عرعر (درخت)
عَرعَر یا آیلان یا اَروج[۱] یا اَبُرس[۲] (نام علمی: Ailanthus altissima) از خانواده عرعریان (Simaroubaceae) است.
| ار ار | |
|---|---|
.jpg)
| |
| یک نمونه بزرگ در یکی از پارک‌های آلمان | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | گیاهان |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | گیاهان گلدار |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | دولپه‌ای‌های نو |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | رزیدها |
| راسته: | افراسانان |
| تیره: | عرعریان |
| سرده: | عرعر |
| گونه: | عرعر |
| نام دوبخشی | |
| Ailanthus altissima | |
کارشناسان از این درخت به عنوان یک درخت مهاجم و مضر به خصوص در جنگل‌ها یاد می‌کنند. دانه عرعر به راحتی توسط باد جابه‌جا می‌شود و به خاطر نیاز کم به آب، سریع پا می‌گیرد و چون این درخت خود به خود گسترش پیدا می‌کند می‌تواند در جنگل‌ها و زیستگاه‌های طبیعی گیاهان، خود را جایگزین گیاهان بومی کند و این گیاه دو لپه ای بوی بدی در تابستان و موقع سبز شدن می دهد.[۳]
نام‌ها و ریشه‌شناسی ویرایش
نام «عرعر»، که در متون فارسی آمده‌است، به گونه‌ای که دهخدا تذکر می‌دهد، این درخت نیست، بلکه منظور سرو کوهی بوده‌است.[۴][۵] نام چینی‌اش مفهوم آسمانی دارد و به آن درخت بهشتی هم می‌گویند. املای عربی «عرعر» به‌گمان نادرست و «اَراَر» درست‌تر باشد. دیگر نام‌های این گیاه «اَروج»، «شجرةاﷲ» و «شجرةالسماء» می‌باشند. در گویش گیلکی به آن کول‌دار (کهل kol)گویند.[۶]
واژه اَبْرُس برگرفته از اَبروس (به پهلوی: 'brws, abrus) از زبان پهلوانیگ است.[۲]
خاستگاه ویرایش
این درخت بومی چین و جنوب کره و ژاپن است. امروز در همه قاره‌ها با آب و هوای گرم تا معتدل یافته می‌شود.
شرح ویرایش
گونه‌ای درخت است که رشد سریعی دارد. ریشه‌های آن به سرعت پراکنده می‌شوند، در شرایط مناسب تند و بوته‌وار می‌روید. جوانه‌های خرم و پربرگ از ریشه‌های پراکنده سرمی‌زنند و تا دو سه متر می‌بالند و منطقه نمناک را یکساله می‌پوشانند. درختان چنین جنگلی پس از بیست تا بیست و پنج سال به ارتفاع حدود سی متر می‌رسند.[۷] جوانه‌ها صاف و قهوه‌ای و میانشان به نسبت پوک است. پوست تنه نوع ایرانی در بلوغ و پیری رفته رفته به سفیدی می‌گراید. تاج درخت چتری ناآراسته‌است. برگچه‌های بیضی شکل، صاف و براق بر دمبرگ سی تا نود سانتی روبروی هم ریسه شده و برگ پَروَش بزرگی فراورده‌اند. عرعر ایرانی حدود فروردین جوانه می‌زند و برگهای سرخ‌فام سربر می‌آورند. برگ‌ریزانش دیرگاه پاییز روی می‌دهد و برگها نخست به زردی می‌گرایند. یکی از گیاهان دوپایه‌است، به این معنا که گلهای نر بر درخت نر و گلهای ماده بر درخت ماده پدید می‌آیند. گلهای عرعر از پایان اردیبهشت می‌شکفند و بوی ناخوشایندی می‌پراکنند. گفته‌اند، این بو از گل نر برمی‌خیزد. در تیر ماه میوه‌های زبان گنجشک مانند، که مغز در میان پوستهٔ بالداری درلمیده، بر خوشه‌های هزاردانه‌ای برون می‌ریزند.[نیازمند منبع][۸]
منابع ویرایش
- ↑ دهخدا. «مدخل اروج». پارسی ویکی.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ رضایی باغ بیدی، حسن (۱۳۹۴). راهنمای زبان پارتی (پهلوی اشکانی). تهران: ققنوس. صص. ۱۷۱. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۱۱-۵۲۱-۰.
- ↑ YJC، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان | (۱۳۹۴/۱۱/۱۸ - ۰۸:۵۲). «درخت عرعر فاتح تهران می‌شود». fa. دریافت‌شده در 2022-02-13. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ دهخدا. «مدخل عرعر». پارسی ویکی.
- ↑ «معنی عرعر | لغت‌نامه دهخدا». www.vajehyab.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۶.
- ↑ جنگل‌شناسی و پرورش جنگل، دکتر محمدرضا مروی مهاجر، انتشارات دانشگاه تهران
- ↑ Wickert, Kristen L.; O’Neal, Eric S.; Davis, Donald D.; Kasson, Matthew T. (2017-07). "Seed Production, Viability, and Reproductive Limits of the Invasive Ailanthus altissima (Tree-of-Heaven) within Invaded Environments". Forests (به انگلیسی). 8 (7): 226. doi:10.3390/f8070226. ISSN 1999-4907.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ «درخت عرعر و خواص درمانی آن را بیشتر بشناسید - سلامت وب پورتال جامع ایرانیان». دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۱۷.
۲. H.N.N.H راهنما و آموزش نگهداری از گیاهان
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ عرعر (درخت) موجود است. |
 | این یک مقالهٔ خرد زیست‌شناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |