جنگ تویوتا
جنگ تویوتا عنوانی است که به مراحل پایانی منازعه چاد و لیبی در سال ۱۹۸۷ در شمال چاد و مرز لیبی و چاد، داده شده‌است. این نام برگرفته از وانت‌های تویوتایی است که نیروهای چادی از آنها به عنوان وانت مسلح برای نبرد با لیبیایی‌ها بهره می‌بردند.
| جنگ تویوتا | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخشی از منازعه چاد و لیبی و جنگ سرد | |||||||
 سربازان چادی سوار بر یک تویوتا لندکروز | |||||||
| |||||||
| طرف‌های درگیر | |||||||
 لیبی شورای انقلابی دموکراتیک (CDR) سازمان آزادی‌بخش فلسطین[۱][۲] |
نیروهای مسلح ملی چاد (FANT) نیروهای مسلح خلق (FAP) نیروهای مسلح فرانسه (Opération Épervier) | ||||||
| فرماندهان و رهبران | |||||||
|
معمر قذافی خلیفه حفتر[۳] محمود ابومرزوق |
حسین حبری حسن جاموس ادریس دبی فرانسوا میتران جین سالنیر | ||||||
| قوا | |||||||
|
لیبی: ۹۰٬۰۰۰[۴] ۳۰۰+ تانک ۶۰+ هواپیما CDR: ۱٬۰۰۰ شبه نظامی[۵] |
FANT: ۲۸٬۰۰۰[۶] FAP: ۱٬۵۰۰–۲٬۰۰۰[۷] فرانسه: ۱٬۵۰۰ ۱۲+ هواپیما | ||||||
| تلفات و خسارات | |||||||
|
۷٬۵۰۰ کشته ۱٬۰۰۰ اسیر ۸۰۰ تانک و نفربر زره‌پوش از دست‌داده ۲۸–۳۲ هواپیما نابود شد[۸] | ۱٬۰۰۰ کشته[۸] | ||||||
جنگ چاد و لیبی در سال ۱۹۸۳ با اشغال شمال چاد توسط لیبی آغاز شد. معمر قذافی رهبر لیبی؛ حکومت حسین حبری در چاد را به رسمیت نشناخته و نیروهای خود را به پشتیبانی از اپوزیسیون دولت چاد وارد این کشور کرده بود. برنامه قذافی برای سرنگونی دولت چاد باعث شد تا فرانسوی‌ها در عملیات مانتا و سپس در عملیات قرقی جلوی پیشروی بیشتر نیروهای لیبی را بگیرند.
در سال ۱۹۸۶ اپوزیسیون لیبی نیز علیه قذافی طغیان کرده و این باعث شد تا مشروعیت حضور نظامی لیبی در چاد به‌کلی زیر سؤال برود. حکومت حسین حبری نیز از این فرصت سود جسته و در ماه دسامبر به نیروهای خود دستور داد تا از خط آتش‌بس گذر کرده و علیه ارتش لیبی وارد عمل شوند. در طول سه ماه نیروهای چادی با استفاده از ترکیبی از تاکتیک‌های جنگ‌های چریکی و جنگ متعارف موفق به بازپس‌گیری تمامی شمال چاد شده و در ماه‌های بعدی شکست‌های سنگینی را بر ارتش لیبی وارد کردند تا اینکه در ۱۱ سپتامبر ۱۹۸۷ با امضای پیمان آتش‌بس این نبرد به پایان رسید.
نتیجه جنگ تویوتا یک شکست سنگین برای لیبی بود. براساس یکی از برآوردها لیبی حدود یک‌دهم ارتش خود را از دست داد، ۷۵۰۰ نفر از سربازان لیبیایی کشته شدند و حدود یک و نیم میلیارد دلار از تجیهزات جنگی لیبی نابود شده یا به غنیمت چادی‌ها درآمد اما تلفات چادی‌ها در این جنگ حدود هزار نفر بود.
