جایزه گنکور
جایزه گنکور (به فرانسوی: Prix Goncourt) جایزه‌ای است ادبی که در پی وصیت ادمون دو گنکور به سال ۱۸۹۶ بنیان گذاشته‌شد. مجمع ادبی گنکور به‌طور رسمی در سال ۱۹۰۲ میلادی تأسیس شد و نخستین دوره جایزه در روز ۲۱ دسامبر سال ۱۹۰۳ برگزار شد.
| جایزه گنکور Prix Goncourt | |
|---|---|
 | |
| توصیف | "بهترین و خلاق‌ترین اثر منثور سال" |
| تاریخ | نوامبر، سالانه |
| کشور | فرانسه |
| برگزارکننده | فرهنگستان گنکور |
| نخستین دوره | ۱۹۰۳ |
| وبگاه | |
جایزه گنکور هر ساله نصیب «بهترین کتاب داستانی» می‌شود که طی «همان سال» منتشر شده باشد. بیشتر اوقات جایزه گنکور به یک رمان اعطا می‌شود. جایزه نقدی گنکور، نمادین و تنها معادل ۱۰ یورو است؛ اما باعث افزایش جدی فروش اثر برنده و سایر آثار نویسنده برگزیده خواهد شد.[۱]
اعضای فرهنگستان گنکور هر دوشنبه اول ماه در تالار مخصوص خود که در طبقه نخست رستوران دروان پاریس واقع شده‌است گرد هم جمع می‌شوند. به‌طور معمول برنده جایزه روز ۳ نوامبر پس از صرف ناهار مشخص می‌شود.
آکادمی گنکور که بیش از صد سال سابقه فعالیت دارد، علاوه بر جایزه اصلی خود که هر سال در ماه نوامبر اهدا می‌شود و مهم‌ترین و معتبرترین جایزه ادبی فرانسه به‌شمار می‌آید، جوایز جانبی دیگری نیز دارد: جایزه گنکور برای اولین رمان، جایزه گنکور دبیرستانی‌ها، جایزه گنکور داستان کوتاه، جایزه گنکور شعر، جایزه کنگور زندگی‌نامه‌نویسی و جوایز گنکور به انتخاب برخی کشورها مثل بلژیک، سوئیس، تونس، ایتالیا، رومانی و جایزه کنگور کشورهای خاورمیانه از جمله ایران.[۲]
هر نویسنده در زندگی ادبی خود تنها یک بار برنده این جایزه می‌شود، در این میان رومن گاری یک استثناء است: او یک بار در سال ۱۹۵۶ برای رمان ریشه‌های آسمان و یک بار در سال ۱۹۷۵ بابت رمان زندگی در پیش رو و با نام مستعار امیل آژار برنده شد.
جایزه گنکور اولین رمان در سال ۲۰۱۷ به رمان «مارکس و عروسک» نوشته مریم مجیدی، نویسنده سی و هفت ساله ایرانی-فرانسوی اهدا شد. این نخستین بار بود که یک نویسنده ایرانی فرانسوی‌زبان چنین جایزه معتبری را دریافت کرد.[۲]
برندگان ویرایش
| سال | تصویر | نویسنده | ناشر (مرتبه) | یادداشت | |
|---|---|---|---|---|---|
| ۱۹۰۳ |  |
ژان آنتوان نو | Force ennemie | La Plume | Lauréat franco-américain d'expression française |
| ۱۹۰۴ | لئون فرپیه | La Maternelle | Michel | ||
| ۱۹۰۵ |  |
کلود فارر | Les Civilisés | Paul Ollendorff | |
| ۱۹۰۶ |  |
ژروم و ژان تارو | Dingley, l'illustre écrivain | Cahiers de la Quinzaine | |
| ۱۹۰۷ |  |
امیل موزلی | Terres lorraines et Jean des Brebis ou le Livre de la misère | Plon | |
| ۱۹۰۸ | فرانسیس دو میوماندر | Écrit sur de l'eau... | Émile-Paul Frères | ||
| ۱۹۰۹ | ماریوس-اری لبلوند | En France | Fasquelle | Nom de plume de deux cousins, écrivains originaires de La Réunion | |
| ۱۹۱۰ |  |
لوئیس پرگاد | De Goupil à Margot | Mercure de France | |
| ۱۹۱۱ |  |
آلفونس دو شاتوبریان | Monsieur des Lourdines | گراسه | |
| ۱۹۱۲ | آندره ساوینگنون | Filles de la pluie | گراسه (2) | ||
| ۱۹۱۳ | مارک الدر | Le Peuple de la mer | Calmann-Lévy | ||
| ۱۹۱۴ | آدرین برتراند | L'Appel du sol | Calmann-Lévy (2) | Décerné en 1916 | |
