زمین‌لرزه و سونامی ۲۰۱۱ توهوکو

زمین‌لرزه و سونامی ۲۰۱۱ توهوکو زلزله‌ای است، که ۱۱ مارس ۲۰۱۱ به قدرت ۹٫۰ ریشتر[۷][۸] در ساعت ۱۴ و ۴۶ دقیقه به وقت محلی در نزدیکی سندای در استان میاگی در شمال شرقی ژاپن رخ داد و به مدت ۱۷۳ ثانیه مناطق اطراف را به لرزه درآورد.[۹] مرکز سطحی زمین‌لرزه در ۱۳۰ کیلومتری شرق ناحیه توهوکو ضربی با کانون ژرفی به عمق ۲۴ کیلومتر گزارش شده‌است.[۱۰][۱۱] زمین‌لرزه سبب گردید در تمامی مناطق ساحلی ژاپن در کنار اقیانوس آرام هشدار سونامی و درخواست تخلیه این مناطق اعلام شود،آمریکای جنوبی و آمریکای شمالی.[۱۲][۱۳][۱۴] این زمین لرزه امواج سونامی به ارتفاع ۱۵ متر در ژاپن و امواج کوچکتری در کشورهای دیگر مانند اوگاندا ، جیبوتی ، روسیه و ...ایجاد کرد.[۹][۱۵] پیش از وقوع زمین لرزه ۹ ریشتری ۹ زلزله در منطقه رخ داد که بزرگ‌ترین آنها با قدرت ۷٫۱ ریشتر در تاریخ ۹ مارس ثبت گردید که این زمین لرزهها را می‌توان پیش لرزههای زلزله ویرانگر ۹ ریشتری دانست.[۱۶] بیش از ۱۸هزار نفر در این سونامی جان خود را از دست دادند[۱۷] که پیکر ۲۵۳۱ نفرشان هرگز پیدا نشده‌است.[۱۸]

زمین‌لرزه و سونامی ۲۰۱۱ توهوکو
An aerial view of tsunami damage in Tōhoku
An aerial view of the Sendai region with black smoke coming from the نیپون اویل refinery
زمین‌لرزه و سونامی ۲۰۱۱ توهوکو در ژاپن واقع شده
زمین‌لرزه و سونامی ۲۰۱۱ توهوکو
Tokyo
Tokyo
Sendai
Sendai
زمان (یوتی‌سی)؟؟
رویداد ISC
USGS-ANSS
تاریخ محلی
زمان محلی
مدت استمرار6 minutes[۱]
بزرگی۹٫۰–۹٫۱ (مقیاس بزرگای گشتاوری)[۲]
عمق۲۹ کیلومتر (۱۸ مایل)
مرکز سطحی۳۸°۱۹′۱۹″شمالی ۱۴۲°۲۲′۰۸″شرقی / ۳۸٫۳۲۲°شمالی ۱۴۲٫۳۶۹°شرقی / 38.322; 142.369
نوعMegathrust
نواحی تحت تأثیرژاپن (shaking, tsunami)
کرانه اقیانوس آرام (tsunami)
کل آسیبTsunami wave, flooding, landslides, fires, building and infrastructure damage, nuclear incidents including radiation releases
بیشینه شدتمقیاس شدت مرکالی
پیک شتاب۲٫۹۹ شتاب زمین
سونامیUp to ۴۰٫۵ متر (۱۳۳ فوت)
in میاکو، ایواته، استان ایواته، ناحیه توهوکو
رانش زمینYes
پیش‌لرزه‌هافهرست پیش‌لرزه‌ها و پس‌لرزه‌های زمین‌لرزه توهوکو ۲۰۱۱
پس‌لرزه‌ها11,450 (as of ۳ مارس ۲۰۱۵)[۳]
تلفات15,894 deaths,[۴]
6,152 injured,[۵]
2,562 people missing[۶]

این زمین‌لرزه خسارات بسیار زیادی شامل تخریب شدید جاده‌ها و راه‌آهن و ایجاد آتش‌سوزی در برخی مناطق را بر ژاپن وارد کرده‌است. در حدود ۴٫۴ میلیون خانوار در شمال شرقی ژاپن بدون برق و ۱٫۴ میلیون نفر بدون آب مانده‌اند.[۱۹] تعدادی از ژنراتورها الکتریکی از کار افتاده‌اند و حداقل سه راکتور هسته‌ای در پی انباشته شدن گاز هیدروژن منفجر شده‌اند.[۲۰]

