ابوالهیجا هذبانی

ابوالهیجاء بن ربیب‌الدوله هذبانی از سران کرد نامدار هذبانی بود. ابولهیجا رئیس ایل کردتبار هذبانی بود. او حکومت ارومیه و اطرفش را به همراه اربیل در اختیار داشت. او پس از اینکه ترکان غزی که به آذربایجان آمده، به بیدادگری و یغماگری پرداختند، در سال ۴۳۰ هجری به کمک دایی خود وهسودان روادی شتافت. آنان ترکان غز را شکست سختی دادند و از آذربایجان بیرون راندند.

از روایات ابن‌اثیر و تحقیقات کسروی و مادلونگ که هر دو از ابن‌اثیر بهره جسته‌اند آشکار می‌شود که کردان هذبانی علاوه بر اورمیه و اشنویه بر دژ بزرگی در شمال شرقی وان و اربل نیز تسلط داشتند. آنان با روادیان بر ضد ترکمانان غُز متحد بودند و در عین حال با کردان حمیدیه اختلاف داشتند. در سال ۴۲۵ ابوالهیجاء از امپراتوری بیزانس شکست خورد و از ارمنستان عقب‌نشینی کرد. در سال ۴۲۹ ترکمانان غُز به طایفه هذبانی هجوم بردند کشتاری فراوانی از آنان کردند در سال ۴۳۲ از ابن ربیب‌الدوله یاد شده که باید همان ابوالهیجاء باشد از ابوالیهجاء هذبانی سکه‌های بر جای مانده‌است

منابع

• مردوخ روحانی، بابا (۱۳۹۰). «خاندان ها». تاریخ مشاهیر کرد. ج. ۳. تهران: انتشارات سروش.
• مشکور، محمدجواد (۱۳۴۹). «ترکان غز و مهاجرت ایشان به ایران (قسمت دوم)». دو ماهنامه بررسی‌های تاریخی (۲۹): ۶۱ تا ۷۴.
• مینورسکی، ولادیمیر (۱۳۸۷). «توضیحاتی دربارهٔ کردان در حکومت ایوبیان». نگاهی نو به مشرق قفقاز. ترجمهٔ محسن خادم. تهران: کتاب مرجع.
• رضا، عنایت‌الله. «اُرومیّه». [[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]].