دهه فجر
دههٔ فجر در ادبیات سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران به روزهای ۱۲ تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ گفته می‌شود که طی آن سید روح‌الله خمینی بعد از تبعید چهارده ساله در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ به ایران وارد شد و در پایان در ۲۲ بهمن با اعلام بی‌طرفی ارتش شاهنشاهی، دودمان پهلوی سقوط کرد و انقلاب ۱۳۵۷ ایران رخ داد.
| دههٔ فجر | |
|---|---|
| برپایی توسط | جمهوری اسلامی ایران |
| اهمیت | گرامیداشت بازگشت سید روح‌الله خمَینی به ایران و پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران |
| جشن‌ها |
|
| آغاز | ۱۲ بهمن |
| پایان | ۲۲ بهمن |
| مرتبط با | روز جمهوری اسلامی |
تا سال ۱۳۶۰ چنین اصطلاحی وجود نداشت و عبدالمجید معادیخواه، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، بود که برای نخستین بار در سال ۱۳۶۰ ده روز پس از ورود خمینی به ایران تا روز ۲۲ بهمن را «دههٔ فجر» نامید.[۱] تعداد روزهای بین ۱۲ بهمن تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ درواقع نه ۱۰ روز، بلکه ۱۱ روز است و مسئولان برگزارکنندهٔ مراسم برای رفع این مشکل مبنای وقوع انقلاب را در سپیده‌دم روز ۲۲ بهمن قرار دادند تا این فاصله به ده روز برسد و عنوان «دههٔ فجر» برای این مراسم عنوانی درست باشد.[۱]
قتل پاکبان تهرانی در دهه فجر ویرایش
تلویزیون منوتو به یک تصویر و اطلاعات اختصاصی، از هویت پاکبان کشته‌شده در پل نیایش تهران دست پیدا کرده است. آن‌گونه که بررسی‌های تلویزیون منوتو نشان می‌دهد، پاکبان جوانی که ساعت ۲ نیمه شب جمعه ۲۰ بهمن، به قتل رسیده، الیاس محمدی نام دارد و اهل افغانستان است.این جوان روزها در یک میوه فروشی حوالی فلکه دوم صادقیه و شب‌ها هم در شهرداری کارگری می‌کرده است.بررسی‌های منوتو حکایت از این دارد که پیکر پاکبان پل نیایش، هنوز دفن نشده و تلاش می‌شود، برای خاکسپاری به افغانستان بازگردانده شود.منبع آگاه منوتو می‌گوید چون این جوان، اهل افغانستان بوده، امکان پیگیری پرونده برای نزدیکان او ممکن نیست. مرد جوانی که دو روز قبل از راهپیمایی حکومتی ۲۲ بهمن یک پاکبان شهرداری تهران را حین انجام خدمت از بالای پل نیایش به پایین پرت کرد و کشت، گفت در زمان انجام قتل فکر کرده مقتول قصد اهانت به پرچم‌های ۲۲ بهمن را داشته است.وب‌سایت همشهری آنلاین، وابسته به شهرداری تهران، گزارشی از اظهارات قاتل منتشر کرد، اما پس از مدتی اظهارات قاتل از این گزارش حذف شد.بر اساس آن چه در ابتدا همشهری گزارش کرد، قاتل در دادگاه درباره انگیزه قتل گفت: «من در حال گذر از آن مسیر بودم که ناگهان چشمم به مقتول و دوستانش افتاد. تصور کردم که آنها قصد دارند پرچم‌هایی که کنار اتوبان نصب شده بود را سرقت کنند.»او افزود: «پرچم‌ها به مناسبت ۲۲ بهمن برافراشته شده بود و من فکر کردم مقتول قصد اهانت به پرچم‌ها را دارد و می‌خواهد آن را از بین ببرد. حتی به پلیس هم زنگ زدم و موضوع را گزارش کردم.»این فرد گفته نتوانسته آرام بنشیند، از ماشین پیاده شده و پس از درگیری با مقتول او را هل داده که از پل به پایین پرت شده و جان باخته است.بر اساس گزارش همشهری، این اتفاق ساعت ۲ بامداد جمعه ۲۰ بهمن امسال روی داده است.مقتول مردی ۲۰ ساله و کارگر شهرداری بوده و شب حادثه به همراه همکارانش مشغول نظافت مسیر روگذر اتوبان نیایش بودند.یکی از همکاران مقتول که شاهد صحنه درگیری بوده به کارآگاهان گفته: «ما با پیمانکار شهرداری کار می‌کنیم و شب حادثه مشغول شستن و نظافت دیواره‌های روگذر بودیم. ناگهان خودروی پژو پرشیای مشکی مقابلمان توقف کرد. فکر نمی‌کردیم راننده جوان نقشه هولناکی در سر داشته باشد.»او ادامه داد فرد قاتل بدون هیچ مقدمه‌ای با مقتول گلاویز شده و بعد او را از بالای پل به پایین انداخته و آنها را هم تهدید کرده اگر به دنبالش بروند، آنها را هم به پایین پرت می کند.
نامگذاری ویرایش
در نخستین و دومین سالگرد پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، مسئولان برگزارکنندهٔ جشن‌های پیروزی انقلاب اسلامی برای توصیف این روزها از اصطلاح «هفته جشن‌های سالگرد انقلاب» استفاده می‌کردند و مدت برگزاری مراسم را نیز هفت روز تعیین می‌کردند اما از سال ۱۳۶۰ عبدالمجید معادیخواه که در آن زمان به سمت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رسیده‌بود به شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی پیشنهاد کرد که با الهام از آیات آغازین سورهٔ فجر در قرآن یعنی «والفجر و لیال عشر ( معنی: سوگند به سپیده دم و شب‌های ده‌گانه) تعداد روزهای برگزاری مراسم سالگرد انقلاب به ده روز افزایش پیدا کرده و از روز ورود روح‌الله خمینی به ایران در روز ۱۲ بهمن تا روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ محاسبه شود. این در حالی بود که آیهٔ مزبور در سورهٔ فجر به ماجرای دیگری اشاره دارد و تعداد روزهای بین ۱۲ تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ نیز درواقع ۱۱ روز است.[۱]
روزشمار ویرایش
۱۲ بهمن ویرایش
در روز ۱۲ بهمن استقبال قابل توجهی در تهران برگزار شد؛ بر اساس گزارش‌هایی طول جمعیت استقبال‌کننده از روح‌الله خمینی به ۳۳ کیلومتر رسیده بود. در ساعت ۹:۲۷ دقیقه بامداد روز دوازدهم بهمن هواپیمای حامل سید روح‌الله خمینی در میان تدابیر شدید امنیتی در فرودگاه مهرآباد برزمین نشست. او پس از ورود به فرودگاه و سخنرانی، طبق برنامه‌ای که از قبل تنظیم شده بود عازم بهشت زهرا شد و در میان استقبال گسترده مردم تهران در ساعت یک بعد از ظهر وارد قطعه ۱۷ که مدفن کشته‌شدگان انقلاب بود شد و سخنرانی خود را نمود که مخالفان جمهوری اسلامی ایران معتقد هستند که روح‌الله خمینی وعده‌هایی به مردم داد که بعضی از آنها هرگز عملی نشدند.[۲]
بازگشت سید روح‌الله خمینی به ایران، واقعه‌ای در جریان انقلاب ۱۳۵۷ ایران است که طی آن در ۱۲ بهمن سال ۱۳۵۷ سید روح‌الله خمینی پس از ۱۴ سال تبعید از فرانسه به ایران بازگشت و در تهران مورد استقبال نزدیک به سه میلیون ایرانی قرار گرفت. این روز در تقویم رسمی ایران با عنوان آغازین روز دهه فجر، مشخص شده‌است.[۳][۴]
- مسافران پرواز
پرواز بازگشت سید روح‌الله خمینی از فرانسه به تهران با همراهی تعداد زیادی انجام شد که شامل سیاست‌مداران انقلابی، مأموران آمریکایی، چریک‌های آموزش دیده، خانواده خمینی و خبرنگارها بودند. فهرست افراد حاضر در پرواز به توضیح زیر است:[۵][۶][۷]
- سید روح‌الله خمینی
- ابوالحسن بنی‌صدر
- صادق قطب‌زاده
- ابراهیم یزدی
- حسن ابراهیم حبیبی
- حسن لاهوتی
- احمد غضنفرپور
- سید احمد خمینی
- تقی ابتکار
- محسن سازگارا
- محمد منتظری
- مرتضی مطهری
- صادق طباطبایی
- اسماعیل فردوسی‌پور
- محمد هاشمی
- هادی غفاری
- سید محمد موسوی خوئینی
- رسول صدرعاملی
- حبیب‌الله عسگراولادی
- مهدی عراقی
- محمد علی صدوقی
- سید محمود دعایی
- سید حسین خمینی
- داریوش فروهر
- محمد مکری
- محمد حسین املایی
- شاهرخ حاتمی
- ژرار ژان فابین-باتوش (به فرانسوی: Gerard Jean Fabian-Bataouche)[۸] (محافظ شخصی خمینی در نوفل‌لوشاتو)
- کارول جروم (به انگلیسی: Carole Jerome) (نامزد صادق قطب‌زاده)[۹]
- خلبانان
این سفر تاریخی به وسیلهٔ هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ شرکت ایرفرانس انجام گرفت.
سر خلبان پرواز «ژان موءی» بود و کمک خلبان «باتاوش» (فرانسوی الاصل) (به فرانسوی: Bathylle، به انگلیسی: Bathyllus) بود که دست در دست خمینی از هواپیما پیاده شد.[۱۰]
توضیح واقعه ویرایش
بازکردن فرودگاه‌ها برای بازگشت خمینی، یکی از انتقادهای مهمی است که بختیار بعد از سقوط کابینه و فرارش از ایران با آن روبه‌رو شد.[۱۱] برنامه نخستین این بود که سید روح‌الله خمینی در ۶ بهمن ۱۳۵۷ وارد ایران شود ولی دولت شاپور بختیار فرودگاه‌ها را بسته اعلام کرد. بسته شدن فرودگاه‌ها به پردامنه شدن اعتراضات و اعتصابات انجامید. سید روح‌الله خمینی در پاریس اعلام کرد که به محض بازشدن فرودگاه‌ها به کشور بازخواهد گشت و مردم را به ادامه اعتراضات دعوت کرد. در ۹ بهمن ۱۳۵۷ به فرمان بختیار فرودگاه مهرآباد بازگشایی شد.
در تاریخ ۱۲ بهمن سال ۱۳۵۷ ابوالحسن بنی‌صدر پرواز چارتر هواپیمایی ایرفرانس را از پاریس به تهران کرایه کرد (که بنی صدر کرایه چارتر آن را با چک بدون‌محل خودش پرداخته بود[۱۲]) و همراه با صادق قطب‌زاده بغل دست امام در طول پرواز، و ابراهیم یزدی؛ خمینی را در پرواز همراهی کردند؛ و در ساعت ۹ و ۲۷ دقیقه و ۳۰ ثانیه صبح ۱۲ بهمن خمینی با پرواز هواپیمایی ایرفرانس در فرودگاه مهرآباد تهران به زمین نشست.[۱۳]
به گفته منوچهر رزم آرا وزیر بهداشت دولت بختیار چند فروند هواپیمای اف ۱۶ آمریکایی این هواپیما را خدمات سنجی می‌کردند.[۱۴]
فرمانداری نظامی بر اثر فشار مردم راهپیمایی و تظاهرات را برای ۳ روز آزاد اعلام کرد. خمینی در استقبال انبوه مردم به بهشت زهرا انتقال یافت و در آنجا به سخنرانی پرداخت.