تمام مناطق در شعاع ۲۰ کیلومتری نیروگاه هسته‌ای شماره یک فوکوشیما و ده کیلومتری نیروگاه هسته‌ای شماره دو فوکوشیما که متعلق به شرکت برق توکیو هستند تخلیه شده‌است. ارزیابی‌های اولیه توسط مرکز بین‌المللی ایر بیمه محل‌های تخریب شده را تنها ۱۴٬۵ تا ۳۴٬۶ میلیارد دلار برآورد کرد.[۲۱] بانک مرکزی ژاپن در تاریخ ۱۴ مارس ۲۰۱۱ مبلغ ۱۸۳ میلیارد دلار را برای عادی‌سازی وضعیت بازار به سیستم بانکی این کشور تزریق کرده‌است.[۲۲]

شدت زلزله در استان میاگی ۷ درجه در مقیاس شیندو، استان فوکوشیما، استان ایباراکی، استان توچیگی ۶ درجهٔ قوی، استان سایتاما، استان چیبا، استان ایواته و استان گونما ۶ درجهٔ ضعیف و در توکیو ۵ درجهٔ قوی بوده‌است. بعد از وقوع زمین‌لرزه به مدت چندین ساعت تمامی پروازها از فرودگاه بین‌المللی ناریتا و فرودگاه هانه‌دا متوقف شد.

برآوردها نشان می‌دهد زمین‌لرزه توهوکو قوی‌ترین زمین‌لرزه در ژاپن و چهارمین در جهان از زمان آغاز ثبت شدت زلزله‌ها از ۱۹۰۰ میلادی عنوان شده‌است.[۲۳][۲۴][۲۵][۲۶] شدت زمین‌لرزهٔ توهوکو به حدی بود که جزیرهٔ اصلی ژاپن (هونشو)، ۲٫۴ متر به سمت شرق حرکت کرد و محل تقاطع محور توزیع جرم[۲۷] زمین با سطح دست کم ۱۰ سانتی‌متر جابه‌جا شد. همچنین نیز این زمین لرزه سرعت چرخش زمین را ۱٫۸ میکرو ثانیه در روز افزایش داد.[۲۸] نائوتو کان، نخست‌وزیر ژاپن اعلام کرد: «پس از پایان جنگ جهانی دوم در طی ۶۵ سال گذشته این بدترین و سخت‌ترین بحران ژاپن است.»[۲۹]

زمین‌لرزه‌های بزرگ پیش از زمین‌لرزه بزرگ توهوکو ویرایش

فهرست کامل پیش‌لرزه‌ها و پس‌لرزه‌ها

بر اساس گزارش آژانس هواشناسی ژاپن، زمین‌لرزه‌های بزرگی (بالای ۷ درجه، یا ۵ ضعیف در مقیاس شیندو) که از روز پیش تا یک ماه پس از زلزله بزرگ شرق ژاپن به وقوع پیوسته از قرار زیر است:[۳۰]

