شهر اقامت می‌گزیدند.<ref name="EI"/>
 
=== معاصر ===
خط ۱۲۳:
رودخانهٔ تلخه‌رود که از دامنه‌های جنوبی کوه [[سبلان]] سرچشمه می‌گیرد، پس از عبور از جلگهٔ [[سراب (شهر)|سراب]] و پیوستن چندین شعبه از دامنه‌های [[قوشه‌داغ]] در شمال و [[بزقوش]] و [[سهند]] در جنوب به آن، وارد جلگهٔ تبریز می‌شود و در امتداد جادهٔ تبریز-[[آذرشهر]] به سمت جنوب‌غرب جریان پیدا می‌کند و در اطراف [[گوگان]] به [[دریاچه ارومیه|دریاچهٔ ارومیه]] می‌ریزد.<ref name="TabrizDaneshnaameEslamy"/>
 
; مهران‌رود (قوری‌چای)
; مهران‌رود (قوری‌چای) رودخانهٔ مهران‌رود نسبت به رودخانهٔ تلخه‌رود از میزان آبدهی کم‌تری برخوردار است و در بیش‌تر ماه‌های سال کم‌آب و در برخی ماه‌های گرم، خشک می‌شود. این رودخانه از کوه [[سهند]] سرچشمه گرفته و با عبور از درهٔ [[لیقوان]] به شهر [[باسمنج]] در جنوب‌شرق تبریز می‌رسد؛ سپس در مسیر خود با پیوستن به رودخانه‌های فصلی و فرعی متعدد، بر آب آن افزوده می‌گردد و از سمت شرق تبریز، وارد این شهر می‌شود. مهران‌رود پس از ورود به تبریز با جهت شرقی-غربی از داخل شهر عبور کرده و سرانجام وارد زمین‌های کشاورزی شده و پس از آن در ناحیهٔ شمال‌غربی تبریز و در پیرامون [[فرودگاه بین‌المللی شهید مدنی تبریز|فرودگاه]] به تلخه‌رود می‌پیوندد.<ref name="TabrizDaneshnaameEslamy"/>
 
=== آب و هوا ===
سطر ۲۲۹ ⟵ ۲۳۰:
=== قومیت ===
[[پرونده:Azerigirls.JPG|بندانگشتی|نوع پوشش [[مردمان آذربایجانی]].]]
آنتوریو تنرئیرو -جهان‌گرد [[پرتغالی]]- در سال ۱۵۲۵ میلادی (همزمان با حکومت [[شاه طهماسب یکم|شاه تهماسبطهماسب صفوی]]) در مورد مردم تبریز می‌نویسد: «''در این شهر [[زبان فارسی|فارسی‌زبانان]] و عده‌ای از [[ترکمن‌ها|ترکمانان]] زندگی می‌کنند که همگی [[سفیدپوست]] بوده و قیافه و شکلی زیبا دارند''».<ref>بنگرید:
# Ronald Bishop Smith, "The first age of the Portuguese embassies, navigations and peregrinations in Persia (1507-1524).",Printed by Decatur Press, 1970. pg 85-86
# {{یادکرد وب |نام خانوادگی=فلور |نام=ویلم |عنوان=دروصف شهر بزرگ و مهم تبریز که در انتهای پادشاهی ایران و در ایالتی واقعست که بزبان فارسی الدبه می‌نامند |نشانی=http://cheshmandaz.org/2012/04/06/%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%B5%D9%81-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2/ |بازبینی=۲۰۱۲-۰۴-۲۱ |اثر= |تاریخ= |ناشر= |نشانی بایگانی= |تاریخ بایگانی= |کد زبان=}}</ref>
سطر ۲۸۹ ⟵ ۲۹۰:
برطبق نوشته‌های جهانگردان و جغرافی‌دانان مختلف، در دوره‌های گوناگون تبریز بیش از یکصد و پنجاه تا سیصد باب مسجد را در خود جای داده بوده‌است. بسیاری از این مسجدها در اثر جنگ‌ها و زمین‌لرزه‌های گوناگون از میان رفته‌اند و اکنون تنها چند مسجد تاریخی متعلق به سده‌های پیش در این شهر پابرجا مانده‌است.<ref>طاهری، ابوالقاسم. ''جغرافیای تاریخی گیلان، مازندران و آذربایجان از نظر جهانگردان''. صفحهٔ ۷۵.</ref>
 
