اسفندیاذ (پارسی میانه: اِسْپَنْدیاد) از اشراف ایرانی از خاندان اسپهبدان بود. او فرمانروای استان آذربادگان ساسانیان بود. او فرزند سردار نیرومند ساسانی، فرخزاد هرمز، برادرزاده رستم فرخزاد، و نوه فرخ‌هرمزد بود.

اسفندیاذ
فرمانده نظامی و فرمانروای آذربادگان
خاندانخاندان اسپهبدان
پدرفرخزاد هرمز
پیشه شاهنشاهی ساسانی

تبارنامه ویرایش

باوی
شاپور
وندویویستهم
فرخ‌هرمزتیرویهویندویه
رستم فرخزادفرخزاد هرمز
شهرامبهراماسفندیاذفرخان

زندگی‌نامه ویرایش

نام اسفندیاذ نخستین‌بار در سال ۶۴۲–۶۴۳ نوشته شده و گفته شده که او پادشاه آدوربادگان (آذربایجان) بود که در جایگاه رهبری یک ارتش بزرگ به همراه موتا دیلمی و وارازتیروتس با اعراب مسلمان در واجرود، روستایی در نزدیکی همدان جنگید. با این همه، آنها در این جنگ شکست خوردند. چند سال پس از آن، در ۶۵۱، اعراب به آدوربادگان هجوم بردند که دامنه فرمانروایی اسفندیاذ و برادرش بهرام بود. اسفندیاذ یک بار دیگر نیز در برابر حملات اعراب ایستاد، ولی باز هم شکست خورد و این بار دیگر خودش هم دستگیر شد. در دوران دستگیری او، به سردار عرب، بوکیر بن عبدالله گفت که اگر دنبال آن است که آدوربادگان را به آسانی و با صلح بدست آورد، باید با او صلح کند. بر پایه گفتهٔ ابوعلی بلعمی، اسفندیاذ گفته است که «اگر مرا بکشی همه آذربایجان به خونخواهی من بپا خواهند خواست، و در برابر تو خواهند جنگید». سردار عرب به گفتهٔ او گوش کرده و با او صلح کرد. با این حال، بهرام، برادر اسفندیاذ، تسلیم نیروهای عرب نشد و به مقاومت ادامه داد. با این همه، اندکی پس از آن از اعراب شکست خورد و ناچار شد از آدوربادگان بگریزد. چیز دیگری دربارهٔ اسفندیاذ گفته نشده است.

منابع ویرایش