به گفته ابراهیم یزدی کرایه هواپیما ۶۰ هزار دلار بوده‌است. احتمالاً کریم دستمالچی در تأمین بخشی از هزینه اجاره این پرواز که بین ۶۰ تا ۱۷۵هزار دلار نام شده، مشارکت داشته‌است.[۱۵]
سخنرانی بهشت زهرا ویرایش
در این روز خمینی در بهشت زهرا سخنانی عنوان کرد که شامل نکات زیر است:
- تشکر و تسلیت به خانواده قربانیان
- رژیم سلطنتی مغایر عقل و قانون است
- سرنوشت هر (نسل از) ملت دست خودش است
- رژیم پهلوی، تحمیلی و غیرقانونی است
- مجلس و نمایندگان آن غیرقانونی هستند و نمایندگان بخاطر حقوقی که گرفته‌اند به مردم بدهکار هستند.
- شاه مملکت را خراب کرد، قبرستان‌ها را آباد کرد اقتصاد را خراب کرد.
- اصلاحات ارضی دهقان و زراعت را نابود کرد.
- شاه اصلاحات ارضی کرد تا برای محصولات آمریکایی بازار درست کند.
- شاه فساد و ویرانی به نام اصلاح و ترقی ایجاد کرد
- بیش از پنجاه سال دانشگاه داریم ولی جوان‌های ما تحصیلاتشان در اینجا تمام نیست و باید بروند در خارج هم تحصیل بکنند.
- تلویزیون و رادیو و سینما مرکز فحشاست. در تهران تعداد مشروب فروشی بیشتر از تعداد کتابفروشی است.
- با سینما و رادیو مخالف نیستیم با مرکز فحشا مخالفیم.
- نفت ما را دادند، اسلحه گرفتند و برای آمریکا پایگاه درست کردند.
- پنجاه سال در اختناق به‌سر بردیم، نه مطبوعات داشتیم، نه رادیو تلویزیون صحیح داشتیم، نه خطیب توانست حرف بزند.
- تعیین دولت با پشتیبانی ملت
- اهمیت جلوگیری از برگشت رژیم شاه[۱۶]
۱۳ بهمن ویرایش
خمینی در جمع روحانیون سخنرانی کرد. او در بخشی از این سخنرانی گفت: رژیم سلطنتی از اول خلاف عقل بود… هر ملتی باید خودش سرنوشت خودش را تعیین کند.
همچنین رادیو مسکو گزارش کرد که دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا علیه مداخله آمریکایی‌ها در امور داخلی ایران، در برابر کاخ سفید تظاهرات کردند.
۱۴ بهمن ویرایش
ساعت ۹ بامداد روز شنبه ۱۴ بهمن در محل مدرسه شماره ۲ علوی یک مصاحبه مطبوعاتی با حضور قریب به ۳۰۰ خبرنگار ایرانی و خارجی برگزار شد که در آن ابتدا خلاصه‌ای از نظریات خمینی خوانده شد؛ سپس سوالات خبرنگاران آغاز گردید که خلاصه‌ای از پاسخ خمینی به این توضیح بود:
کاری نکنند که مردم را به جهاد دعوت کنم، اگر موقع جهاد شد می‌توانیم اسلحه تهیه کنیم. دولت را بزودی معرفی خواهیم کرد. اعضای شورای انقلاب تعیین شده‌اند. از ارتش می‌خواهم هر چه زودتر به ما متصل شود. ارتشیان فرزندان ما هستند، ما به آنها محبت داریم باید به دامان ملت بیایند. قانون اساسی که تدوین شده به آراء عمومی گذاشته می‌شود تمام اتباع خارجی به‌طور آزاد در ایران زندگی خواهند کرد.[۱۷]
۱۵ بهمن ویرایش
- خمینی طی یک سخنرانی جوانان را به ادامه تظاهرات و اعتصابات فرا خواندند.
