سعید زینالی

معترض مفقودشده در اعتراضات ۱۳۷۸

سعید زینالی (زادهٔ ۳۱ شهریور ۱۳۵۵)[۱] دانشجوی ایرانی از دانشگاه تهران است که در ۲۳ تیر ۱۳۷۸، در جریان حمله به کوی دانشگاه تهران، توسط نیروهای سرکوب‌گر جمهوری اسلامی در منزل بازداشت شد و حداقل تا سال ۱۳۸۱ در زندان اوین تهران زندانی بود. سه ماه پس از دستگیری به او اجازه داده شد با خانواده‌اش تماس تلفنی برقرار کند، اما از آن زمان خبری از او نشده‌است. نیروهای امنیتی و مسئولان زندان اوین از انتشار هرگونه اطلاعاتی در مورد وی خودداری می‌کنند.[۲]

سعید زینالی

نهادهای امنیتی پس از پیگیری‌های خانواده وی حفاظت اطلاعات سپاه را عامل بازداشت وی اعلام کردند اما آن نهاد نیز پاسخی پیرامون سرنوشت وی ارائه نکرد.[۲] احمد باطبی به خانواده وی گفته که صدای او را در جریان بازجویی‌ها شنیده‌است.[۳] ده سال پس از ناپدید شدن او، مادرش، اکرم نقابی در نامه‌ای خواستار آن شد که در صورت کشته شدن پسرش دست کم اطلاعاتی پیرامون محل دفن وی ارائه کنند.[۴] مادر او تا کنون یک بار به دلیل مصاحبه با صدای آمریکا و یک بار دیگر به دلیل شرکت در جمع مادران عزادار در پارک لاله دستگیر و زندانی شده‌است.

در ۱۸ تیر ۱۳۹۲، اکرم نقابی در گفتگو با بی‌بی‌سی فارسی گفت در دیداری که با علیرضا آوایی، رئیس کل دادگستری استان تهران داشته‌است از او قول مساعد گرفته‌است که از سرنوشت پسرش اطلاع یابد.[۵] به گفته نقابی به رغم اینکه پسرش چند ماه پس از بازداشت با او تماس تلفنی گرفته مقام‌های قوه قضائیه تا مدتی این را که او بازداشت شده بوده نمی‌پذیرفته‌اند، اما پس از پیگیری‌هایی سرانجام گفته‌اند که او بازداشت بوده‌است. به نقابی گفته شده که فرزندش دست کم تا سال ۱۳۸۱ در زندان اوین بوده‌است. نقابی می‌گوید به غیر از او چندین خانواده دیگر نیز پیگیر وضعیت فرزندانشان بوده‌اند که در اعتراضات ۱۸ تیر ۱۳۷۸ مفقود شده بودند. او می‌گوید دست کم پنج خانواده دیگر تا چند سال پیش پیگیر وضعیت فرزندانشان بوده‌اند که به دلایل نامعلومی دیگر این کار را رها کرده‌اند.[۵]

غلامحسین محسنی اژه‌ای، معاون اول قوه قضائیه ایران، در سال ۱۳۹۴ در کنفرانس خبری گفت: «این اتفاق بسیار می‌افتد و ما هم قبول داریم و حتی ممکن است تا مدتی پیدا نشود، اما تا جایی که بنده خبر دارم و با پیگیری‌هایی که انجام گرفته و همچنین بنابر شواهد و قرائن، هیچ مدرکی مبنی بر این بازداشت در اختیار نیست و من در همان زمان پیگیری‌های بسیاری از سیستم اطلاعاتی، نیروی انتظامی، بازداشتگاه و دیگر نهادها انجام دادم و هیچ مدرکی مبنی بر بازداشت وی حاصل نشد.»[۶]

اما مادر سعید زینالی می‌گوید: «از دادستانی، اوین، بازداشتگاه توحید تماس گرفتند و گفتند بچه شما امنیتی بوده بازداشت شده، از امنیت اوین تماس گرفتند و یک سری سؤال دربارهٔ سعید پرسیدند، مثلاً اینکه سعید با رادیوهای بیگانه صحبت کرده‌است یا نه یا اینکه با دوستانش در تماس بوده‌است یا خیر.» مادر سعید زینالی با اشاره به تنها تماس فرزندش در زمان بازداشت گفت: «سعید دو یا سه ماه بعد از بازداشت از زندان تماس گرفت، گفت من خوب هستم و دنبال کارهایم باشید، بعد از آن هیچ خبری از پسرم ندارم.» نقابی با تأکید بر اینکه در طول این سالها به بسیاری از نهادها نامه نوشته‌است، گفت: «به هر کجا رسیدم، پرونده‌ام بایگانی شد. توقعم از آقای اژه‌ای این بود که مدرکی نشان دهد که بچه من بازداشت شده یا کشته شده یا قبری دارد. زمانی که به دلیل پیگیری پرونده پسرم بازداشت شدم، به من گفتند بعد از ۱۲ سال دنبال استخوان آمدی؟»[۷]

مادر و خواهر زینالی یکبار در ۱۷ تیر ۱۳۸۹ به اتهام فعالیت علیه نظام دستگیر و بعد از ۱۳ روز خواهرش با قرار کفالت و مادرش با قرار وثیقه از زندان آزاد شدند. هاشم زینالی، پدر سعید زینالی که در تجمعی در مقابل زندان اوین دستگیر شد، توسط شعبه ۱۰۶۰ دادگاه کیفری دوم تهران به ۹۱ روز حبس تعزیری و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شد.[۸]

واکنش‌ها ویرایش

۱۸ تیر ۱۳۹۹ عفو بین‌الملل بعد از ۲۱ سال خواهان مشخص کردن وضعیت سعید زینالی دانشجوی بازداشتی شد و در توئیتر خود نوشت: «دو دهه از ناپدیدسازی قهری فعال دانشجویی سعید زینالی می‌گذرد. عفو بین‌الملل در کنار خانواده رنج‌دیده او برای تحقق حقیقت و عدالت می‌ایستد.»[۹]

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. ««سعید زینالی» کیست کجاست». انصاف. ۹ بهمن ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۱۱ ژوئیه ۲۰۲۳.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ قاضی، فرشته (۲۰۱۹-۰۷-۱۰). «بیست سال بعد از ۱۸ تیر ۷۸؛ سعید زینالی کجاست؟». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۱۱.
  3. «اکرم زینالی، مادر سعید زینالی پس از ده سال سخن می‌گوید:». مادران پارک لاله ایران. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۱۲.
  4. «سعید زینالی: یک سرگذشت». حقوق بشر و دموکراسی برای ایران. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۱۲.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ «مادر سعید زینالی: مسئولان قول داده‌اند پس از ۱۴ سال سرنوشت پسرم را به من بگویند». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۳۹۲-۰۴-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۱۲.
  6. «سخنگوی قوه قضاییه: سندی مبنی بر بازداشت سعید زینالی وجود ندارد». رادیو فردا. ۱۳۹۴-۱۰-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۱۲.
  7. «مادر سعید زینالی: چه مدرکی باید ارائه بدهم که پسرم بازداشت شده؟». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۶ دی ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۱۲.
  8. «حکم شلاق و زندان برای پدر سعید زینالی، تنها به دلیل پیگیری وضعیت نامعلوم پسرش پس از ۱۶ سال». کمپین حقوق بشر در ایران. ۱۳۹۴-۱۲-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۱۲.
  9. ۲۱ سال از ناپدید شدن سعید زینالی گذشت؛ عفو بین‌الملل خواستار اعلام وضعیت این دانشجوی بازداشتی شد

پیوند به بیرون ویرایش