طبرستان، تبرستان، تپورستان، تپوریه یا تپوران بخشی از سرزمینهای میان کوههای البرز و دریای مازندران اطلاق میشدهاست و از لحاظ جغرافیایی شامل استان مازندران و بخشهایی از استانهای گلستان، شرق و شمال تهران، شمال سمنان و البرز میشدهاست. از قرن دهم نام مازندران بر این سرزمین گذاشته شد. تا پیش از آن مازندران سرزمینی نیمهاساطیری محسوب میشد که در شاهنامه و دیگر حماسهها و اساطیر ایران نامش رفته بود؛ اما طبرستان همیشه خطهای تاریخی محسوب میشدهاست. تا بیش از یک سده پس از تازش تازیان بازماندگان ساسانیان در طبرستان با عنوان اسپهبدان فرمان میراندند. منسوب به طبرستان را امروزه طبری (یا تبری) میخوانند.
لشکرکشیهای روسها به دریای خزر یک سری حملهٔ نظامی در بین سالهای ۸۶۴ و ۱۰۴۱ به سواحل دریای خزر بودهاست. روسها ابتدا در قرن نهم میلادی به عنوان بازرگانان پوست، عسل و برده در سرکلند (سرزمینهای اسلامی) ظاهر شدند. این بازرگانان در مسیر تجاری ولگا به خرید و فروش میپرداختند. نخستین حمله آنان در حدود ۸۶۴ تا ۸۸۴ میلادی در مقیاسی کوچک علیه علویان طبرستان در زمان داعی کبیر رخ داد. نخستین یورش بزرگ روسها در سال ۹۱۳ رخ داد و آنان با ۵۰۰ فروند درازکشتی شهر گرگان و اطراف آن را غارت کردند. آنها در این حمله مقداری کالا و برده را به تاراج بردند و در راه بازگشتن به عرضهای بالاتر، در دلتای رود ولگا، مورد حملهٔ خزرهای مسلمان قرار گرفتند و بعضی از آنان موفق به فرار شدند ولی در میانهٔ ولگا به قتل رسیدند پس از آن نیز حملات فراوانی به اران و خزر و غیره داشتند.....
نصیرالدوله شاه غازی رستم، رستم شاه غازی یا رستم چهارم یکی از اسپهبدان شاخهٔ اسپهبدیه باوندیانطبرستان بود. او معروفترین حاکم در باوندیان شاخهٔ اسپهبدیه است. شاه غازی رستم در زمان حکومت پدرش، علاءالدوله علی، در نبردهای بسیاری شرکت کرد و شهرت بسیاری یافت؛ چنانکه در اواخر عمر اسپهبد علاءالدوله، بدون اجازهٔ او به لشکرکشی میپرداخت و تصمیمات حکومتی میگرفت. پس از مرگ علاءالدوله، برادر شاه غازی، به نام تاجالملوک مرداویج، که نزد احمد سنجر، در دربار سلجوقیان میزیست، ادعای جانشینی کرد و موجب لشکرکشی ارتش سلجوقی به طبرستان شد. شاه غازی رستم ابتدا به قلعهای گریخت و در آن محاصره شد ولی با طولانی شدن محاصره، سلجوقیان عقبنشینی کردند و او مجدداً امور مملکت را به دست گرفت. او با سنجر صلح نمود و ولیعهدش، گردبازو، را به دربار سلجوقی فرستاد. با ترور گردبازو توسط اسماعیلیان، روابط شاه غازی رستم و سلطان سنجر سلجوقی تیره شد. پس از سقوط سلطنت سنجر، به قدرت شاه غازی رستم افزوده شد و او کشورگشاییهای خود را افزود اما اتحاد او با خوارزمشاهیان علیه قبایل غُز شکست خورد.
شاه غازی در دوران اسپهبدی خود بر قلمرو باوندیان افزود و علاوه بر طبرستان، کومس و گیلان بر جرجان و استرآباد، جاجرم، فیروزکوه، دماوند، ری، بسطام و دامغان نیز تسلط داشت. او برخلاف دیگر اسپهبدان باوندی، اهل تسامح نبود و رویکرد متعصبانهای در مذهب داشت. او پیرو تشیع امامیه بود و دشمنی ویژهای با اسماعیلیان داشت و در چند وهله دست به کشتار گستردهٔ آنان زد. رستم برخلاف اسپهبدان پیش از خود، دوران حکومتش را تنها صرف نبردهای داخلی و خارجی و نزاعهای سیاسی نکرد. شاخصهٔ اصلی حکومت شاه غازی توسعهٔ اقتصادی و فرهنگی قلمروش است، که در سایهٔ امنیت کاذب و رویکرد نظامی شاه غازی به دست آمد. رونق تجارت، ساخت بناهای عامالمنفعهٔ گوناگون، ساخت مسیرهای تجارت زمینی و دریایی، دعوت از صنعتگران و نظامیان خارجی و وجود امنیت در طبرستان، موجب پیشرفت شهرنشینی و شکوفایی اقتصادی در قلمرو شاه غازی شدند؛ چنانکه او را «مصلح اقتصادی» طبرستان در سدههای میانه دانستهاند.