زمان وقوع (به وقت ژاپن) مکان وقوع کانون ژرفی درجه بزرگی شیندو
۹ مارس ۱۱ و ۴۵ دقیقه ساحل سان‌ریکو حدود ۱۰ کیلومتر ۷/۱ ۵ ضعیف
۱۱ مارس ۱۴ و ۴۶ دقیقه ساحل سان‌ریکو حدود ۲۴ کیلومتر ۹٫۰ ۷
۱۱ مارس ۱۵ و ۶ دقیقه ساحل سان‌ریکو حدود ۱۰ کیلومتر ۷٫۴ ۵ ضعیف
۱۱ مارس ۱۵ و ۱۵ دقیقه ساحل استان ایباراکی حدود ۸۰ کیلومتر ۷٫۴ ۶ ضعیف
۱۱ مارس ۱۵ و ۲۶ دقیقه ساحل سان‌ریکو حدود ۱۰ کیلومتر ۷٫۵ ۴
۱۱ مارس ۱۶ و ۲۹ دقیقه ساحل سان‌ریکو سطحی ۶٫۶ ۵ قوی
۱۱ مارس ۱۷ و ۴۱ دقیقه ساحل استان فوکوشیما حدود ۳۰ کیلومتر ۵٫۸ ۵ قوی
۱۱ مارس ۲۰ و ۳۷ دقیقه ساحل استان ایواته حدود ۳۰ کیلومتر ۶٫۴ ۵ ضعیف
۱۲ مارس ۳ و ۵۹ دقیقه مرکز استان نی‌ایگاتا حدود ۸ کیلومتر ۶٫۷ ۶ قوی
۱۲ مارس ۴ و ۳۲ دقیقه مرکز استان نی‌ایگاتا حدود ۱۰ کیلومتر ۵٫۸ ۶ ضعیف
۱۲ مارس ۵ و ۴۲ دقیقه مرکز استان نی‌ایگاتا سطحی ۵٫۳ ۶ ضعیف
۱۲ مارس ۲۲ و ۱۵ دقیقه ساحل استان فوکوشیما حدود ۴۰ کیلومتر ۶٫۰ ۵ ضعیف
۱۲ مارس ۲۳ و ۳۵ دقیقه مرکز استان نی‌ایگاتا حدود ۱۰ کیلومتر ۴٫۴ ۵ ضعیف
۱۳ مارس ۰۸ و ۲۵ دقیقه ساحل استان میاگی حدود ۱۰ کیلومتر ۶٫۲ ۵ ضعیف
۱۴ مارس ۱۰ و ۰۲ دقیقه ساحل ایباراکی حدود ۱۰ کیلومتر ۶٫۲ ۵ ضعیف
۱۵ مارس ۲۲ و ۳۱ دقیقه شرق شیزوئوکا حدود ۱۰ کیلومتر ۶٫۴ ۶ قوی
۱۶ مارس ۱۲ و ۵۲ دقیقه ساحل شرقی چیبا حدود ۱۰ دقیقه ۶٫۰ ۵ ضعیف
۱۹ مارس ۱۸ و ۵۶ دقیقه شمال ایباراکی حدود ۲۰ کیلومتر ۶٫۱ ۵ قوی
۲۳ مارس ۰۷ و ۱۲ دقیقه فوکوشیما سطحی ۶٫۰ ۵ قوی
۲۳ مارس ۰۷ و ۳۶ دقیقه فوکوشیما حدود ۱۰ کیلومتر ۵٫۸ ۵ قوی
۲۳ مارس ۱۸ و ۵۵ دقیقه فوکوشیما حدود ۱۰ کیلومتر ۴٫۷ ۵ قوی
۲۴ مارس ۰۸ و ۵۶ دقیقه جنوب ایباراکی حدود ۵۰ کیلومتر ۴٫۹ ۵ ضعیف
۲۴ مارس ۱۷ و ۲۱ دقیقه ساحل استان ایواته حدود ۲۰ کیلومتر ۶٫۱ ۵ ضعیف
۲۸ مارس ۷ و ۲۴ دقیقه ساحل استان میاگی سطحی ۶٫۵ ۵ ضعیف
۳۱ مارس ۱۶ و ۱۵ دقیقه ساحل استان میاگی حدود ۴۰ کیلومتر ۶٫۰ ۵ ضعیف
۱ آوریل ۱۹ و ۴۹ دقیقه استان آکیتا حدود ۱۰ کیلومتر ۵٫۱ ۵ قوی
۲ آوریل ۱۶ و ۵۶ دقیقه جنوب ایباراکی حدود ۵۰ کیلومتر ۵٫۰ ۵ ضعیف
۷ آوریل ۲۳ و ۳۲ دقیقه ساحل استان میاگی حدود ۴۰ کیلومتر ۷٫۴ ۶ قوی
۹ آوریل ۱۸ و ۴۲ دقیقه ساحل استان میاگی حدود ۵۰ کیلومتر ۵٫۴ ۵ ضعیف
۱۱ آوریل ۱۷ و ۱۶ دقیقه فوکوشیما حدود ۶ کیلومتر ۷٫۰ ۶ ضعیف
۱۱ آوریل ۱۷ و ۱۷ دقیقه فوکوشیما حدود ۱۰ کیلومتر ۶٫۰ ۵ ضعیف
۱۱ آوریل ۱۷ و ۲۶ دقیقه فوکوشیما سطحی ۵٫۶ ۵ ضعیف
۱۱ آوریل ۲۰ و ۴۲ دقیقه شمال استان ایباراکی حدود ۱۰ کیلومتر ۵٫۹ ۵ ضعیف

