ابزار و تجهیزات اپتیکی

ابزار و تجهیزات اپتیکی (انگلیسی: Optical instrument) یا نوری (یا به‌طور خلاصه وسیله "نوری") (انگلیسی: Optical instrument)، وسیله‌ای است که امواج نور (یا فوتونها) را پردازش می‌کند. این پردازش یا به منظور افزایش غنای تصویر برای مشاهده است، یا برای تجزیه و تحلیل و تعیین ویژگی‌های نهادین آنها انجام می‌شود. نمونه‌های متداول شامل پریسکوپ، میکروسکوپ، تلسکوپ و دوربین است.

نمایش برخی از ابزارهای پردازش نوری موجود برای کارهای آزمایشگاهی در انگلستان در سال ۱۸۵۸

بهبود تصویر

نخستین ابزارهای نوری یکی تلسکوپ بود که برای بزرگ‌نمایی تصویرهایی که از فاصلهٔ دور گرفته شده بود استفاده می‌شد و دیگری میکروسکوپ بود که برای بزرگ‌نمایی ذرات بسیار ریز استفاده می‌شد. از زمان گالیله و آنتونی فان لیوونهوک، این ابزارها تا حد زیادی بهبود یافته‌اند و به بخش‌های دیگر طیف الکترومغناطیسی گسترش یافته‌اند. دستگاه دوربین دوچشمی ابزاری تا اندازه‌ای فشرده‌است که برای استفاده از هر دو چشم طراحی‌شده و برای استفادهٔ سیار است. یک دوربین خود می‌تواند گونه‌ای ابزار نوری در نظر گرفته شود، دوربین سوراخ‌سوزنی و تاریکخانه‌ای، نمونه‌های بسیار ساده‌ای از این ابزارها هستند.

تحلیل

گروه دیگر «ابزار اپتیکی» هستند که برای تجزیه و تحلیل ویژگی‌های نور یا مواد نوری مورد استفاده قرار می‌گیرند. آن‌ها شامل ابزارهای زیر هستند:

• تداخل‌سنج برای اندازه‌گیری ویژگی‌های تداخل امواج نور
• نورسنج برای اندازه‌گیری شدت نور
• قطبش‌سنج برای اندازه‌گیری پراکندگی یا چرخش نور پلاریزه شده
• طیف‌سنجی نوری برای اندازه‌گیری بازتابی یک سطح یا جسم
• شکست‌سنج رای اندازه‌گیری ضریب شکست مواد مختلف، ابداع توسط ارنست آبه
• طیف‌سنج ی مونوکلماتور برای تولید یا اندازه‌گیری بخشی از طیف نوری برای تحلیل
• اتوکلیماتور کاربرد آن برای اندازه‌گیری انحراف‌های زاویه‌ای به کار می‌رود.
• لنزمتر که برای تعیین قدرت شکست عدسی مانند عینک، لنز تماس و لنز پرایم به کار می‌رود.

ترتیب سنج دی‌ان‌ای٬ توالی دهنده‌های DNA را می‌توان ابزار نوری دانست زیرا آنها رنگ و شدت نوری را که توسط فلوروکروم متصل به یک نوکلئوتید خاص از یک رشته DNA متصل می‌شود، تجزیه و تحلیل می‌کنند.

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Optical instrument». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳ ژوئن ۲۰۲۱.