- وزرای خارجه آمریکا و انگلیس طی دیدار دیوید اوئن از ژاپن، در مورد اوضاع ایران به گفتگو نشستند. بغداد نیز با اعزام هیأتی به عربستان، به بررسی اوضاع ایران و منطقه پرداخت.
- ژنرال هایزر، فرستاده ویژه آمریکا به ایران، با اتمام مأموریت حساس خود و مذاکرات مکرر با مقامات ایرانی، عازم آمریکا شد. سخنگوی وزرات خارجه آمریکا گفت: هایزر سعی کرد تا نظامیان ایران از بختیار حمایت کنند. وی به این علت ایران را ترک کرد که اقامت وی به احساسات ضد آمریکایی در ایران دامن می‌زد.
- همافران نیروی هوایی در بهبهان به عنوان طرفداری از خمینی، دست به راهپیمایی زدند.
- سیدمحمدباقر صدر با ارسال نامه‌ای از عراق برای خمینی، از اعتراضات ایران حمایت کرد.
- به مناسبت ورود خمینی به ایران، از سوی مرعشی نجفی تلگرافی برای او ارسال شد.
تذکر: برژنف از سیزدهم تا هفدهم ژانویه ۱۹۷۹، مطابق با بیست و سوم دی ماه ۱۳۵۷، در بلغارستان به‌سر می‌برده‌است.
- جواد شهرستانی، شهردار تهران در حضور خمینی استعفا کرد. خمینی سپس وی را مجدداً به عنوان شهردار منصوب کرد. جواد شهرستانی از سوی دولت بختیار ممنوع‌الخروج شد.
- گروهی از نمایندگان مستعفی مجلس شورا با خمینی دیدار کردند.
۱۶ بهمن ویرایش
تعیین دولت موقت
خمینی در روز ۱۶ بهمن طی فرمانی مهدی بازرگان را به عنوان نخست وزیر موقت تعیین و معرفی کرد. عصر همان روز در سالن سخنرانی مدرسه علوی یک مصاحبه مطبوعاتی بین‌المللی ترتیب داده شد، در این جلسه بازرگان برنامه و وظایف دولت موقت را توضیح داد و افزود برگزاری همه‌پرسی دربارهٔ تغییر رژیم، برگزاری انتخابات مجلس مؤسسان و انجام انتخابات مجلس از وظایف این دولت است.[۱۸]
۱۷ بهمن ویرایش
- خمینی در سخنان خود گفت: کار عاقلانه و مفید به حال کشور این است که بختیار و ارتش در مقابل انقلاب ۱۳۵۷، عکس‌العملی مثبت داشته باشند.
- در پاسخ به پیام‌های تشکر از سوی مردم یا شخصیت‌ها و گروه‌های مختلف به مناسبت ورود خمینی به کشور، از سوی او پیام تشکری خطاب به عموم انتشار یافت.
- بازرگان موقتاً از رهبری نهضت آزادی کناره‌گیری نمود و به مدرسه علوی نقل مکان کرد.
تذکر: در حکم نخست‌وزیری خمینی از وی خواسته شده بود تا بدون وابستگی حزبی و گروهی به پست نخست‌وزیری اشتغال یابد.
- دکتر سعید، رئیس مجلس شورا، در جلسه آن روز مجلس اظهار داشت: بازگشت خمینی، مرجع عالیقدر تشیع را به خاک وطن از طرف خود و عموم نمایندگان خوش‌آمد می‌گویم.
- لایحه محاکمه وزرای سابق و انحلال ساواک، در جلسه مجلس شورا به تصویب رسید.
- در مراسم فارغ‌التحصیلی دانشجویان دانشکده افسری، افسران جوان از سوگند وفاداری به شاه معاف شدند.
