حسین بن روح نوبختی
حسین بن روح بن ابی‌بحر نوبختی (درگذشته ۳۲۶ ق/ ۹۳۷ م) در اعتقادات شیعیان دوازده امامی سومین نایب خاص حجت بن الحسن به‌مدت بیست سال (حدود ۳۰۵ تا ۳۲۶ ه. ق/ ۹۱۷ تا ۹۳۷ میلادی) در دوران غیبت صغری بود.[۱][۲]
ابوجعفر محمد بن علی شلمغانی (اعدام شده در سال ۳۲۲ ق/ ۹۳۳ م) دستیار حسین روح و مأمور او در بغداد و حسین منصور حلاج به مخالفت با نیابت حسین بن روح پرداخته و با نفوذی که خاندان نوبختی داشتند، توسط خلافت عباسی اعدام شدند.[۳]
زندگی ویرایش
حسین بن ابی‌بحر را مورّخان و محدّثان گاهی «نوبختی»، «روحی»، گاهی «حسین بن روح بن بنی‌نوبخت» و بعضاً «قمی» گفته‌اند. در بعضی از روایات آمده که وی اهل قم بوده‌است؛ برخی دیگر معتقدند که ملقّب شدن نوبختی به «قمی»، بخاطر شدّت علاقه و ارتباط وی با قم و علمای آن سامان بوده‌است.[۴]
وی از خانواده نوبختی بود و با ابوسهل نوبختی نسبت داشت که در تبیین علم کلام تشیع دوازده امامی نقش مهمی دارد.[۵] حسین بن روح علاوه بر آنکه در میان شیعیان بغداد از موقعیت اجتماعی خوبی بهره‌مند بود، در میان دستگاه خلافت عباسی به‌خصوص آل‌فرات نیز از نفوذ و احترام قابل ملاحظه‌ای برخوردار بود.[۶]
او از نزدیکان مورد اعتماد محمد بن عثمان (دوّمین نایب خاص) بود و رابط بین او، پدرش عثمان بن سعید و شیعیان بود.
علی بن بابویه (پدر شیخ صدوق) برای دیدار با او به بغداد رفت و پاسخ پرسش‌هایش را از وی دریافت کرد.
وی به سفارش محمد ابن عثمان پس از مرگش جانشین او شد و به‌مدت ۲۰ سال (تا ۳۲۶ ق - ۹۳۷ میلادی) در این مسند باقی ماند. وی از خانواده نوبختی بود و با ابوسهل نوبختی نسبت داشت که در تبیین علم کلام تشیع دوازده امامی نقش مهمی دارد.[۷]
مرگ ویرایش
حسین بن روح در ۱۸ شعبان سال ۳۲۶ هجری درگذشت.[۸] قبر منسوب به وی در محله نوبختیه در غرب بغداد در وسط بازار عطاران، در انتهای کوچه‌ای است که در آنجا بقعه و صحن مختصری بنا کرده‌اند.
جستارهای وابسته ویرایش
پانویس ویرایش
- ↑ «کدام نائب خاص امام زمان (عج) ایرانی بود؟». باشگاه خبرنگاران جوان. ۲ تیر ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۳.
- ↑ Encyclopædia Iranica
- ↑ (Momen 1985، صص. 163)
- ↑ حسینیان مقدم، حسین، نقش نوبختیان در پیشبرد افکار شیعه (قسمت اول) بایگانی‌شده در ۲۰ مه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine، پایگاه اطلاع‌رسانی مطالعات شیعه‌شناسی، 2۶-07-1384
- ↑ Sachedina, Abdulaziz Abdulhussein (1981). Islamic Messianism: The Idea of Mahdī in Twelver Shīʻism. Suny press. ISBN 978-0-87395-442-6. ص۹۲.
- ↑ (Klemm 2007)
- ↑ Sachedina, Abdulaziz Abdulhussein (1981). Islamic Messianism: The Idea of Mahdī in Twelver Shīʻism. Suny press. ISBN 978-0-87395-442-6. ص۹۲.
- ↑ https://www.menbarha.ir/content/279
منابع ویرایش
- Said Amir Arjomand, ḤOSAYN B. RUḤ, دانشنامه ایرانیکا، December 15, 2004.
- مهدی موعود (ترجمه جلد ۱۳ بحار الانوار)، علی دوانی، صفحه ۶۷۶–۷۵۶
- سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، صفحه ۶۸۰–۶۸۱
- آخرین امید، صفحهٔ ۹۹