شاه غازی رستم در ۵۵۸ هجری (۱۱۶۳ میلادی) یا ربیعالاول ۵۶۰ هجری (۲۳ ژانویه ۱۱۶۵) درگذشت. از آنجا که ولیعهد نخست او، گردبازو، پیشتر توسط اسماعیلیان ترور شدهبود، پس از رستم، پسر دیگرش علاءالدوله حسن، به مقام اسپهبدی باوندیان دست یافت. حسن رویکرد خشنتری نسبت به رستم داشت و موجب قتل بسیاری از درباریان پیشین شد.
تنکابن شهری در غرب استان مازندران است که مردم آن به دو زبان مازندرانی و گیلکی سخن میگویند. این شهر پیشتر در زمان دودمان پهلوی «شهسوار» نامیده میشود. مرکبات این شهر سوغاتی شناخته شدهای در سطح کشور هستند. تنکابن دارای مناظر طبیعی بسیاری است و جنگلها و سواحل اطراف آن سالانه هزاران گردشگر را جذب خود میکنند. این شهر که از دوره مرعشیان به صورت کنونی درآمده، در دوره مشروطه از خواستگاههای انقلابیونی همچون محمدولیخان بودهاست.
میدان ساعت ساری نماد شهر ساری است. این میدان در قلب شهر قرار دارد و دارای برجی با ساعت عقربهای بزرگ و مجهز به صدای زنگ ناقوس است که در هنگام تغییر ساعات به تعداد رقم ساعت آن لحظه به صدا در می آمد و در سکوت شبهای ساری صدای ساعت ۱۲ شب به دلیل تعداد بالای دفعات آن و نیز سکوت شب تا دورترین خیابانهای ساری شنیده میشود. در سال ۱۳۵۵ ساخت میدان این برج آغاز شد و در نهایت در سال ۱۳۵۷ پایان یافت.
کمیل قاسمی (زادهٔ اسفند ۱۳۶۶ در جویبار) کشتیگیر مازندرانی است. وی برنده دو مدال برنز مسابقات جهانی کشتی جوانان، یک مدال نقره مسابقات قهرمانی آسیا، مدال برنز المپیک ۲۰۱۲ لندن و مدال نقرهٔ المپیک ۲۰۱۶ ریو است. کمیل قاسمی، برای رقابتهای المپیک لندن و ریو به عنوان نماینده سنگین وزن ایران انتخاب شد. برای عضویت همیشه مابین او و پرویز هادی رقابت بوده که همواره، علیرغم تلاشهای خارج از میدان ورزش، کمیل انتخاب شده است.
کال کباب یا کل کباب یک غذای اشتها آور شمالی است که از بادنجان، آب انار ترش، سبزی، سیر و مغز گردو درست میشود. کال کباب را با کته و ماهی شور سرو میکنند. بعضیها هم از آن به جای ترشی در کنار سایر غذاها استفاده میکنند. بادنجانها را روی آتش زغال یا در فر (۳۵۰ درجه) کباب کنید. بعد باید پوست بادنجانها را بگیرید. سپس گوشت بادنجانها را با گوشتکوب له کنید. سیرها را هم بکوبید. سبزیها را هم کاملاً خرد کنید و بعد بادنجانها، سیر، سبزی، نمک، فلفل، آب انار (یا آب غوره یا دانه انار) و مغز گردو را با هم مخلوط کنید.
گراز یا خوک وحشی اورآسیا(به طبری: خی، وِراز) نوعی خوک است که نیای بیشتر خوکهای اهلی بهشمار میرود. گرازها به خاطر خطری که برای زمینهای زراعتی ایجاد میکنند، از حیوانات منفور در طبرستان به حساب آمده و در بسیاری از فحشها، اصطلاحات بد و… از نام آنها بهره برده میشود.
که مازندران شهر ما یاد باد
همیشه بر و بومش آباد باد
که در بوستانش همیشه گلست
به کوه اندرون لاله و سنبلست
هوا خوشگوار و زمین پرنگار
نه گرم و نه سرد و همیشه بهار
لوچو کشتی پهلوانی و سنتی طبرستان میباشد که بیشتر در ۲۸ تیرماه هر سال برای شناسایی پهلوان منطقه، همزمان با آیینی که به جشن مردگان معروف است برگزار میشود.