- فلسفی پس از هشت سال ممنوعیت از سخنرانی، در حضور خمینی و مردم دیدارکننده با او، سخنرانی کرد.
۱۸ بهمن ویرایش
- سید روح‌الله خمینی در دیدار با روحانیون شهر اهواز گفت: ادامه نهضت یک تکلیف است.
- فرماندار نظامی تهران به این دلیل که مردم به مقررات حکومت نظامی اهمیت نمی‌دهند، ساعات منع عبور و مرور را کاهش داد.
- سیزده نفر دیگر از نمایندگان مجلس استعفا دادند.
- مجمع عمومی سازمان ملل متحد از اوضاع ایران اظهار نگرانی کرد.
۱۹ بهمن ویرایش
روز نوزدهم بهمن ماه بزرگترین راهپیمایی انقلاب صورت گرفت.[۱۹] در قطعنامه پایانی راهپیمایی نخست‌وزیری مهدی بازرگان توسط تظاهرکنندگان تأیید شد.[۱۹]
۲۰ بهمن ویرایش
در روز ۲۰ بهمن ماه که مصادف با روز جمعه بود، مردم در دانشگاه تهران اجتماع کرده بودند تا سخنرانی رئیس دولت موقت را گوش بدهند. در همین هنگام در غرب تهران درگیری شدیدی صورت گرفت؛ عده زیادی از افراد گارد شاهنشاهی به پادگان همافران نیروی هوایی حمله بردند و به محض آغاز درگیری آنان عده زیادی از جوانان وابسته به کنارهای مختلف به نفع همافران وارد صحنه درگیری شدند. این درگیری خونین ده‌ها نفر کشته و مجروح بر جای گذاشت ولی در پایان همافران توانستند حلقه محاصره نیروهای گارد را بشکنند.[۲۰]
۲۱ بهمن ویرایش
روز بیست و یکم بهمن ماه روز نبرد مسلحانه همه‌جانبه مردم و نیروهای دولتی بود. درگیری خونین مردم و لشکر گارد در این روز به اوج خود رسید؛ و جنگ تانک‌ها با مردم مسلح باعث کشته و زخمی شدن صدها نفر شد. خمینی تهدید کرد در صورت عدم جلوگیری از کشتار لشکر گارد حکم جهاد خواهد داد.[۲۱] در این روز چندین کلانتری توسط گروه‌های مسلح مردمی تسخیر شدند که در نتیجه آن مقادیر زیادی اسلحه به دست مردم افتاد. در همین روز فرمانداری نظامی تهران اعلامیه شماره ۴۰ را انتشار داد؛ به موجب این اعلامیه رفت‌وآمد مردم از ساعت ۱۶:۳۰ تا ۵ بامداد ممنوع اعلام شد. در پی اعلامیه مزبور اعلامیه دیگری صادر و منع عبور و مرور تا ساعت ۱۲ بامداد تمدید شد. مردم عملاً مقررات حکومت نظامی را باطل ساختند و تا صبح در خیابان‌ها با ایجاد حریق و راه بندان‌های متعدد مانع حرکت قوای نظامی می‌شدند.[۲۲]
۲۲ بهمن ویرایش
در مرکز سکه نوشته شده‌است: جمهوری اسلامی ایران
در حاشیه سکه نوشته شده‌است: سومین سالگرد پیروزی خون بر شمشیر
در این روز به ترتیب زندان اوین، ساواک، سلطنت آباد، مجلسین سنا و شورای ملی، شهربانی، ژاندارمری و ساختمان زندان کمیته مشترک به تصرف مردم درآمد.[۲۲] در تسخیر شهربانی سپهبد رحیمی فرماندار نظامی تهران به دست انقلابیون مسلح افتاد. پادگان باغشاه و دانشکده افسری، دبیرستان نظام، زندان جمشیدیه، پادگان عشرت آباد و پادگان عباس‌آباد یکی پس از دیگری تسلیم شدند و آخرین مرکزی که به تصرف درآمد رادیو و تلویزیون بود.[۲۳]
تصمیم شورای عالی ارتش ویرایش
