رضا بیک ایمانوردی

تهیه‌کننده، بازیگر، نویسنده، ورزشکار و کارگردان ایرانی (۱۳۱۵–۱۳۸۲)

رضا بیک ایمانوردی (زادهٔ ۲۵ خرداد ۱۳۱۵ در تهران – درگذشتهٔ ۲۲ شهریور ۱۳۸۲ در ایالت آریزونا، ایالات متحده) هنرپیشه سینما و ورزشکار نامدار ایرانی بود.[۲][۳]

رضا بیک ایمانوردی
نام هنگام تولدغلامرضا ایمانوردی
زادهٔ۲۵ خرداد ۱۳۱۵
۱۵ ژوئن ۱۹۳۶
تهران، شاهنشاهی ایران[۱]
درگذشت۲۲ شهریور ۱۳۸۲
۱۳ سپتامبر ۲۰۰۳ (۶۷ سال)
فینیکس، آریزونا،
ایالات متحده آمریکا
علت مرگسرطان ریه
مدفنسن خوزه، کالیفرنیا
ملیت ایران
دیگر نام‌هامرد هزارچهرهٔ سینما
تحصیلاتچهارم دبیرستان[۱]
پیشههنرپیشه، کارگردان، تهیه‌کننده، نویسنده، ورزشکار
سال‌های فعالیتسینما: ۱۳۴۰–۱۳۵۸
تئاتر: ۱۳۳۷–۱۳۴۰
همسر(ها)اشرف‌السّادات، فرنگیس
فرزندانمازیار، شهریار، بختیار، مهیار، ماندانا
والدیناصلان ایمانوردی
وبگاه

زندگی‌نامه ویرایش

رضا ایمانوردی در ۲۵ خرداد ۱۳۱۵ در تهران زاده شد، پدرش اصلان ایمانوردی از مهاجران باکو و مادرش اهل شاهین تپه بوئین زهرا بود. وی بعد از طی دوران نوجوانی به دلیل تسلط به زبان انگلیسی به استخدام سفارت آمریکا درآمد.[۴]

وی فعالیت هنری را سال ۱۳۳۷ با بازی در تروپ تئاتر «اُسکار» آغاز کرد.[۴] در سال ۱۳۴۰ به دنبال برخوردی که با ساموئل خاچیکیان داشت، خاچیکیان اندام ورزیده و چهره سینمایی او را مناسب برای ایفای نقش در سینما تشخیص داد و از ایمانوردی دعوت به عمل آورد تا دراستودیو آژیر فیلم حضور پیدا کند. او در این استودیو در اولین نقش زندگی سینمایی خود رل کوتاهی در فیلم فریاد نیمه شب بازی کرد،[۱] که همین نقش چند دقیقه‌ای باعث شد تا این کارگردان بزرگ در فیلم‌های بعدی خود مانند یک قدم تا مرگ، دلهره، ضربت، سرسام و … جهت بازی از او دعوت به عمل بیاورد.[۴]

بعد از ورود به صحنه سینما با اجرای نقش‌های مختلف در فیلم‌های اکشن و کُمدی با نام هنری بیک ایمانوردی در بیش از صدها فیلم سینمایی، به عنوان یکی از پرکارترین بازیگران سینمای ایران در دهه ۴۰ و ۵۰ شمسی به محبوبیت ویژه‌ای در بین مردم دست یافت و به واسطه توانایی که او در ایفای نقش‌های مختلف سینمایی داشت، لقب مرد هزار چهره سینما را کسب کرد. او در طول فعالیت هنری‌اش با بازیگران سرشناسی از جمله محمد علی فردین، ناصر ملک مطیعی، بهروز وثوقی، ایرج قادری، فروزان، آذر شیوا، آرمان هوسپیان، پوری بنایی، منوچهر وثوق به نقش آفرینی پرداخته‌است.

بیک ایمانوردی در فیلم‌های کُمدی با الهام از (نقش ستوان کلمبو با بازی پیتر فالک) به همراه گویشی شیرین با دوبله منوچهر اسماعیلی ظاهر می‌شد که این فیلم‌ها در بین عامه مردم با استقبال زیادی همراه بود.[۴]

او در سال ۱۳۵۵ استودیو «آربی فیلم RB مخفف (رضا بیک)» را در خیابان نادری بنا نهاد که در آن اقدام به تهیه فیلم‌های ایرانی و نیز خرید و دوبله فیلم‌های خارجی می‌نمود.[۴]

بازیگری در کشورهای خارجی ویرایش

بیک در سال ۱۳۴۷ طی پیشنهاد یک فیلمساز ایتالیایی برای بازیگری به آن کشور سفر کرد و در فیلم صندلی الکتریکی در نقش اول بازی کرد، همچنین بیک در سینمای ترکیه چهره‌ای شناخته شده بود و به عنوان بازیگر در چندین فیلم ترکی شرکت داشت.[۴] فیلم فاتحین صحرا به کارگردانی محمد زرین‌دست چندین بار با نام "Treasure of the Lost Desert" در بسیاری از کشورها به نمایش درآمد.[۵]

 
پوستر فیلم صندلی الکتریکی

بدل‌کاری ویرایش

بیک ایمانوردی در جوانی از قهرمانان ورزش کشتی کچ ایران بود و حرفه اصلی که در سینما بسیار به او کمک کرد تا به شهرت برسد، کشتی کچ بود. بیک در باشگاه‌های ستاره، نادر و کیان تهران ضمن تمرین، گاهی سمت مربی را نیز بر عهده داشت.[۱] بعدها او تعدادی از شاگردان ورزشی خود را جهت پیشبرد فن بدل‌کاری وارد سینمای ایران کرد.[۴]

بیک پدیدآورنده هنر بدل‌کاری و ژانر اکشن در سینمای ایران بود، وی با مهارتش در فنون رزمی، زد و خورد رایج در فیلم‌های آن زمان را به صورت فنی درآورد و در طول فعالیتش تا حدود زیادی بدل‌کاری را در سینمای ایران گسترش داد. در زمان فیلم‌برداری فیلم صندلی الکتریکی در ایتالیا هنرمندان معروفی چون سیلوا کوشچینا ملکه زیبایی ایتالیا و لورنس هاروی هنرپیشه نام‌دار آمریکایی غالباً در محل لوکیشن این فیلم حضور پیدا می‌کردند تا چگونگی بازی بیک ایمانوردی در سکانس‌های خطرناک توسط خودش را (که اصولاً توسط بدل‌کار بازی می‌شد) مشاهده نمایند.[۴] او اکثر صحنه‌های خطرناک فیلم‌های خود را بدون استفاده از بدل شخصاً بازی و کارگردانی کرده‌است.

دوران منع فعالیت هنری ویرایش

 
احضار هنرمندان نامدار سینمای ایران به دادگاه انقلاب در سال ۱۳۵۸

بیک ایمانوردی در اوج محبوبیت و شهرت بعد از انقلاب ایران همانند دیگر هنرمندان سرشناس آن زمان، بارها به دادگاه انقلاب فراخوانده شد و در نهایت بعد از اخذ تعهد که فعالیت هنری در ایران انجام ندهد، رسماً از کار منع شد که او را مجبور به ترک کشور کرد و به همراه خانواده به آلمان و بعد به ایالات متحده آمریکا مهاجرت کرد. و در آن‌جا به رانندگی کامیون مشغول شد.

درگذشت ویرایش

سرانجام رضا بیک ایمانوردی بعد از یکسال مبارزه با بیماری سرطان ریه، ساعت ۱۲:۴۸ بامداد روز ۲۲ شهریور ۱۳۸۲ در بیمارستان شهر فینیکس ایالت آریزونا در ایالات متحده آمریکا در سن ۶۷ سالگی درگذشت.[۳] پیکرش در گورستان پارک یادبود لوس گاتوس (Los Gatos Memorial Park) واقع در شهر سن خوزه ایالت کالیفرنیا به خاک سپرده شده‌است.

فیلم‌شناسی ویرایش

بازیگر (۱۳۴) ویرایش

کارگردان (۴) ویرایش

نویسنده (۳) ویرایش

تهیه‌کننده (۱۳) ویرایش

نگارخانه ویرایش

منابع ویرایش

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ زندگی‌نامهٔ بیک ایمانوردی، کتاب فرهنگ سینمای ایران، چاپ اول، تهران: مرکز نشر تعاونی تهیه و توزیع ناشران کتاب‌فروشان - نیمهٔ دوم ۱۳۵۴
  2. «. : Iranian Movie DataBase رضا بیک ایمانوردی :». www.sourehcinema.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۲.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ «بی‌بی‌سی فارسی: بیک ایمانوردی درگذشت». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۸ ژوئیه ۲۰۱۳.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ ۴٫۵ ۴٫۶ ۴٫۷ ماهنامه هنری هفت نگاه «ویژه نامه رضا بیک ایمانوردی» - شماره سی و چهارم، مهرماه ۹۲
  5. «فیلم فاتحین صحرا با دوبله انگلیسی». بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌هاIMDB. دریافت‌شده در ٢٨ آوریل ۲۰۱٥.

پیوند به بیرون ویرایش

رضا بیک ایمانوردی در IMDb