سونامی ویرایش

 
شهر ریکوزنتاکاتا بعد از سونامی

پس از وقوع زمین‌لرزه به سرعت اقدامات جهت مقابله با سونامی در ژاپن و ۲۰ کشور دیگر حاشیهٔ اقیانوس آرام شمالی و جنوبی از جمله آمریکای شمالی و شیلی آغاز شد. در ژاپن بالاترین درجه هشدار خطر سونامی اعلام شده و توسط بلندگوها و رادیو و تلویزیون از مردم خواسته شد که به سرعت نواحی نزدیک دریا را تخلیه کرده و به نواحی بلند پناه ببرند. ارتفاع سونامی ۱۰ متر پیش‌بینی شده‌بود. اثرات کشنده و مخرب سونامی بسیار بیشتر از زمین‌لرزه در نظر گرفته شده‌است. تصاویر پس از سونامی شهر می‌نامی‌سانریکو نشان می‌دهد که حتی آثاری از وجود شهر باقی نمانده‌است. در شهر ریکوزنتاکاتا تا طبقهٔ سوم ساختمان‌ها به زیر آب فرورفتند. طبق ارزیابی کارشناس این احتمال وجود دارد که سونامی در این شهر بین ۱۵ تا ۲۰ متر ارتفاع داشته‌است.[۳۱][۳۲] شهر میاکو در استان ایواته قبلاً تجربهٔ سونامی را داشته‌است و خاکریزی به ارتفاع ۱۰ متر برای مقابله با سونامی در این شهر ساخته شده‌بود. خرابی شهر نشاندهندهٔ اینست که ارتفاع این سونامی در این ناحیه از ۱۰ متر نیز بیشتر بوده‌است.[۳۳]

خسارات و تلفات سونامی ویرایش

 
شهر اوفوناتو در استان ایواته پس از سونامی

استان ایواته ویرایش

  • در شهر اوتسوچی، ایواته (大槌町, Ōtsuchi-chō) (جمعیت قبل از سونامی ۱۵٬۲۵۶ نفر) بعد از سونامی بسیاری از مردم شهر که خود شهردار نیز در میان آنهاست، مفقود شده‌اند.[۳۶]
  • در شهر یامادا، ایواته (山田町) حدود ۷۲۰۰ خانه به‌طور کامل ویران شدند.[۳۷]
  • شهر ریکوزنتاکاتا هشتاد درصد شهر ویران شد.
  • در کاماایشی در حدود ۴۰۰ خانه و تعداد بسیاری ماشین توسط سونامی در آب جاری شدند.[۳۸]
  • شهر اوفوناتو در حدود ۳۶۰۰ خانه ویران شد.
  • شهر میاکو در حدود ۱۵ دقیقه پس از زلزله سونامی به این شهر رسید و خسارات به شهر شدید بوده‌است.

استان میاگی ویرایش

  • شهر می‌نامی‌سانریکو، میاگی (南三陸町, Minamisanriku-chō) ارتفاع سونامی در این شهر ۱۵ متر ثبت شده و شهر به‌طور کامل ویران شده‌است. جمعیت این شهر قبل از وقوع سونامی ۱۷٬۸۰۰ نفر بوده‌است که بسیاری از اهالی شهر در اثر سونامی مفقود شدند.[۳۹][۴۰]
  • شهر هیگاشی‌ماتسوشیما تعداد مفقود شدگان بسیار زیاد است.
  • یکساعت بعد از زمین‌لرزه در ساعت ۱۵:۵۵ دقیقه، امواج سونامی به فرودگاه سندای رسید و ترمینال فرودگاه تا طبقهٔ دوم به زیر آب رفت.
  • در شهر اوناگاوا (女川町, Onagawa-chō) تعداد بسیاری مفقود شدند.[۴۱]
  • همچنین در دو شهر کسن‌نوما و ایشینوماکی خسارت و تلفات سونامی بسیار شدید بوده‌است.

استان فوکوشیما ویرایش

  • در سه شهر سوماً، ایواکی و می‌نامی-سوماً (南相馬市, Minamisōma shi) خسارت وارده بسیار گسترده بوده‌است.
 