نیروی دو طرف ویرایش
در آغاز سال ۱۹۸۷ قشون اعزامی لیبی در چاد نیرویی عظیم را تشکیل می‌داد که از ۸ هزار سرباز، ۳۰۰ تانک، تعداد زیادی توپخانه راکتی و متعارف، هلیکوپترهای میل-۲۴ و ۶۰ هواپیمای جنگی تشکیل می‌شد. این نیروی نظامی هرچند در ظاهر نیرومند به نظر می‌رسید اما با نقاط ضعف جدی روبرو بود. لیبیایی‌ها برای جنگی آماده شده بودند که در آن متحدان چادی آنها نقش پیاده‌نظام مهاجم را ایفا کرده و مأموریت‌های شناسایی را انجام دهند و لیبیایی‌ها پشتیبانی هوایی و زمینی را برای آنها تأمین کنند، اما در سال ۱۹۸۷ قذافی متحدان چادی خود را از دست داده بود و نیروهای لیبی شناخت کافی از وضعیت جغرافیایی منطقه نداشتند. پادگان‌های لیبی نیز به شکل جدا از هم در نقاط مختلف صحرای چاد مستقر شده و آسیب‌پذیر می‌نمودند. همچنین نیروهای لیبی که بایستی در یک کشور خارجی می‌جنگیدند از انگیزه پایینی برخوردار بودند و ارتش لیبی نیز دچار نوعی به‌هم‌ریختگی ساختاری بود که بخشی از آن به دلیل هراس قذافی از کودتای نظامیان ایجاد شده بود.
در آن سو، ارتش ملی چاد از حدود ۱۰ هزار سرباز بسیار باانگیزه تشکیل می‌شد که فرماندهانی توانا و باتجربه آنها را رهبری می‌کردند. البته ارتش چاد نیروی هوایی نداشت و از قدرت تحرک محدود و میزان مختصری سلاح‌های ضدتانک و ضدهوایی برخوردار بود اما می‌توانست روی نیروی هوایی فرانسه برای زمین‌گیر کردن هواپیماهای لیبی حساب باز کند. مهم‌تر از همه، فرانسوی‌ها ۴۰۰ وانت تویوتا مسلح به موشک‌های ضدتانک میلان را در اختیار آنها قرار داده بودند. این وانت‌ها بسیار مؤثر واقع شدند به طوری‌که این جنگ به نام آنها معروف شد.
پانویس ویرایش
- ↑ "قصة من تاریخ النشاط العسکری الفلسطینی… عندما حاربت منظمة التحریر مع القذافی ضد تشاد - رصیف22".
- ↑ Talhami, Ghada Hashem (30 November 2018). "Palestinian Refugees: Pawns to Political Actors". Nova Publishers – via Google Books.
- ↑ Touchard, Laurent (21 October 2014). "Libye: la deuxième vie de Khalifa Haftar au Tchad et la défaite finale de Ouadi Doum". Jeune Afrique. Retrieved 28 October 2018.
- ↑ H. Metz, لیبی, p. 254
- ↑ The Americana Annual, 1988, 180
- ↑ M. Azevedo, Roots of Violence, p. 119
- ↑ The Economic Cost of Soviet Military Manpower Requirements, 143
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ (Pollack 2002، ص. 397)
منابع ویرایش
- Azevedo, Mario J. (1998). Roots of Violence: A History of War in Chad. Routledge. ISBN 90-5699-582-0.
- Brecher, Michael & Wilkenfeld, Jonathan (1997). A Study in Crisis. University of Michigan Press. ISBN 0-472-10806-9.
- Clayton, Anthony (1998). Frontiersmen: Warfare in Africa Since 1950. Routledge. ISBN 1-85728-525-5.
- Collelo, Thomas (1990). Chad. US GPO. ISBN 0-16-024770-5.
- Metz, Helen Chapin, ed. (2004). Libya. US GPO. ISBN 1-4191-3012-9.
- Ngansop, Guy Jeremie (1986). Tchad, vingt ans de crise (به فرانسوی). L'Harmattan. ISBN 2-85802-687-4.
- Neville, Leigh (2018). Technicals: Non-Standard Tactical Vehicles from the Great Toyota War to modern Special Forces. Oxford, New York City: Osprey Publishing. ISBN 9781472822512.
- Nolutshungu, Sam C. (1995). Limits of Anarchy: Intervention and State Formation in Chad. University of Virginia Press. ISBN 0-8139-1628-3.
- Pollack, Kenneth M. (2002). Arabs at War: Military Effectiveness, 1948–1991. University of Nebraska Press. ISBN 0-8032-3733-2.
- Simons, Geoff (2004). Libya and the West: From Independence to Lockerbie. I.B. Tauris. ISBN 1-86064-988-2.
- Le pick up des guerilleros, La révolution Toyota en Libye بایگانی‌شده در ۲۰۱۳-۰۲-۲۲ توسط Archive.today(2011). Tristan Ranx. Fluctuat.net.