تالقان
تالُقان یا تالِقان مرکز ولایت تَخار در شمال شرقی افغانستان می‌باشد که مطابق احصائیه سال ۲۰۲۰ افغانستان حدود ۲۵۸٬۷۲۴ نفر جمعیت دارد. یاران مهدی از تالقان هستند… عمده ای یاران سید خراسانی از منطقه تالقان افغانستان هستند و یارکشی شعیب بن صالح و سید خراسانی از تالقان است
تالقان | |
|---|---|
  تالقان موقعیت در افغانستان | |
| مختصات: ۳۶°۴۳′ شمالی ۶۹°۳۱′ شرقی / ۳۶٫۷۱۷°شمالی ۶۹٫۵۱۷°شرقی | |
| کشور | افغانستان |
| ولایت | تخار |
| بلندی | ۸۷۶ متر (۲۸۷۴ پا) |
| جمعیت (۲۰۲۰)[۱] | |
| • کل | ۲۵۸٬۷۲۴ |
| منطقه زمانی | یوتی‌سی ۴:۳۰+ (وقت استاندارد افغانستان) |
پیشینه ویرایش
در سال ۹۰ هجری، نیزک بادغیس، ترسل‌شاه فاریاب همراه با گوزگان شاه گوزگانان، اسپهبد بلخ، سهرک‌شاه تالقان، تگین شاه کابل و جیغویه شاه تخارستان علیه قتیبه بن مسلم قیام کردند تا او را از ولایتداری خراسان بر اندازند.
مارکو پولو در سال ۶۵۴ هجری شمسی شهر قدیمی غرب رودخانه را چنین توصیف کرد:
"قلعه ای به نام تیخان، جایی که بازار بزرگ ذرت در آن وجود دارد و منطقه خوب و مثمر کشور است. تپه‌هایی که در جنوب آن قرار دارند بزرگ و بلند هستند. همه آنها از نمک سفید، بسیار سخت (گچ) تشکیل شده‌اند. برای تهیه آن مردم برای یک سفر سی روزه از راه‌های دور می‌آیند تا متاع شان را تأمین کنند، زیرا آنقدر سخت است که فقط با چکش‌های بزرگ آهن می‌توان آن را شکست. عالی است که این مواد در همه کشورهای زمین از این مکان تأمین می‌شود."[۲]
در سال ۹۸۲، بنتو دو گویس، کاوشگر اروپایی که با کاروانی از کابل به سوی یارکند پایتخت وقت کاشغریه در حال سفر بود، از تالقان دیدار کرد.[۳]
جغرافیا ویرایش
یاقوت حموی در معجم البلدان گوید «از دو شهری که تالقان نام دارند یکی در خراسان، درمابین بلخ و مروالرود است. این شهر، تالقان بزرگ‌ترین شهر تخارستان است. واقع در دشت، ولی مسافت آن تا کوهسار زیاده از یک تیر پرتاب نیست. اطراف آن را باغات احاطه کرده و از نهر عظیمی سیراب می‌گردد. پهناوری آن برابر یک سوم بلخ است. . و در باب تالقان دوم می‌گوید که عبارت است از شهر و روستایی در مابین قزوین و ابهر و مشتمل است بر چندین قصبه که همه به همین اسم موسوم و معروف می‌باشند.[۴]
ابن حوقل جغرافیدان مسلمان قرن چهارم هجری قمری طی مشاهدات اش از طخارستان دربارهٔ تالقان چنین می‌نویسد:
تالقان شهری است که وسعت آن در حدود مروالرود دارای آبهای جاری باغهای فراوان و هوایش سالمتر از هوای مروالرود است. تالقان در رشته‌کوه‌های متصل جوزجان قرار دارد و آن را روستاهای آباد و فراوان است.[۵]
این شهر پس از سال ۱۹۵۸ میلادی به سرعت رشد کرد. جادهٔ ارتباطی آن به خان‌آباد است. از سال ۱۸۴۰ به بعد تالقان، از شهر قندوز و امام صاحب، پررونق‌ترین میدان‌های خرید و فروش را در قطغن داشته است. در سفرنامهٔ مارکوپولو، از این شهر به عنوان مرکز غلات یاد شده است[نیازمند منبع].
در سال ۱۹۵۸ شهر نو در زمین‌های خاور شهر قدیمی احداث شد. همچنین تالقان در سال ۱۹۶۳ به مرکز ادارات ایالت تخار تبدیل شد.