نقشهٔ شدت زمین‌لرزه توهوکو در استان‌های ژاپن بر مقیاس شیندو

نیروگاه‌های هسته ای ویرایش

پس از یک انفجار هیدروژنی تازه در رآکتور شماره ۲ مواد رادیواکتیو به بیرون راه یافت. نائوتو کان، نخست‌وزیر ژاپن، صبح سه‌شنبه (۱۵ مارس / ۲۴ اسفند) وقوع این انفجار را تأیید کرد.

علاوه بر این رآکتور ۴ نیز دچار حریق شد، ولی مقامات امنیت اتمی ژاپن گفتند که توانسته‌اند آتش‌سوزی را مهار کنند. رآکتور ۴ را پیش از وقوع زمین‌لرزه به منظور تعمیرات، روز جمعه خاموش کرده بودند. از نظر مسئولان این تأسیسات، میله‌های سوختی این رآکتور عامل خطری جدید نخواهند بود.

افزایش تشعشعات رادیواکتیو ویرایش

در پی حادثه هسته‌ای نیروگاه فوکوشیما، میزان تشعشعات رادیواکتیو در محدودهٔ این تأسیسات رو به افزایش گذاشته‌است. یوکیو ادانو، سخنگوی دولت ژاپن، هشدار داد و گفت: «ما در این لحظه از چنان میزانی از تشعشعات صحبت می‌کنیم که می‌تواند به سلامتی انسان آسیب برساند.»

تائوتو کان، نخست‌وزیر ژاپن سخنگوی دولت افزود، به ساکنانی که به‌رغم دستور نقل مکان هنوز در خانه‌های خود مانده‌اند، اکیداً توصیه می‌شود در و پنجرهٔ خانه‌های خود را بسته نگاه دارند. به دستور دولت تا شعاع ۳۰ کیلومتری محدودهٔ هوایی نیروگاه فوکوشیما پرواز هر هواپیمایی ممنوع اعلام شده‌است. این فاجعه بدترین حادثه از نوع خود بعد از فاجعه چرنوبیل است.[۴۲]

تأثیر بر صنعت جهانگردی ژاپن ویرایش

به دنبال انعکاس اخبار مربوط به زمین لرزه و حادثه اتمی فوکوشیما در جهان تعداد جهانگردانی که وارد ژاپن شده‌اند، در ماه مارس نسبت به سال قبل ۵۰٫۳ درصد کاهش نشان می‌دهد که از سال ۱۹۶۱ کمترین تعداد به‌شمار می‌آید.[۴۳][۴۴]