ساعت۱۰:۳۰ روز ۲۲ بهمن۱۳۵۷ شورای فرماندهان نیروهای مسلح در ستاد مشترک (ستاد بزرگ ارتشتاران) تشکیل گردید. نظامیان حاضر در جلسه عبارت بودند از: عباس قره‌باغی، جعفر شفقت، حسین فردوست، هوشنگ حاتم، ناصر مقدم، عبدالعلی نجیمی، احمدعلی محققی، عبدالعلی بدره‌ای، امیرحسین ربیعی، کمال حبیب‌اللهی، عبدالمجید معصومی، جعفر صانعی، اسدالله محسن زاده، حسین جهانبانی، محمد کاظمی، خلیل بخشی آذر، علی محمد خواجه نوری، پرویز امینی افشار، امیر فرهنگ خلعتبری، محمد فرزام، جلال پژمان، منوچهر خسروداد، ناصر فیروزمند، موسی رحیمی لاریجانی، محمد رحیمی آبکناری و رضا وکیلی طباطبایی.[۲۳] ریاست شورای عالی ارتش بر عهده عباس قره‌باغی بود. پس از گزارش فرماندهان نیروها از وضعیت موجود بحث پیرامون همبستگی ارتش با مردم آغاز شد؛ اکثراً موافقت خود را اعلام نمودند و سرانجام اعلامیه‌ای مبنی بر بی‌طرفی ارتش تهیه و به امضا رسید.[۲۴] پس از تصمیم شورای عالی، ساعت یک و پانزده دقیقه بعد از ظهر خبر تصمیم شورای عالی ارتش در اختیار رادیو و تلویزیون گذاشته شد. رادیو ایران برنامه عادی خود را قطع و اعلامیه را قرائت کرد. لحظه‌ای بعد نیروهای انقلاب محوطه رادیو تلویزیون را تصرف نمودند و خبر سقوط رژیم سلطنتی پهلوی از رادیو تلویزیون ملی اعلام شد.[۲۴]
مراسم دهه فجر ویرایش
هر ساله در طول دهه فجر مراسم و یابودهای زیادی انجام می‌گیرد. همچنین جشنواره فجر که بزرگترین جشنواره فیلم، تئاتر و موسیقی ایران است همواره در طول دهه فجر برگزار می‌شود. در روز ۱۲ بهمن زنگ مدارس به مناسبت سالگرد ورود هواپیمای سید روح‌الله خمینی به ایران، در ساعت ۹ و ۲۷ دقیقه نواخته می‌شود. در روز ۲۲ بهمن، آخرین روز از دهه فجر نیز که به عنوان تعطیل رسمی در تقویم رسمی ایران ثبت شده‌است، راهپیمایی‌هایی در شهرهای مختلف ایران برگزار می‌شود. همه ساله مصادف با این روز مراسم ویژه‌ای در سراسر ایران با حضور مقامات کشوری و لشکری برگزار می‌گردد و زنگ انقلاب در مدارس نواخته شده و سوت کشتی‌ها، قطارها و ناقوس کلیساها در ساعت ۹ صبح این روز به صدا درمی‌آید.
در سال ۱۳۹۰ نیروی هوایی ارتش در فرودگاه مهرآباد صحنه ورود و پیاده شدن خمینی را با استفاده از ماکت مقوایی وی بازسازی کرد[۲۵] و این مراسم با ادای کامل تشریفات نظامی انجام گردید. همچنین حمیدرضا حاجی‌بابایی وزیر آموزش و پرورش و عده‌ای دیگر در مراسمی با نام گلبانگ انقلاب در مدرسه رفاه شرکت کردند که در این مراسم نیز ماکت مقوایی خمینی دیده می‌شد.[۲۶]
استفاده از ماکت مقوایی در مراسم دهه فجر این سال باعث گردید عکس‌های منتشر شده از مراسم نام برده مورد توجه ویژه رسانه‌های بین‌المللی و شبکه‌های اجتماعی از جمله فیس‌بوک قرار گیرد.[۲۷]
منابع ویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ «مبتکر اصطلاح «دهه فجر» کیست؟». پارسینه. ۱۸ بهمن ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۱۵ تیر ۱۳۹۸.
