صومعه سوملا

صومعه ارتدکس یونانی و میراث جهانی یونسکو در ترکیه
(تغییرمسیر از صومعه سومولا)

صومعه سوملا (یونانی: Μονή Παναγίας Σουμελά; Moní Panagías Soumelá; ترکی استانبولی: Sümela Manastırı‎) یک صومعه ارتدوکس یونانی منتسب به مریم مقدس در کاراداغ است. این صومعه در میان کوه‌های پونتیک در شهرستان ماچکا در استان ترابزون در ترکیه امروزی واقع شده است.

صومعه سوملا
Sumela Manastırı
نمای نزدیک از صومعه سوملا از آن سوی دره
Map
دین
وابستگیارتدوکس یونانی
مکان
مکانماچکا، استان ترابزون، ترکیه
مختصات۴۰°۴۱′۳۱″ شمالی ۳۹°۳۹′۲۸″ شرقی / ۴۰٫۶۹۱۹۴°شمالی ۳۹٫۶۵۷۷۸°شرقی / 40.69194; 39.65778
معماری
پایان ساخت۳۸۶ پس از میلاد
این صومعه روی یک برآمدگی در یک صخره شیب‌دار قرار دارد
تصویر صومعه سوملا در یک کارت پستال در سال ۱۹۰۳
فضای محوطه‌ای در صومعه امروزی

پیرو رمزگشایی‌های صورت گرفته از یافته‌ها در مجموعه صومعه، نام sumela از زبان Laz برگرفته شده و به معنی «ترینیتی» در انگلیسی می‌باشد.[۱]

این صومعه در یک شیب تند صخره‌ای و در ارتفاع حدود ۱٬۲۰۰ متر (۳٬۹۰۰ فوت) رو به پارک ملی التیندره ساخته شده است. دره‌ای با اهمیت تاریخی و فرهنگی که از جاذبه‌های توریستی منطقه به شمار می‌رود. با توجه به افزایش سقوط سنگ و به جهت تأمین ایمنی و بازسازی، این صومعه در ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۵ برای مدت یک سال بسته شد و تعمیرات تا سال ۲۰۱۸ تمدید گردید.[۲]

تاریخچه ویرایش

صومعه در سال ۳۸۶ میلادی در زمان سلطنت امپراتور تئودوسیوس من (۳۷۵–۳۹۵) تأسیس شد،[۳] بنا به نوشته‌های ویلیام میلر دو راهب آتنی به نام‌های بارنابا و سوفرونیوس تأسیس صومعه را آغاز کردند. این صومعه به خاطر نمادی از تئوتوکوس (لقبی ستایش‌آمیز برای مریم مقدس) معروف به پاناگیا گورگوپکوس که گفته می‌شود توسط لوقا نقاشی شده‌است، شهرت دارد.[۴]

در طول تاریخ طولانی خود این صومعه بارها خراب و دوباره بازسازی شد. و در قرن ۶ میلادی توسط بلیساریوس و به دستور ژوستین بازسازی و گسترش پیدا کرد.

در قرن ۱۳ میلادی، در زمان امپراتوری ترابوزان صومعه به فرم امروزی درآمد. در زمان امپراتور باسیل و جان دوم ثروت زیادی به صومعه وقف شد. در زمان سلطنت الکسیوس سوم ترابوزان سوملا اهمیت زیادی پیدا کرد. پیرو افسانه‌ها الکسیوس جوان با پناه بردن به این صومعه از یک طوفان جان سالم به در برد و پس از آن در سال ۱۳۶۵ دستور داد که تمام اهالی صومعه از دادن مالیات معاف باشند؛ و سپس صومعه شامل یک بودجه سالیانه گردید.[۵] در زمان مانوئل سوم پسر الکسیوس سوم و سلطنت‌های بعدی نیز صومعه بودجه معینی از امپراتوری داشت. پس از فتح امپراتوری توسط محمد دوم در سال ۱۴۶۱ حفاظت و بودجه صومعه ادامه پیدا کرد و تبدیل شد به محل محبوبی برای راهبان و مسافران.

در سال ۱۶۸۲ و سال‌های بعد این صومعه تبدیل شد به نهادی برای آموزش مذهبی یونانیان.[۶]

دوره مدرن ویرایش

پس از اخراج یونانی‌ها در سال ۱۹۲۳ این صومعه تخلیه و رها شد. راهبان یونانی زمان اخراج اجازه به همراه بردن چیزی را نداشتند لذا نشان مقدس سوملا را در زیر یکی از عبادتگاه‌ها دفن کردند و در سال ۱۹۳۰ یک راهب مخفیانه به سوملا رفت و نشان دفن شده را به صومعه‌ای در دامنه کوه ورمیو در نزدیکی شهر نائوسا در مقدونیه (یونان) انتقال داد.