| ۱۹۱۵ | رنه بنجامین | Gaspard | Fayard | ||
| ۱۹۱۶ |  |
هنری باربوس | آتش Le Feu | فلاماریون | |
| ۱۹۱۷ | هانری مالرب | شعله در دست La Flamme au poing | آلبن میشل (2) | ||
| ۱۹۱۸ |  |
ژرژ دوامل | تمدن Civilisation | Mercure de France (2) | |
| ۱۹۱۹ |  |
مارسل پروست | در جستجوی زمان از دست‌رفته À l'ombre des jeunes filles en fleurs | گالیمار | À la recherche du temps perdu (vol. 2) |
| ۱۹۲۰ | Ernest Pérochon | Nêne | Plon (2) | Publié en 1914 aux éditions Clouzot | |
| ۱۹۲۱ |  |
رنه ماران | Batouala | آلبن میشل (3) | Premier écrivain antillais récompensé |
| ۱۹۲۲ |  |
Henri Béraud | Le Martyre de l'obèse | آلبن میشل (4) | |
| ۱۹۲۳ | Lucien Fabre | Rabevel ou le Mal des ardents | گالیمار (2) | ||
| ۱۹۲۴ | Thierry Sandre | Le Chèvrefeuille, le Purgatoire, le Chapitre XIII | گالیمار (3) | ||
| ۱۹۲۵ |  |
موریس ژنووا | Raboliot | گراسه (3) | |
| ۱۹۲۶ |  |
Henri Deberly | Le Supplice de Phèdre | گالیمار (4) | |
| ۱۹۲۷ |  |
Maurice Bedel | Jérôme 60° latitude nord | گالیمار (5) | |
| ۱۹۲۸ | Maurice Constantin-Weyer | Un homme se penche sur son passé | Rieder | ||
| ۱۹۲۹ |  |
مارسل آرلان | L'Ordre | گالیمار (6) | |
| ۱۹۳۰ |  |
Henri Fauconnier | Malaisie | Stock | |
| ۱۹۳۱ |  |
Jean Fayard | Mal d'amour | Fayard | |
| ۱۹۳۲ |  |
Guy Mazeline | Les Loups | گالیمار (7) | Année du Voyage au bout de la nuit de Céline |
| ۱۹۳۳ |  |
آندره مالرو | وضع بشر La Condition humaine | گالیمار (8) | |
| ۱۹۳۴ |  |
روژه ورسل | Capitaine Conan | آلبن میشل (5) | |
| ۱۹۳۵ |  |
Joseph Peyré | Sang et Lumières | گراسه (4) | |
| ۱۹۳۶ |  |
ماکرنس وان در مرش | قلب پاک L'Empreinte du dieu | آلبن میشل (6) | |
| ۱۹۳۷ | شارل پلیسنیه | Faux Passeports | Corrêa | Auteur belge, premier lauréat étranger | |
| ۱۹۳۸ |  |
آنری ترویا | L'Araigne | Plon (3) | |
| ۱۹۳۹ |  |
فیلیپ آریا | Les Enfants gâtés | گالیمار (9) | |
| ۱۹۴۰ | Francis Ambrière | Les Grandes Vacances | Nouvelle France | Réservé, le prix est attribué en 1946 | |
| ۱۹۴۱ |  |
هانری پورا | Vent de Mars | گالیمار (10) | |
| ۱۹۴۲ |  |
Marc Bernard | Pareils à des enfants | گالیمار (11) | |
| ۱۹۴۳ | Marius Grout | Passage de l'homme | گالیمار (12) | ||
| ۱۹۴۴ |  |
الزا تریوله | Le premier accroc coûte 200 francs | Denoël | Première femme à recevoir le Goncourt |
| ۱۹۴۵ |  |
ژان-لویی بوری | دهکده من در زمان آلمان‌هاMon village à l'heure allemande | فلاماریون (2) | |
| ۱۹۴۶ | ژان-ژاک گوتیه | Histoire d'un fait divers | Julliard | ||
| ۱۹۴۷ | ژان-لوئی کورتی | Les Forêts de la nuit | Julliard (2) | ||
| ۱۹۴۸ |  |
موریس دروئون | Les Grandes Familles | Julliard (3) | |
| ۱۹۴۹ | .JPG){kind=small} |
روبر مرل | Week-end à Zuydcoote | گالیمار (13) | |
| ۱۹۵۰ | پل کالین | بازیهای وحشی Les Jeux sauvages | گالیمار (14) | ||
| ۱۹۵۱ |  |
ژولین گراک | Le Rivage des Syrtes | Corti | refusé par l'auteur |
| ۱۹۵۲ | بئاتریکس بک | لئون مورن کشیش Léon Morin, prêtre | گالیمار (15) | ||
