احمد عبادی

احمد عبادی (زاده ۱۲۸۵ خورشیدی در فراهان – درگذشته ۱۷ اسفند ۱۳۷۱ در تهران) فرزند میرزا عبدالله فراهانی و نوه علی‌اکبر فراهانی بود. همچنین او دایی هوشنگ سیحون، معمار برجسته ایرانی بود. عبادی یکی از مشاهیر موسیقی ایرانی و ابداع‌کننده روش کوک و نوازندگی نوین سه‌تار و استاد سازهای سنتی ایرانی و نیز، نوازنده تار بود؛ هرچند که مهارت بیشتری در نوازندگی ساز «سه‌تار» داشت. سبک نوازندگی وی از نظر کارشناسان، سبکی متفاوت و ویژه است. او با خوانندگانی مانند غلامحسین بنان همکاری داشته و محمدرضا شجریان از او به‌ عنوان یکی از بزرگ‌ترین استادان موسیقی ایرانی یاد کرده است.

احمد عبادی
اطلاعات پس‌زمینه
زاده	۱۲۸۵ تهران، ایران
درگذشته	۱۷ اسفند ۱۳۷۱ (۸۶ سال) تهران، ایران
ژانر	موسیقی سنتی ایرانی
پیشه	نوازنده، آموزگار موسیقی
ساز(ها)	سه‌تار، تار
سازهای اصلی
سه‌تار

زندگی

احمد عبادی در سال ۱۲۸۵ در تهران به دنیا آمد و از ۷ سالگی مشق سه‌تار را نزد پدرش شروع کرد. ۱۳ سال بیشتر نداشت که پدرش میرزا عبدالله درگذشت. پس از آن، او مسیر یادگیری سه‌تار را پیش خواهرانش ملوک و مولود و برادرش جواد ادامه داد، پیشرفت او چنان بود که در ۱۸ سالگی می توانست به خوبی سه تار بزند. با این که او پسر میرزاعبدالله بود، اما نوازندگی‌اش هیچ شباهتی به نوازنده‌های هم دوره‌اش که عموماً از شاگردان میرزا عبدالله بودند نداشت و با نوازندگی هنرمندان قدیمی‌تر از خودش نیز متفاوت بود. وی در دوره‌ای که سه‌تار به خاطر حجم کمِ صدا رو به فراموشی بود، این ساز را در رادیو معرفی کرد. احمد عبادی با موسیقی‌دانانی همچون رضاقلی‌میرزا ظلی، غلامحسین بنان، حسین قوامی، محمدرضا شجریان، فرامرز پایور، حسن زیرک، حسن کسایی و علی تجویدی همکاری داشت.

سبک جدید نوازندگی

توجه به مضراب‌های پر و نواختن همراه با واخوان از جمله ویژگی‌های بارز سبک احمد عبادی به‌شمار می‌رود. عبادی یک بار وقتی که از دوستانش دربارهٔ نواخته‌های خود پرسید (در آن زمان امکان ضبط از رادیو نبود و اجراها کاملاً زنده انجام می‌شد) آن‌ها جواب دادند: «گاهی نت‌ها دقیق شنیده نمی‌شوند، تداخل دارند و حالت ناخوشایندی ایجاد می‌کنند». عبادی به فکر حل این مشکل افتاد و در نهایت نوازندگی تک‌سیم را ابداع کرد که سبب تحولی در سه‌تار نوازی شد. عبادی به صدای سه‌تار حلاوت و جلای تازه ای بخشید. و صدای سه‌تار را زلال و دلنشین تر ارائه کرد.

عبادی در نواختن سه‌تار، سبک و شیوه‌ای مخصوص به خود داشت که کمتر کسی توانسته از عهده تقلید آن بر بیاید. البته عده‌ای این سبک خاص نواختن او را مربوط به امکانات و وسایل صدابرداری زمان وی می‌دانند. مضراب‌های تک‌سیم و دومضراب‌ها از مشخصه‌های بارز سبک وی هستند. از دیگر شاخصه‌های ساز عبادی، بداهه نوازی‌ها و ویبره‌های طولانی و گلیساندو‌های به موقع است.