از مهم‌ترین مسجدهای تاریخی تبریز می‌توان به [[مسجد استاد و شاگرد]]، مسجد اسماعیل خاله‌اوغلی، [[مسجد ثقةالاسلام]]، [[مسجد جامع]]، [[مسجد حاج صفرعلی]] حجت‌الاسلام، مسجد حسن پادشاه، مسجد خزینه، [[مسجد دال ذال]]، مسجد سیدالمحققین، [[مسجد صاحب‌الامر]] ([[شاه تهماسبطهماسب یکم]])، مسجد شاهزاده، مسجد صادقیه، مسجد ظهیریه، [[ارگ تبریز|مسجد علی‌شاه]]، مسجد کاظمیه، [[مسجد کبود]]، [[مسجد مجتهد]]، [[مسجد مقبره]]، مسجد ملاباشی، [[مسجد میرزاصادق|مسجد میرزاصادق‌آقا]]، مسجد میرزامهدی قاری و [[مسجد قراملک]] اشاره کرد.<ref>فرهنگ جغرافیایی شهرستان تبریز. صفحهٔ ۱۳۵ و ۱۳۶.</ref>
 
=== خانه‌ها ===
سطر ۳۹۳ ⟵ ۳۹۴:
امروزه باتوجه به گسترش روزافزون تبریز، این قسمت از شهر که [[بازار تبریز]] و سایر بازارچه‌های قدیمی و جدید را در درون خود جای داده، به‌عنوان مرکز شهر شناخته می‌شود. این منطقه از سمت شمال به خیابان شمس تبریزی، از سمت جنوب به محله‌های [[چرنداب]] و لیل‌آباد، از سمت شرق به خیابان‌های ثقةالاسلام و خاقانی و از سمت غرب به خیابان‌های [[راسته‌کوچه]] و شریعتی محدود شده‌است.<ref>Ashnayi</ref>
 
=== مناطق شهریشهرداری ===
{{اصلی|مناطق شهریشهرداری تبریز}}
[[پرونده:Tabriz municipal regions.PNG|بندانگشتی|نقشهٔ مناطق شهریشهرداری تبریز.]]
شهر تبریز از ۱۰ منطقهٔ مستقل شهرداری تشکیل یافته که از مجموع ۱٬۳۷۸٬۹۳۵ نفر جمعیت این شهر در سال ۱۳۸۵ خورشیدی، ۳۱۴٬۰۷۱ نفر در منطقهٔ ۱، ۲۸۰٬۲۶۱ نفر در منطقهٔ ۲، ۳۲۷٬۷۹۹ نفر در منطقهٔ ۳، ۳۰۱٬۵۶۱ نفر در منطقهٔ ۴، ۶۵٬۰۹۲ نفر در منطقهٔ ۵، ۲۴٬۶۲۷ نفر در منطقهٔ ۶، ۴۸٬۴۵۴ نفر در منطقهٔ ۷ و ۱۷٬۰۷۰ نفر در منطقهٔ ۸ ساکن بوده‌اند. براساس همین آمار، منطقهٔ ۳ پرجمعیت‌ترین و منطقهٔ هشت کم‌جمعیت‌ترین منطقهٔ تبریز به‌شمار می‌رود.<ref name="AmarIran"/>
 
سطر ۴۰۸ ⟵ ۴۰۹:
فرودگاه بین‌المللی شهید مدنی تبریز در سال ۱۳۲۶ خورشیدی تأسیس شد و فعالیت‌های خود را به‌طور رسمی از سال ۱۳۳۸ خورشیدی آغاز نمود. این فرودگاه در سال ۱۳۷۰ خورشیدی به فرودگاه بین‌المللی ارتقا یافت و در سال ۱۳۷۸ خورشیدی به‌عنوان یکی از فرودگاه‌های آسمان‌باز ایران شناخته شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=تاریخچهٔ فرودگاه بین‌المللی تبریز|ناشر=هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=http://www.iranair.com/DesktopDefault.aspx?tabid=854&lang=fa-IR|تاریخ بازدید=۱۸ سپتامبر ۲۰۰۹| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VIoLskx | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref>
 