- ↑ باقر عاقلی، صفحهٔ ۱۲۲۷
- ↑ «امروز در آینه تاریخ». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ فوریه ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۷ فوریه ۲۰۰۸.
- ↑ «مرکز اسناد انقلاب اسلامی - رویدادهای ۱۲ بهمن». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ فوریه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۷ فوریه ۲۰۰۸.
- ↑ «چه کسانی در پرواز انقلاب همراه امام خمینی بودند؟ (+ جدول)».
- ↑ «ناگفته‌های پرواز ۷۴۷». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۲ ژوئن ۲۰۲۲.
- ↑ «سرنوشت همراهان امام در هواپیمای ایرفرانس چه شد؟».
- ↑ «The Iranian revolution grinds to a halt on the eve of its anniversary». The Guardian. ۷ فوریه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۴.
- ↑ «صادق قطب زاده؛ از ریاست صدا و سیما تا اعتراف در صدا و سیما». سایت میلیون ایران. ۲۰۱۹-۰۹-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۶-۱۴.
- ↑ مرکز اسناد انقلاب اسلامی ایران
- ↑ «بختیار؛ ۶- معامله با «امام»». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۰۶.
- ↑ شکست شاهانه. ماروین زونیس. عباس مخبر. انتشارات طرح نو. تهران. ۱۳۷۰
- ↑ «مرکز اسناد انقلاب اسلامی - بازگشت امام خمینی به میهن و آغاز دهه فجر». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ فوریه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۷ فوریه ۲۰۰۸.
- ↑ شاپور بختیار را بهتر بشناسیم- مصاحبه منوچهر رزم آرا با برنامه صفحه آخر صدای آمریکا از دقیقه 31
- ↑ «چه کسی اجاره هواپیمای خمینی را پرداخت؟». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۰۶.
- ↑ «متن و ویدیوی کامل سخنرانی امام خمینی (ره) در بهشت زهرا ۱۲ بهمن ۵۷». تابناک.
- ↑ باقر عاقلی، صفحهٔ ۱۲۳۵
- ↑ باقر عاقلی، صفحهٔ ۱۲۳۸
- ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ باقر عاقلی، صفحهٔ ۱۲۳۹
- ↑ باقر عاقلی، صفحهٔ ۱۲۴۱
- ↑ باقر عاقلی، صفحهٔ ۱۲۴۲
- ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ باقر عاقلی، صفحهٔ ۱۲۴۴
- ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ باقر عاقلی، صفحهٔ ۱۲۴۵
- ↑ ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ باقر عاقلی، صفحهٔ ۱۲۴۶
- ↑ «مراسم نمادین ورود تاریخی امام خمینی (ره) به میهن اسلامی». خبرگزاری مهر. ۱۲ بهمن ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲ فوریه ۲۰۱۲.
- ↑ «مراسم سی و سومین سالگرد ورود امام خمینی (ره) به مدرسه رفاه». خبرگزاری مهر. ۱۲ بهمن ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲ فوریه ۲۰۱۲.
- ↑ «بزرگداشت سالگرد انقلاب ایران با «ماکت مقوایی» خمینی». رادیو فردا. ۱۳ بهمن ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲ فوریه ۲۰۱۲.
- دکتر باقر عاقلی، نخست وزیران ایران از مشیرالدوله تا بختیار، انتشارات جاویدان
پیوند به بیرون ویرایش
- «خاطرات اکبر براتی». تاریخ شفاهی. ۲۰۱۸-۰۱-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۰۷.
- گزارش کیهان در سایت آفتاب