| ۱۹۵۳ | Pierre Gascar | Les Bêtes | گالیمار (16) | ||
| ۱۹۵۴ |  |
سیمون دو بووار | ماندارین‌ها Les Mandarins | گالیمار (17) | |
| ۱۹۵۵ | روژه ایکور | Les Eaux mêlées | آلبن میشل (7) | ||
| ۱۹۵۶ | رومن گاری | ریشه‌های آسمان Les Racines du ciel | گالیمار (18) | ||
| ۱۹۵۷ | روژه ویان | La Loi | گلیمر (19) | ||
| ۱۹۵۸ | Francis Walder | Saint-Germain ou la Négociation | گالیمار (20) | Auteur belge | |
| ۱۹۵۹ |  |
آندره شوارتس-بارت | Le Dernier des Justes | Seuil | |
| ۱۹۶۰ | Vintila Horia | Dieu est né en exil | Fayard | attribué mais non décerné à l'auteur en raison de son passé politique | |
| ۱۹۶۱ | Jean Cau | La Pitié de Dieu | گالیمار (21) | ||
| ۱۹۶۲ |  |
Anna Langfus | Les Bagages de sable | گالیمار (22) | |
| ۱۹۶۳ | آرمان لانو | Quand la mer se retire | Julliard (4) | ||
| ۱۹۶۴ |  |
Georges Conchon | L'État sauvage | آلبن میشل (7) | |
| ۱۹۶۵ | Jacques Borel | L'Adoration | گالیمار (23) | ||
| ۱۹۶۶ |  |
ادموند شارل-رو | Oublier Palerme | گراسه (5) | |
| ۱۹۶۷ |  |
آندره پیر دو ماندیارگه | La Marge | گالیمار (24) | |
| ۱۹۶۸ | Bernard Clavel | Les Fruits de l'hiver میوه‌های زمستان | Robert-Laffont | ||
| ۱۹۶۹ | فلسین مارسو | Creezy | گالیمار (25) | ||
| ۱۹۷۰ |  |
میشل تورنیه | Le Roi des aulnes aulnes | گالیمار (26) | |
| ۱۹۷۱ | ژاک لورن | Les Bêtises | گراسه (6) | ||
| ۱۹۷۲ |  |
Jean Carrière | L'Épervier de Maheux | Pauvert | |
| ۱۹۷۳ |  |
ژاک شیسکس | L'Ogre | گراسه (7) | Premier lauréat suisse |
| ۱۹۷۴ | Pascal Lainé | La Dentellière | گالیمار (27) | ||
| ۱۹۷۵ | امیل آژار (رومن گاری) | زندگی در پیش رو La Vie devant soi | Mercure de France (3) | Unique cas de double lauréat, par ignorance de la mystification | |
| ۱۹۷۶ |  |
Patrick Grainville | Les Flamboyants | Seuil (2) | |
| ۱۹۷۷ |  |
دیدی دکواین | جان جهنم John l'Enfer | Seuil (3) | |
| ۱۹۷۸ |  |
پاتریک مودیانو | خ‍ی‍اب‍ان ب‍وت‍ی‍ک‍ه‍ای ت‍اری‍ک Rue des Boutiques obscures | گالیمار (28) | |
| ۱۹۷۹ | Antonine Maillet | Pélagie-la-Charrette | گراسه (8) | Première lauréate canadienne | |
| ۱۹۸۰ |  |
Yves Navarre | Le Jardin d'acclimatation | فلاماریون (3) | |
| ۱۹۸۱ |  |
لوسین بودار | آن ماری Anne Marie | گراسه (9) | |
| ۱۹۸۲ |  |
Dominique Fernandez | Dans la main de l'ange | گراسه (10) | |
| ۱۹۸۳ | فردریک تریستان | Les Égarés | Balland | ||
| ۱۹۸۴ |  |
مارگریت دوراس | L'Amant | Éditions de Minuit | |
| ۱۹۸۵ |  |
Yann Queffélec | Les Noces barbares | گالیمار (29) | |
| ۱۹۸۶ | Michel Host | Valet de nuit | گراسه (11) | ||
| ۱۹۸۷ |  |
طاهر بن جلون | La Nuit sacrée | Seuil (4) | Premier lauréat marocain et donc africain |
| ۱۹۸۸ |  |
اریک اورسنا | نمایشگاه استعماری L'Exposition coloniale | Seuil (5) | |
| ۱۹۸۹ | ژان ووترا | Un grand pas vers le bon Dieu | گراسه (12) | ||
| ۱۹۹۰ | ژان روئو | Les Champs d'honneur | Éditions de Minuit (2) | ||
| ۱۹۹۱ | پیر کومبسکو | Les Filles du Calvaire | گراسه (13) | ||