آب و هوا ویرایش
مطابق سامانه طبقه‌بندی اقلیمی کوپن تالقان دارای آب و هوای نیمه خشک سرد است. میزان بارش آن در زمستان بسیار بیشتر از تابستان است. متوسط دمای تالقان ۱۵٫۴ درجه سانتی گراد است و میانگین بارش سالانه آن ۴۳۴ میلی‌متر می‌باشد.
| داده‌های اقلیم تالقان | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ماه | ژانویه | فوریه | مارس | آوریل | مه | ژوئن | ژوئیه | اوت | سپتامبر | اکتبر | نوامبر | دسامبر | سال |
| میانگین بیش‌ترین °C (°F) | ۷٫۳ (۴۵) |
۹٫۹ (۵۰) |
۱۵٫۴ (۶۰) |
۲۱٫۰ (۷۰) |
۲۷٫۲ (۸۱) |
۳۴٫۶ (۹۴) |
۳۶٫۵ (۹۸) |
۳۵٫۴ (۹۶) |
۳۰٫۶ (۸۷) |
۲۳٫۶ (۷۴) |
۱۵٫۵ (۶۰) |
۹٫۴ (۴۹) |
۲۲٫۲ (۷۲) |
| میانگین روزانه °C (°F) | ۲٫۳ (۳۶) |
۴٫۹ (۴۱) |
۱۰٫۰ (۵۰) |
۱۵٫۲ (۵۹) |
۲۰٫۱ (۶۸) |
۲۶٫۱ (۷۹) |
۲۸٫۲ (۸۳) |
۲۷٫۰ (۸۱) |
۲۱٫۹ (۷۱) |
۱۶٫۰ (۶۱) |
۹٫۱ (۴۸) |
۴٫۲ (۴۰) |
۱۵٫۴۲ (۵۹٫۸) |
| میانگین کم‌ترین °C (°F) | −۲٫۶ (۲۷) |
−۰٫۱ (۳۲) |
۴٫۶ (۴۰) |
۹٫۴ (۴۹) |
۱۳٫۰ (۵۵) |
۱۷٫۷ (۶۴) |
۲۰٫۰ (۶۸) |
۱۸٫۶ (۶۵) |
۱۳٫۳ (۵۶) |
۸٫۴ (۴۷) |
۲٫۸ (۳۷) |
−۱٫۰ (۳۰) |
۸٫۶۷ (۴۷٫۵) |
| بارندگی میلی‌متر (اینچ) | ۳۹ (۱٫۵۴) |
۶۸ (۲٫۶۸) |
۹۲ (۳٫۶۲) |
۹۳ (۳٫۶۶) |
۵۸ (۲٫۲۸) |
۲ (۰٫۰۸) |
۲ (۰٫۰۸) |
۰ (۰) |
۰ (۰) |
۱۵ (۰٫۵۹) |
۲۸ (۱٫۱) |
۳۷ (۱٫۴۶) |
۴۳۳ (۱۷٫۰۵) |
| منبع: [۶] | |||||||||||||
مردم ویرایش
از ترکیب قومیت‌ها در این شهر اطلاعات و آمار دقیقی نیست اما اکثریت مردم این شهر را تاجیک‌ها و ازبک‌ها تشکیل می‌دهند و همچنین اقلیتهایی از هزاره‌ها و پشتون‌ها نیز طی چند دههٔ اخیر درین شهر مسکن گزیده‌اند. البته مهاجرت‌های بیشماری در دوران جنگ‌های داخلی از روستا و ولسوالی‌های اطراف تالقان به طرف شهر بوقوع پیوسته که باعث گسیل جمعیت از قومیت‌های مختلف شده است.
حکومت ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ «برآورد نفوس کشور:١٣٩٩» (PDF). اداراه احصائیه مرکزی افغانستان. ٢٨ می ٢٠٢٠. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۳ ژوئیه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ٢٨ می ٢٠٢١.
- ↑ Dupree, Nancy Hatch (1977) [1st Edition: 1970]. An Historical Guide to Afghanistan (2nd Edition, Revised and Enlarged ed.). Afghan Tourist Organization.
- ↑ "The Journey of Benedict Goës from Agra to Cathay" - Henry Yule's translation of the relevant chapters of De Christiana expeditione apud Sinas, with detailed notes and an introduction. In: Yule (translator and editor), Sir Henry (1866). Cathay and the way thither: being a collection of medieval notices of China. Issue 37 of Works issued by the Hakluyt Society. Printed for the Hakluyt society. pp. 558–559. Archived from the original on 2016-07-06. Retrieved 2016-10-23.
{{cite book}}:|last=has generic name (help) - ↑ نقل از فشندک، هوشنگ پورکریم، به ضمیمهٔ جغرافیای تالقان، محمد حسن صنیع الدوله، تهران، انتشارات مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران، مهرماه ۱۳۴۱ خورشیدی
- ↑ ابن حوقل (١٣٦٣). صورة الارض:سفرنامه ابن حوقل. تهران: انتشارات امیر کبیر. ص. ۱۷۶.
- ↑ "Climate: Taloqan". Climate-Data.org. Archived from the original on April 16, 2019. Retrieved November 2, 2018.
- Wikipedia contributors, "Taloqan," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Taloqan&oldid=201507031
- عبدالحسین سعیدیان (۱۳۸۳)، شهرهای جهان، علم و زندگی