ابوطاهر محمد بن حسن بن علی بن موسی الطرسوسی[۱] نویسنده و خوش‌نویس ایرانی از قرن ششم هجری است. از زندگی و زادگاه و سال تولدش اطلاعات دقیقی در دست نیست.

برگی از داراب نمای طرسوسی که که بهمن و اسبش را در حال بلعیدن توسط اژدها نشان می دهد. نسخه ساخته شده در حکومت هند مغول، مورخ 1585.ق

سعید نفیسی در کتاب تاریخ نظم و نثر در ایران ابتدا او را طرسوسی و ظاهراً از نویسندگان خاک عثمانی در قرن نهم شمرده؛ بعداً نتیجه گرفته که او طوسی بوده و او را به‌غلط طرطوسی نوشته‌اند و در نیمهٔ دوم قرن پنجم می‌زیسته است.

چهار کتاب داستان به نثر از ابوطاهر طرسوسی در دست است: داراب‌نامه، اسکندرنامه، قهرمان‌نامه، قران حبشی. از این چهار کتاب داراب‌نامه و قِران حبشی و قهرمان‌نامه چاپ شده است .[۲]

محمدامین ریاحی می‌نویسد: «من به دلیل زبان داراب‌نامه آن را از اواخر قرن ششم می‌دانم. از طرف دیگر وجود محیط ایرانی‌اندیشی درسراسر داستان و آمیختگی آن با فرهنگ یونانی می‌رساند که مؤلف باید در دورهٔ قدرت پادشاهان سلجوقی روم و در نواحی زیر تسلط آنان زیسته باشد. اما این هم معلوم نیست که اگر مؤلف اهل طرسوس بوده، کتاب خود را در دیار روم نوشته یا این‌که او یا پدرانش در دست به دست گشتن‌های طرسوس، به ایران بازآمده‌اند، و کتاب در نقطه‌ای از ایران نوشته شده است. این تردیدها شاید وقتی تا اندازه‌ای رفع شود که سه کتاب دیگر مؤلف هم انتشار یابد و با بررسی مجموع آثار او بتوان نتیجه‌های بهتری گرفت.»

منابع ویرایش

  1. «داراب نامه طرسوسی، روایت ابوطاهر محمد بن حسن بن علی بن موسی الطرسوسی». کتابخانه مرکزی دانشگاه صنعتی شریف.
  2. ««حماسهٔ قران حبشی: براساس نسخهٔ فارسی کتابخانهِ‌ی برلین و ترجمهٔ بخش‌های افتاده از نسخهٔ ترکی کتابخانهٔ ملی پاریس». (۲ جلدی) تصحیح و مقدمه:میلاد جعفرپور. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۹۵». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ نوامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۶.