در سال ۱۹۳۰ صومعه دچار آتش‌سوزی شد و قطعات چوبی آن نابود شدند؛ و در سال‌های بعد نیز توسط غارتگران و خرابکاران آسیب‌های زیادی دید.[۷]

امروز صومعه به عنوان یک جاذبه توریستی شناخته می‌شود. محلی مشرف به جنگل و رودخانه و همچنین به عنوان محلی فرهنگی و مذهبی حائز اهمیت است.

در ۱۵ اوت ۲۰۱۰ به راهبان کلیسای ارتدوکس قسطنطنیه اجازه داده شد برای انجام مراسم مذهبی و نماز در صومعه حاضر شوند.[۸][۹][۱۰]روز ۱۵ اوت روز جشن فرض در مسیحیت است و آیین مذهبی در این روز برگزار می‌شود. تنها ۴۵۰ تا ۵۰۰ نفر مجازند که به داخل صومعه راه پیدا کنند، اگر چه نمایش تلویزیونی این رویداد در یک کافه و در چند صد متری صومعه انجام می‌شود.

در ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۵، صومعه به روی بازدید کنندگان بسته شد و به مدت سه سال مرمت و بازسازی آن آغاز گردید. بازدیدکنندگان فقط می‌توانند تا نزدیکی صومعه آمده و آن را از دور ببینند.

ساخت و ساز و ساختمان ویرایش

عناصر اصلی صومعه شامل کلیسای سنگی، چندین عبادتگاه کوچک، آشپزخانه، اتاق درس، اتاق مهمانخانه، یک کتابخانه و یک چاه مقدس به احترام مسیحیان ارتدکس شرقی می‌باشد.

قناتی بزرگ در مقابل در ورودی وجود دارد که جهت تأمین آب صومعه ساخته شده‌است. ورود به صومعه به وسیلهٔ پلکان باریکی صورت می‌پذیرد. یک اتاق نگهبانی کنار در ورودی واقع شده و پله‌ها از آنجا به سمت حیاط مرکزی پایین می‌رود. در سمت چپ در مقابل یک غار چند عبادتگاه وجود دارد؛ و غار مرکزی محل کلیسای اصلی صومعه می‌باشد؛ و در سمت راست هم کتابخانه واقع شده.

ساختمان بزرگی به همراه بالکن در جلوی صخره ساخته شده که از سال ۱۸۴۰ جهت اقامت راهبان و میهمانان استفاده می‌شده.

دیوارهای داخلی و خارجی کلیسای سنگی و عبادتگاه‌ها با نقاشی تزئین شدند. این نقاشی‌ها در زمان الکسیوس سوم تاریخ زده شده. نقاشیهای عبادتگاه‌ها نیز در سه مرحله انجام شده که از قرن ۱۸ شروع شده و نقاشیهای زیرین دارای کیفیت بهتری هستند. نقاشیهای دیواری در طی دوران آسیب‌های زیادی دیده‌اند. موضوع اصلی این نقاشیها صحنه‌های کتاب مقدس و داستانهای مسیح و مریم مقدس است.

نگارخانه ویرایش

منابع ویرایش

  1. http://karibche.ambebi.ge/eklesia/tadzrebi-da-monastrebi/2932-arsebobs-cnoba-rom-davith-aghmashenebels-mitsebi-sheutsiravs-monastristhvis.html (گرجی)
  2. Panagia Soumela Monastery to Remain Closed Until August 2018 بایگانی‌شده در ۱۲ فوریه ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine, Greek Reporter, November 23, 2016
  3. Sümela Monastery (Archived from September 29, 2007).
  4. Miller, Trebizond, p.  61
  5. Miller, Trebizond, pp.  62f
  6. Salvanou, Emilia. "Φροντιστήριο Τραπεζούντας [Phrontisterion of Trapezous]". Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία. Retrieved 2010-10-14.
  7. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۸ آوریل ۲۰۱۷.
  8. Euronews. "Rare Orthodox mass held at Turkish monastery". Archived from the original on 18 اكتبر 2010. Retrieved 2011-04-14. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  9. Dormition in Turkey.
  10. Qantara.de. "Greek Orthodox Liturgy in Turkey: Uncovering the Country's Non-Muslim Cultural Heritage". Archived from the original on 18 June 2013. Retrieved 2011-08-02.