حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران
وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران هم از جانب ایرانیان و هم از جانب فعالان حقوق بشر، نویسندگان، و سازمان‌های مردم‌نهاد بین‌المللی به انتقاد گرفته شده‌است. در دوران حکومت جمهوری اسلامی ایران، مجمع عمومی سازمان ملل به‌جز دو سال، همه ساله، قطعنامه‌ای در مورد نقض حقوق بشر به‌وسیلهٔ حکومت جمهوری اسلامی، صادر کرده‌است.[۱] در قطعنامهٔ مجمع عمومی سازمان ملل متحد به شمارهٔ A/RES/۶۴/۱۷۶ که در فروردین ماه ۱۳۸۹ منتشر شد،[۲] این مجمع ایران را در بسیاری موارد محکوم کرد. از جمله در برخورد دولت با معترضان نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸). حکومت جمهوری اسلامی ایران به صورت سختگیرانه‌ای آزادی‌های مدنی از جمله آزادی سخنرانی، مطبوعات، تجمعات، انجمن‌ها و آزادی‌های شخصی را زیر پا می‌گذارد و در مسیر آزادی‌های مذهبی نیز مانع ایجاد کرده‌است.[۳]
انتخابات ویرایش
ایران به عنوان عضو کنوانسیون بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی متعهد است بدون هیچ محدودیت بی‌دلیلی به شهروندانش این امکان را بدهد که به عنوان نامزد از فرصت‌های برابر برای رقابت در انتخابات برخوردار باشند. این کنوانسیون کشورهای عضو را ملزم به تضمین بیان آزادانه اراده انتخاب کنندگان می‌کند. در سیستم انتخاباتی ایران صلاحیت کاندیداها باید مورد ارزیابی وزارت کشور و شورای نگهبان که متشکل از ۶ فقیه که توسط سید علی خامنه‌ای رهبر ایران منصوب شده و ۶حقوقدان که توسط رئیس قوه قضائیه (که او هم توسط رهبر انتخاب می‌شود) منصوب رهبر به مجلس معرفی می‌شوند، قرار گیرد. این شورا باید صلاحیت کاندیدها را از جهت التزام عملی به اسلام احراز کند.[۴]
وضعیت حقوق بشر در حکومت جمهوری اسلامی ایران ویرایش
وضعیت حقوق اقلیت‌های قومی و زبانی و عقیدتی (دینی و فرادینی) ویرایش
بیش از ۴۹ درصد از جمعیت ایران را اقلیت‌های قومی تشکیل می‌دهند.[نیازمند منبع] قانون اساسی به همهٔ اقلیت‌های قومی حقوق برابر داده و اجازه می‌دهد زبان اقلیت‌ها در رسانه‌ها و برنامه‌های هفتگی رادیو تلویزیونی به کار برده شده و تدریس ادبیات آن‌ها در مدارس نیز آزاد است اما گروه‌های قوم گرای در برخی از مناطق ایران خواهان تدریس به زبان قومی به جای زبان رسمی هستند؛ و از تبعیض اقتصادی و سیاسی شکایت داشتند. رادیو تلویزیون دولتی برنامه‌هایی به زبان‌های مختلف قومی پخش می‌کند.
اهل سنت در ایران، بیش از ۱۵ هزار مسجد دارند که در حال حاضر در تهران ۱۸ نمازخانه برای اهل سنت وجود دارد.[۵]علی مطهری در ماه رمضان سال ۱۳۹۵ شمسی مهمان یکی از این نمازخانه‌ها بود. فراکسیون اهل سنت در مجلس دهم شورای اسلامی ۱۸ عضو دارد و «محمدقسیم عثمانی» عضو هیئت رئیسه مجلس ایران است. اهل سنت در ایران دارای چندین انتشارات در تهران کردستان فارس و خراسان رضوی هستند.[۶]
در هنگام مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی، بحث دربارهٔ اینکه «آیا دین رسمی کشور باید در قانون اساسی ذکر شود؟» به سود اسلامگرایان شیعه به پایان رسید. در نهایت، اصل ۱۲ قانون اساسی ایران «اسلام و مذهب جعفری اثنی عشری» را به عنوان دین رسمی کشور معرفی کرد و به اینکه دیگر مذهب‌های اسلامی همچون حنفی، مالکی، شافعی، حنبلی، و زیدی می‌توانند مطابق فقه خود عمل کنند بسنده شد.[۷]
روحانیون دارای نفوذ در اوایل انقلاب ۱۳۵۷، با درخواست نمایندگان جامعه‌های غیرمسلمان (همچون: یهودیان، بهائیان و زرتشتیان…) مبنی بر به رسمیت شناخته شدن دین‌هایشان به عنوان دین‌های رسمی کشور مخالفت کردند و بر این اصرار کردند که نامسلمانان باید مشمول «ذمه» به‌شمار روند. در نهایت اصل ۱۳ قانون اساسی با تنها ۶ رأی مخالف (چهار نماینده غیرمسلمان و دو نماینده دیگر) به تصویب رسید.[۸] بر طبق این اصل،
ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی تنها اقلیت‌های دینی شناخته می‌شوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آیین خود عمل می‌کنند.
به باور عده‌ای، ذکر قید «تنها اقلیت‌های دینی» در این اصل در نهایت باعث شد تا دیگر جوامع دینی (از جمله بهائیان به عنوان بزرگترین جامعه دینی در ایران پس از مسلمانان) از داشتن حقوق شناخته شده محروم گردند.[۹]
جستارهای وابسته ویرایش
- واکنش‌ها به نقض حقوق بشر در ایران
- ربودن مخالفان سیاسی توسط جمهوری اسلامی ایران
- دستگیری، زندان و شکنجه در جمهوری اسلامی ایران
- نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی ایران
- نقض حقوق اقلیت‌ها در ایران
- نقض حقوق ورزشکاران در ایران
- نقض حقوق زنان در ایران
- شکنجه دولتی در ایران معاصر
- زندانیان کشته‌شده در زندان‌های ایران
- اعتراف اجباری در جمهوری اسلامی ایران
- آزار جنسی یا تجاوز به زندانیان در ایران
- فهرست ایرانیان تحت تحریم بین‌المللی به دلیل نقض حقوق بشر
- بازداشت فعالان محیط زیست در ایران
- مصادره اموال و دارایی‌ها در نظام جمهوری اسلامی ایران
- نقد رسیدگی قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران به موارد ترور و شکنجه
منابع ویرایش
- ↑ نگرانی سازمان ملل از وضع حقوق بشر در ایران، وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ متن به فارسی ترجمه شدهٔ قطعنامهٔ شمارهٔ A/RES/64/176 سازمان ملل متحد پیرامون وضعیت حقوق بشر در ایران بایگانی‌شده در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine وبگاه جامعهٔ دفاع از حقوق بشر در آلمان IGFM
- ↑ آمریکا: وضعیت حقوق بشر در ایران وخیم تر از گذشته شده‌است، وبگاه رادیو فردا
- ↑ ایران: نامزدهای اصلاح طلب از انتخابات منع شدند وبگاه دیده‌بان حقوق بشر
- ↑ http://www.irna.ir/fa/News/82944810
- ↑ «شوخی‌های حقوق بشری عربستان با ایران». خبرگزاری مهر.
- ↑ لاهیجی (2010). دموکراسی و حقوق بشر در ایران (به انگلیسی). p. 104.
- ↑ لاهیجی, دموکراسی و حقوق بشر در ایران, 105.
- ↑ لاهیجی, دموکراسی و حقوق بشر در ایران, 105.