| ۱۹۹۲ |  |
Patrick Chamoiseau | Texaco | گالیمار (30) | |
| ۱۹۹۳ |  |
امین معلوف | Le Rocher de Tanios | گراسه (14) | Premier lauréat libanais |
| ۱۹۹۴ |  |
Didier van Cauwelaert | Un aller simple | آلبن میشل (8) | |
| ۱۹۹۵ |  |
آندره مکین | Le Testament français | Mercure de France (4) | Également prix Médicis |
| ۱۹۹۶ | Pascale Roze | Le Chasseur Zéro | آلبن میشل (9) | ||
| ۱۹۹۷ |  |
پاتریک رامبو | La Bataille | گراسه (15) | Également جایزه بزرگ رمان فرهنگستان فرانسه |
| ۱۹۹۸ |  |
پل کنستان | Confidence pour confidence | گالیمار (31) | |
| ۱۹۹۹ | ژان اشنوز | من راهی می‌شوم Je m'en vais | Éditions de Minuit (3) | ||
| ۲۰۰۰ | Jean-Jacques Schuhl | Ingrid Caven | گالیمار (32) | ||
| ۲۰۰۱ |  |
ژان کریستف روفان | برزیل قرمز Rouge Brésil | گالیمار (33) | |
| ۲۰۰۲ |  |
پاسکال کنیار | سایه‌های سرگردان Les Ombres errantes | گراسه (16) | |
| ۲۰۰۳ | ژاک پیر آمت | معشوقه برشت La Maîtresse de Brecht | آلبن میشل (10) | ||
| ۲۰۰۴ |  |
لوران گوده | Le Soleil des Scorta | Actes Sud | |
| ۲۰۰۵ | فرانسوا ویه‌گونس | Trois jours chez ma mère | گراسه (17) | Auteur belge | |
| ۲۰۰۶ |  |
جاناتان لیتل | Les Bienveillantes | گالیمار (34) | Également جایزه بزرگ رمان فرهنگستان فرانسه |
| ۲۰۰۷ | .jpg){kind=small} |
ژیل لوروا | آهنگ آلاباما Alabama Song | Mercure de France (5) | |
| ۲۰۰۸ |  |
عتیق رحیمی | سنگ صبور Syngué sabour. Pierre de patience | P.O.L. | |
| ۲۰۰۹ |  |
ماری نادی | سه زن قدرتمند Trois femmes puissantes | گالیمار (35) | |
| ۲۰۱۰ |  |
میشل ولبک | نقشه و قلمرو La Carte et le Territoire | فلاماریون (4) | |
| ۲۰۱۱ |  |
الکسی ژنی | هنر جنگ فرانسوی L'Art français de la guerre | گالیمار (36) | |
| ۲۰۱۲ | .jpg){kind=small} |
ژروم فراری | دربارهٔ سقوط روم Le Sermon sur la chute de Rome | Actes Sud (2) | |
| ۲۰۱۳ |  |
پیر لمایتر | دیدار به قیامت Au revoir là-haut | آلبن میشل (11) | |
| ۲۰۱۴ |  |
لیدی سالویر | گریه نکن Pas pleurer | Seuil (6) | |
| ۲۰۱۵ | 
|
ماتیاس آنار | قطب‌نما Boussole | ||
| ۲۰۱۶ | .jpg){kind=small}
|
لیلا سلیمانی | آهنگ شیرین Chanson douce | ||
| ۲۰۱۷ | 
|
اریک وویار | دستور جلسه L'Ordre du jour | ||
| ۲۰۱۸ | .jpg){kind=small}
|
نیکولا ماتیو | فرزندانشان پس از آنها Leurs enfants après eux |
||
| ۲۰۱۹ | ژان-پل دوبوا | همه انسان‌ها به یک شکل زندگی نمی‌کنند Tous les hommes n'habitent pas le monde de la même façon |
|||
| ۲۰۲۰ | 
|
هروه لو تلیه | ناهنجاری L'Anomalie |
جستارهای وابسته ویرایش
پانویس ویرایش
- ↑ «جایزه ادبی گنکور برای نویسنده جوان اهل سنگال». رادیو فردا. ۱۶ آبان ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۲۳.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ علی جیحون (۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۶). «نویسنده ایرانی فرانسوی‌زبان، برنده جایزه گنکور اولین رمان». بی‌بی‌سی فارسی.
منابع ویرایش
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Prix Goncourt». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۰ مه ۲۰۱۷.