پروازهای خارجی فرودگاه بین‌المللی شهید مدنی تبریز شامل پروازهای از مبدأ تبریز به مقاصد [[ارزروم]]، [[ازمیر]]، [[اسپارتا]]، [[استانبول]]، [[باکو]]، [[بغداد]]، [[تفلیس]]، [[جده]]، [[دبی، امارات|دبی]]، [[دمشق]] و [[مدینه]] است. پروازهای داخلی نیز به صورت هفتگی و روزانه از این فرودگاه انجام می‌پذیرد که شامل پروازهای از مبدأ تبریز به مقاصد [[اصفهان]]، [[اهواز]]، [[بندرعباس]]، [[تهران]]، [[رشت]]، [[شیراز]]، [[بندر عسلویه|عسلویه]]، [[کیش]]، [[بندر ماهشهر|ماهشهر]] و [[مشهد]] است. همچنین شرکت‌های هواپیمایی [[هواپیمایی آتا|آتا]]، [[هواپیمایی آسمان|آسمان]]، [[هواپیمایی ارم|ارم]]، [[ایران ایر|ایران]]، [[هواپیمایی ایران ایرتور|ایران ایرتورز]]، [[هواپیمایی تابان|تابان]]، [[هواپیمایی ترکیه|ترکیه]]، [[هواپیمایی فارس قشم|فارس قشم]]، [[هواپیمایی کاسپین|کاسپین]]، [[کیش ایر|کیش]] و [[هواپیمایی نفت ایر|نفت]] به فرودگاه بین‌المللی شهید مدنی تبریز پرواز دارند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=برنامهٔ پروازهای فرودگاه بین‌المللی تبریز|ناشر=وب‌گاه مراقبت پرواز تبریز|نشانی=http://www.tabriz-atc.com/Time%20Table/TimeTable.html|تاریخ بازدید=۴ آگوست ۲۰۰۹| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VIpNZhy | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان= پرواز مستقیم تبریز تفلیس دایر شد|ناشر=ایرنا|نشانی=http://www.irna.com/News/80036158/پرواز-مستقیم-تبریز-_-تفلیس-دایر-شد/اقتصادی/|تاریخ بازدید=۱۲ مارس ۲۰۱۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VIpcHDz | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref>
 
=== راه‌آهن ===
سطر ۵۴۶ ⟵ ۵۴۷:
|[[تاجیکستان]]
|[[خجند]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=تبریز و خجند خواهرخوانده می‌شوند|ناشر=خبرگزاری مهر|نشانی=http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=1366716|تاریخ بازدید=‏۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VJIXLPH | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref>
|}
 
== کنسولگری‌ها ==
[[پرونده:Arg-Tabriz-USA.jpg|بندانگشتی|کنسولگری [[ایالات متحده آمریکا|ایالات متحدهٔ آمریکا]] در کنار [[ارگ تبریز]] در سال ۱۹۱۱.]]
{|class="sortable wikitable"
|-
!
!کشور
!وضعیت
|-
|{{پرچمک|جمهوری آذربایجان}}
|[[کنسولگری جمهوری آذربایجان در تبریز|جمهوری آذربایجان]]
|فعال<ref>{{یادکرد وب|عنوان=کنسولگری آذربایجان در تبریز|ناشر=وب‌گاه بانک دیتا|نشانی=http://bankedata.com/Embassy.asp?id=7|تاریخ بازدید=‏۱۳ مارس ۲۰۱۳}}</ref>
|-
|{{پرچمک|آلمان}}
|[[آلمان]]
|غیر فعال<ref name="Consul">{{یادکرد وب|عنوان=رویدادهای مهم تاریخی از سقوط امپراتوری عثمانی تا به امروز/دنبالهٔ خاطرات سرکنسول امپراتوری آلمان در تبریز|ناشر=وب‌گاه مگ‌ایران، به نقل از [[ایران (روزنامه)|روزنامه ایران|روزنامهٔ ایران]]، شمارهٔ ۳۵۷۵، صفحهٔ ۱۵|نشانی=http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1350349|تاریخ بازدید=‏۱۳ مارس ۲۰۱۳}}</ref>
|-
|{{پرچمک|ایالات متحده آمریکا}}
|[[ایالات متحده آمریکا]]
|غیر فعال<ref name="Consul"/>
|-
|{{پرچمک|اتریش}}
|[[اتریش]]
|غیر فعال<ref name="Consul"/>
|-
|{{پرچمک|بریتانیا}}
|[[بریتانیا]]
|غیر فعال<ref name="Consul"/>
|-
|{{پرچمک|ترکیه}}
|[[ترکیه]]
|فعال<ref>{{یادکرد وب|عنوان=کنسولگری ترکیه در تبریز|ناشر=وب‌گاه بانک دیتا|نشانی=http://bankedata.com/Embassy.asp?id=51|تاریخ بازدید=‏۱۳ مارس ۲۰۱۳}}</ref>
|-
|{{پرچمک|روسیه}}
|[[روسیه]]
|غیر فعال<ref name="Consul"/>
|-
|{{پرچمک|فرانسه}}
|[[فرانسه]]
|غیر فعال<ref name="Consul"/>
|}
 
سطر ۵۸۰ ⟵ ۶۲۲:
=== عربی ===
<div style="font-size:smaller">
* {{یادکرد|نویسنده=ابن خرداذبه|کوشش=ویراستهٔ M.J De Goeje|کتاب={{به عربی|المسالك والممالك}}|ناشر={{به عربيعربی|بريل}}|شهر={{به عربيعربی|ليدن}}|سال=۱۸۸۹}}
* {{یادکرد|نویسنده={{به عربی|الحموي، ياقوت}}|كتاب=معجم‌البلدان ج۲|ناشر=دارصادر|شهر={{به عربيعربی|بيروت}}|سال=۱۹۷۷}}
</div>