یکی از کارهای او در نوازندگی سه‌تار، ابداع کوک‌های مختلف در سه‌تار است که در آلبوم «کوک سه‌تار» آن‌ها را عرضه کرده است. پیش از آن نوازندگان عموماً از کوک‌های تار برای سه‌تار استفاده می‌کردند ولی عبادی این رویه را تغییر داد و ثابت کرد بعضی از این کوک‌ها مناسب سه‌تار نیستند و دو نوار به عنوان آموزش کوک سه‌تار منتشر و در آن برای گام‌های مختلف و گوشه‌های مختلف، کوک معرفی کرد. نکته دیگر در نوازندگی عبادی این است که او همیشه و کامل تک سیم نمی‌زد. او به موقع واخوان می‌داد و پرقدرت می‌زد و به موقع تک‌سیم می‌زد که در قطعات ضربی وی مانند ضربی سه‌گاه و چهارگاه و… مشهود است. احمد عبادی مدت‌ها در وزارت پیشه و هنر، موسیقی ایرانی و سه‌تار را تدریس می‌کرد و در جهت معرفی موسیقی ملی ایران، کنسرتهای متعددی در داخل و خارج از کشور از جمله فرانسه، ایتالیا، آلمان و اتریش برگزار کرده بود.

تدریس موسیقی و شاگردان

شهرام ناظری جوان و احمد عبادی

عبادی شاگردان بسیاری تربیت کرد که از میان آن‌ها مهربانو توفیق، بهنام وادانی، بهداد بابایی و سید خلیل عالی‌نژاد را می‌توان نام برد. او در رادیو نیز فعالیت می‌کرد و صفحه‌ها و کاست‌های زیادی ضبط کرد از جمله: صفحه آواز شور همراه با رضاقلی‌میرزا ظلی و همچنین تکنوازی‌ها و بداهه‌نوازی‌ها و همراهی با نوازندگان و خوانندگان مختلف. همنوازی‌های او با غلامحسین بنان و محمدرضا شجریان آثار فراوانی را در قالب برنامه گل‌ها به جا گذاشته است. او همچنین اجراهایی با شهرام ناظری داشته است که برخی از آن‌ها به صورت دیداری یا شنیداری در دسترس است. چند اثر محفلی از او و شجریان به یادگار مانده است.

خصوصیات اخلاقی و منش

آرامگاه احمد عبادی در امام‌زاده طاهر کرج

همه شاگردانش از قلب مهربان عبادی حکایت می‌کنند. او فردی معتقد و دین‌دار بود، قبل از ساز زدن وضو می‌گرفت و در روزهای عزاداری و درگذشت امامان شیعه دست به ساز نمی‌زد. داریوش پیر نیاکان می‌گوید: «به همین دلیل است که می‌بینیم اکثر نوازنده‌های هم‌دوره من، که در زمان استاد عبادی شاگرد بودند و سازشان سه‌تار نبود، سه‌تار را به عنوان ساز دوم خود انتخاب کردند و به آن گرایش پیدا کردند، می‌توان به آقایان حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان و پیرنیاکان و سید خلیل عالی‌نژاد اشاره کرد. آن‌طور که برخی نقل می‌کنند.»

آثار منتشرشده

آلبوم تک‌نوازی سه‌تار (انتشارات ماهور) و چکاوک (مؤسسهٔ فرهنگی هنری رنگین‌کمان) از جمله آثار منتشرشده اوست.

مرگ

وی در اواخر عمر به سرطان روده دچار شد و پس از یک دورهٔ بیماری در سال ۱۳۷۱ درگذشت. آرامگاه وی در امامزاده طاهر است.

مزار عبادی در کرج

جستارهای وابسته

• علی‌اکبر فراهانی
• میرزا عبدالله فراهانی
• آقا حسینقلی فراهانی
• آقا غلامحسین فراهانی
• علی‌اکبر شهنازی
• عبدالحسین شهنازی

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Ahmad Ebadi». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۴.
• ʿEBĀDĪ, AḤMAD – Encyclopaedia Iranica
• IRANIAN CLASSIC_1, موزیک کلاسیک ایران ABADI, احمد ... - YouTube
• روح‌الله خالقی، «احمد عبادی»، سرگذشت موسیقی ایران
• استاد احمد عبادی - موسیقی ایران بایگانی‌شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine

پیوند به بیرون

• مراسم ختم استاد احمد عبادی