آمنهوتپ یکم
آمنهوتپ یکم یا آمنوفیس یکم دومین فرعون دودمان هجدهم مصر مصر باستان بود که میان سال‌های ۱۵۲۶ تا ۱۵۰۶ پیش از میلاد مسیح فرمانروایی می‌کرد. او فرزند و جانشین اهمسه یکم و شهبانو نفرتاری بود ولی حداقل دو برادر بزرگتر از خود به نام‌های اهمسه‌آنخ و اهموسه ساپر داشت و از این رو شانسی برای بر تخت نشستن پیدا نمی‌کرد. با این حال در دوره زمانی هشت ساله میان ۱۷امین سال پادشاهی اهمسه یکم و مرگش، ولیعهد او می‌میرد و آمنهوتپ ولیعهد بعدی می‌شود. او سپس بر تخت می‌نشیند و برای ۲۱ سال پادشاهی می‌کند.[۱]
| آمنهوتپ یکم | |
|---|---|
 | |
| فرعون | |
| فرمانروایی | ۱۵۲۶-۱۵۰۶ پ. م. در دودمان هجدهم |
| پیشین | اهمسه یکم |
| جانشین | توتمس یکم |
| فرزندان | آمنمهات (در جوانی مرد)، به احتمالی شهبانو اهمسه |
| پدر | اهمسه یکم |
| مادر | اهمسه نفرتاری |
| درگذشته | ۱۵۰۶ یا ۱۵۰۴ پ. م. |
| آرامگاه | مومیایی در گنجینه دیر البحری پیدا شد |
سیاست خارجی ویرایش
نام هوروسی و نام نبتی آمنهوتپ یکم به ترتیب "گاو نری که سرزمین‌ها را فتح می‌کند" و "آنکه ترس بسیار پدید می‌آورد" هستند. این نام‌ها اشاره به این دارند که او کسی بوده که عادت به حمله به کشورهای مجاور و زیر سلطه درآوردن آن‌ها را داشته.[۲] دو متن آرامگاهی نشان می‌دهند که او یورش‌هایی به نوبه داشته. بر پایه نوشته‌های آرامگاه اهموسه پسر ابانا، اهمسه تصمیم گرفت تا مرز مصر را از پایین در نوبه به پیش ببرد و با نیروی خود توانست ارتش نوبه را شکست دهد.[۳] زندگی‌نامه‌ی به تصویر کشیده شده در آرامگاه اهمسه پن نخبت نیز نشان می‌دهد که او کارزاری در کوش نیز داشته‌است، با این حال به احتمال زیاد این کارزار همان نبرد اهموسه پسر ابانا بوده‌است.[۴] آمنهوتپ معبدی در جزیره سایی (سودان کنونی) ساخت که نشان از سلطه او بر مناطقی حتا به دوری آبشار سوم نیل دارد.[۵]
آرامگاه و مومیایی ویرایش
آمنهوتپ یکم نخستین فرعونی است که گورش را از مجموعه معبد-آرامگاه خود جدا کرد که این به گمانی برای سخت تر کردن کار دردان آرامگاه‌ها بوده‌است. بازماندهای معبد او به احتمال زیاد در شمال انتهایی دیر البحری قرار دارند،[۶] چرا که نزدیک به آرامگاه تبسی ۳۵۸ که متعلق به شهبانو اهموسه مریت‌آمون هستند.[۷] با این حال معبد او جایی بنا شده که بعدها حتچپسوت می‌خواست معبدی برای خود بسازد. نقشه اولیه حتچپسوت بنا را سالم نگاه می‌داشته ولی به نظر می‌آید که هنگامی که او بالکن پایینی را افزوده بنا فرو ریخته و نابود شده،[۷] با این حال آجرهایی با نام آمنهوتپ یکم باقی‌ماندند.[۶]
مکان آرامگاه آمنهوتپ اما تاکنون پیدا نشده‌است. دو مکانی که بیشترین احتمال را در این میان دارند یکی در دره پادشاهان (کی‌وی۳۹) و دیگری در ذراع ابوالنجا (گور ANB) هستند.[۸] تابوت و پیکر آمنهوتپ در آرامگاه خود به خاک سپرده نشد بلکه در مخفی‌گاه شاهانه در دیر البحری (گور دی‌بی۳۲۰) پیدا شد. این مومیایی اکنون در موزه مصر در قاهره نگهداری می‌شود. به نظر می‌آید که تابوت او تا دودمان بیست و یکم سالم و بی‌آسیب مانده باشد و کاهنانی که آن را منتقل کرده‌اند تلاش بسیاری برای آسیب نزدن به آن به خرج داده‌اند. به همراه نقاب بسیار عالی باقی‌مانده بر چهره شاه، مومیایی آمنهوتپ یکم از جمله بهترین مومیایی‌های باقی‌مانده و بررسی شده توسط مصرشناسان است.[۵]
منابع ویرایش
- ↑ Dodson, Aidan and Hilton, Dyan (۲۰۰۴)، The Complete Royal Families of Ancient Egypt، Thames & Hudson، ص. ۱۲۶، شابک ۰-۵۰۰-۰۵۱۲۸-۳
- ↑ Grimal، 202.
- ↑ Breasted، 17-18.
- ↑ Grimal، 202.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Ian Shaw, Paul Nicholson (۱۹۹۵)، AThe Dictionary of Ancient Egypt، The British Museum Press، ص. ۲۸
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Ian Shaw (۲۰۰۳)، The Oxford History of Ancient Egypt، Oxford University Press، ص. ۲۲۶
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Aidan Dodson (۱۹۹۰)، Amenhotep I and Deir el-Bahri، Journal of the Ancient Chronology Forum (3)، ص. ۴۲-۴۳
- ↑ Grimal، ۲۶۷.
کتاب‌شناسی ویرایش
- Grimal, Nicolas (۱۹۸۸)، A History of Ancient Egypt، Librairie Arthéme Fayard، شابک ۹۰-۰۴-۱۲۹۸۹-۸
- Breasted, James Henry (۱۹۰۶)، Ancient Records of Egypt, Vol. II، University of Chicago Press، شابک ۹۰-۰۴-۱۲۹۸۹-۸
پیوند به بیرون ویرایش
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ آمنهوتپ یکم موجود است. |