نگارخانه ویرایش

منابع ویرایش

  1. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Asahi-ERI-Takashi وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  2. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام 15wcee وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  3. "震度1以上の余震の最大震度別地震回数表(3月11日~)" (PDF). Archived from the original (PDF) on 17 February 2013. on 4 March 2015. Japan Meteorological Agency. Retrieved 11 March 2015.
  4. "Damage Situation and Police Countermeasures... 10 February 2016" National Police Agency of Japan. Retrieved 4 March 2016. (from "deaths" template)
  5. "Damage Situation and Police Countermeasures... 10 March 2015" National Police Agency of Japan. Retrieved 11 March 2015. (from "injured" template)
  6. "Damage Situation and Police Countermeasures... 10 February 2016" National Police Agency of Japan. Retrieved 4 March 2016. (from "missing" template)
  7. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام USGS9.0 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  8. NHK World, television broadcast, March 13, 2011, 03:30 UTC
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ "Tsunami warning center raises magnitude of Japan quake to 9.1". US: Honolulu Star-Advertiser. Archived from the original on 22 July 2015. Retrieved 11 March 2011. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  10. "Séisme et tsunami dévastateurs: plus de 1000 morts et disparus au Japon" [Devastating quake and tsunami: more than 1,000 deaths and many more missing in Japan]. پاریسی (به فرانسوی). 11 March 2011. Archived from the original on 15 March 2011. Retrieved 12 March 2011.
  11. "Tsunami hits north-eastern Japan after massive quake". بی‌بی‌سی نیوز. UK. 11 March 2011. Retrieved 11 March 2011.
  12. "Tsunami bulletin number 3". Pacific Tsunami Warning Center/NOAA/NWS. 11 March 2011. Archived from the original on 23 July 2012. Retrieved 11 March 2011.
  13. Wire Staff (11 March 2011). "Tsunami warnings issued for at least 20 countries after quake". CNN. Retrieved 11 March 2011.
  14. "PTWC warnings complete list". Archived from the original on 23 July 2012. Retrieved 11 March 2011.
  15. «Tsunami topped 15 meters on Sanriku coast». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ مارس ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۱۱.
  16. «Kan names quake at pep talk ,The Japan Times». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ آوریل ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۸ آوریل ۲۰۱۱.
  17. https://www.theguardian.com/world/2017/aug/24/the-school-beneath-the-wave-the-unimaginable-tragedy-of-japans-tsunami
  18. https://www.npa.go.jp/news/other/earthquake2011/pdf/higaijokyo_e.pdf
  19. "World English". NHK. 12 March 2011. Archived from the original on 23 July 2012. Retrieved 12 March 2011.
  20. "IAEA Update on Japan Earthquake". IAEA. 16 March 2011. Retrieved 16 March 2011. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  21. Molly Hennessy-Fiske (13 March 2011). "Japan earthquake: Insurance cost for quake alone pegged at $35 billion, AIR says". Los Angeles Times. Retrieved 13 March 2011. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  22. Uranaka, Taiga (14 March 2011). "New explosion shakes stricken Japanese nuclear plant". رویترز. Archived from the original on 15 March 2011. Retrieved 15 March 2011. {{cite news}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  23. "Magnitude 8.9 – NEAR THE EAST COAST OF HONSHU, JAPAN 2011 March 11 05:46:23 UTC". سازمان زمین‌شناسی آمریکا (USGS). Retrieved 11 March 2011.
  24. "8.9 Earthquake in Japan, Tsunami Warning to Russia, Taiwan and South East Asia". 11 March 2011. Retrieved 11 March 2011.
  25. "Japan quake – 7th largest in recorded history". 11 March 2011. Archived from the original on 16 March 2011. Retrieved 11 March 2011.
  26. فهرست بزرگ‌ترین زمین‌لرزه‌ها
  27. Figure axis
  28. "Quake shifted Japan by over two meters - Science - 14.03.2011". DW.COM. 2011-03-14. Retrieved 2017-04-14.
  29. "Japanese PM: 'Toughest' crisis since World War II". CNN International. CNN. 13 March 2011. Retrieved 13 March 2011.
  30. «地震情報、各地の震度に関する情報».[پیوند مرده]
  31. «陸前高田市 津波は20m超か». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مارس ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۱۱.
  32. «نظر محققین دربارهٔ ارتفاع سونامی به ژاپنی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ مارس ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۱.
  33. مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «2011年東北地方太平洋沖地震». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای ژاپنی، بازبینی‌شده در ۲۰۱۱-۳-۱۳.
  34. مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «2011年東北地方太平洋沖地震». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای ژاپنی، بازبینی‌شده در ۲۰۱۱-۳-۱۴.
  35. "死者・不明 1万3400人超" (به ژاپنی). NHK. 2011-03-17. Archived from the original on 19 March 2011. Retrieved 2011-03-17.
  36. تعداد مفقودشدگان در شهر اوتسوچی
  37. «اخبار روز ۱۴ مارس». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۱۱.
  38. «تصویر و گزارش سونامی در شهر کاماایشی به ژاپنی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ مارس ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۲ مارس ۲۰۱۱.
  39. فیلم گزارش مفقودشدگان می‌نامی‌سانریکو در بی‌بی‌سی در یوتیوب
  40. «سونامی ۱۵ متری در می‌نامی‌سانریکو». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ مارس ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۴ مارس ۲۰۱۱.
  41. "女川町 5000人連絡取れず". NHK. 2011-03-14. Archived from the original on 17 March 2011. Retrieved 2011-03-15. {{cite news}}: Cite has empty unknown parameter: |1= (help)
  42. انفجار تازه در نیروگاه فوکوشیمای ژاپن با پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی | جهان | Deutsche Welle | 15 آوریل 2011
  43. "3月の訪日外国人、前年の半分に 震災・原発の影響で" (به ژاپنی). Retrieved 21-04-2011. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بازدید= (help); line feed character in |عنوان= at position 16 (help)[پیوند مرده]
  44. "震災後の訪日外国人73%減…全国の観光地敬遠" (به ژاپنی). Archived from the original on 11 November 2011. Retrieved 21-04-2011. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)