فایزر

برای واکسن کووید-۱۹، واکسن–کووید-۱۹ بیون‌تک فایزر را ببینید. برای استفاده های دیگر، فایزر (ابهام‌زدایی) را ببینید.

فایزر (به انگلیسی: Pfizer) شرکت داروسازی و زیست‌فناوری چندملیتی آمریکایی است، که با درآمد سالانهٔ ۱۰۰ میلیارد دلار، به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت داروسازی جهان شناخته می‌شود. شرکت فایزر در سال ۱۸۴۹ توسط دو شیمی‌دان آلمانی، به‌نام چارلز فایزر(بنیانگذار اصلی) و چارلز اف ارهارت(پسرعموی او) تأسیس شد. این شرکت در طول فعالیت خود در صنعت داروسازی، شرکت‌ها و کارخانجات دارویی بسیاری را خریداری، تصاحب و در مجموعهٔ فایزر ادغام نمود، که از آن جمله این شرکت‌ها می‌توان به ادغام وارنر-لمبرت در سال ۲۰۰۰، فارمسیا در ۲۰۰۳ و وایت در سال ۲۰۰۹ اشاره کرد. دفتر مرکزی این کورپوریشن در شهر نیویورک قرار دارد و بخشی از سهام آن در بازار بورس نیویورک و نیز بازار بورس بمبئی معامله می‌شود و جزئی از میانگین صنعتی داو جونز به‌شمار می‌آید. شرکت فایزر در سال ۲۰۱۸ در فهرست فرچون ۵۰۰ با بیش از ۵۳ میلیارد دلار درآمد در رتبهٔ ۵۷ از بزرگ‌ترین شرکت‌های آمریکا قرار گرفت.

شرکت داروسازی فایزر(Pfizer Inc)

نوع	شرکت سهامی عام
نماد سهام شرکت	بورس اوراق بهادار نیویورک، میانگین صنعتی داو جونز و فورچون ۵۰۰
ISIN	US7170811035
صنعت	صنعت داروسازی زیست فناوری
بنا نهاده	۱۸۴۹ (۱۸۴۹-}}) در نیویورک سیتی
بنیانگذاران	چارلز فایزر، چارلز فردریکسون ارهارت(پسرعموی‌چارلز فایزر)
دفتر مرکزی	ایالات متحده آمریکا، ایالت نیویورک، نیویورک سیتی، خیابان اسپایرال
محدودهٔ فعالیت	سرتاسر جهان
افراد کلیدی	آلبرت بورلا (مدیر عامل)
محصولات	داروسازی واکسن و غیره
درآمد	۵۸.۵ میلیارد دلار آمریکا
سود ناخالص	۲.۱۷ میلیارد دلار آمریکا
سود خالص	۲.۱۲ میلیارد دلار آمریکا
مجموع دارایی	۲۲۶.۵ میلیارد دلار آمریکا
مجموع سهام	۸۹ میلیارد دلار آمریکا
تعداد کارکنان	ح. ۸۸/۰۰۰
وبگاه	pfizer.com

لوگوی سابق فایزر(۱۹۶۵-۲۰۰۵)

لوگوی سابق(تا سال ۲۰۲۱).

یکی از مقرهای فایزر در توکیو، ژاپن

در ایران، فایزر در سال ۱۳۴۳ شرکتی را با نام لابراتوارهای فایزر، تحت مالکیت خود راه‌اندازی کرد. پس از وقوع انقلاب ۱۳۵۷، در جریان مصادرهٔ اموال و دارایی‌های ابتدای انقلاب، به علت بین‌المللی بودن، سهام و دارایی‌های این مجموعه، مشمول مصادره و نام آن نیز به «رازک» تغییر یافت.

معرفی کلی

Pfizer Inc.(`/faizer/FY-zer) یک شرکت داروسازی و زیست‌فناوری چندملیتی آمریکایی است که دفتر مرکزی آن در منطقه اِسپایرال در منهتن، شهر نیویورک قرار دارد. این شرکت در سال ۱۸۴۹ در نیویورک توسط دو کارآفرین شیمی‌دان آلمانی، چارلز فایزر (۱۸۲۴-۱۹۰۶) و پسر عمویش چارلز اف. ارهارت (۱۸۲۱-۱۸۹۱) تأسیس شد. فایزر داروها و واکسن هایی را برای سیستم ایمنی بدن(ایمنولوژی)، سرطان(انکولوژی)، قلب و عروق، غدد درون ریز و اعصاب و روان(نورولوژی) تولید و عرضه می کند. بزرگترین محصولات این شرکت از نظر فروش عبارتند از واکسن فایزر–بیون‌تک کووید-۱۹ (۱۱ میلیارد دلار درآمد فقط از این واکسن در سال ۲۰۲۳)، اپیگزابان (۶ میلیارد دلار درآمد آن سال ۲۰۲۳)، واکسن مزدوج پنوموکوک(۶ میلیارد دلار درآمد از آن سال ۲۰۲۳)، پالبوسیکلیب(۴ میلیارد دلار درآمد از آن در سال ۲۰۲۰) و تافامیدیس (۳ میلیارد دلار درآمد ۲۰۲۳). در سال ۲۰۲۳، ۴۶ درصد از درآمدهای این شرکت از ایالات متحده، ۶ درصد از ژاپن و ۴۸ درصد از سایر کشورها حاصل شده است. این شرکت در رتبه ۳۸ در فورچون ۵۰۰ و ۳۹اُم در فوربز گلوبال ۲۰۰۰ قرار دارد.

تاریخچه کامل

چارلز فایزر (۱۸۲۴–۱۹۰۶)

۱۸۴۹-۱۹۵۰:اوایل فعالیت

فایزر در سال ۱۸۴۹ با نام "چارلز فایزر اَند کمپانی" توسط چارلز فایزر و چارلز اف ارهارت، دو پسرعمو که از لودویگزبورگ آلمان به ایالات متحده مهاجرت کرده بودند، تاسیس شد. این تجارت ترکیبات شیمیایی تولید می کرد و دفتر مرکزی آن در خیابان بارتلت در ویلیامزبورگ، نیویورک قرار داشت و در آنجا یک ترکیب ضد انگل به نام سانتونین تولید می کردند. این یک موفقیت فوری بود، اگرچه تولید اسید سیتریک بود که منجر به رشد فایزر در دهه ۱۸۸۰ شد. فایزر به خرید ملک در این منطقه(تاکنون منطقه ویلیامزبورگ در شهرک بروکلین، نیویورک و شروع در سال ۱۸۹۸، شهر نیویورک بزرگ)ادامه داد تا آزمایشگاه و کارخانه خود را گسترش دهد و تا دهه ۱۹۶۰ دفاتر خود را در خیابان فلاشینگ نگاه داشت. کارخانه بروکلین در نهایت در سال ۲۰۰۹ بسته شد. به دنبال موفقیت خود با اسید سیتریک، فایزر(در خیابان واشنگتن ۲۹۵ که اکنون تخریب شده است) و ارهارت(در خیابان واشنگتن ۲۸۰)اقامتگاه های اصلی خود را در منطقه نزدیک کلینتون هیل، که به دلیل تمرکز ثروت عصر طلایی‌اش معروف است، تأسیس کردند. در سال ۱۸۸۱، فایزر مقر اداری خود را به "۸۱ میدن لین در منهتن"منتقل کرد و یک سال بعد از گسترش شرکت به "شیکاگو" خبر داد. تا سال ۱۹۰۶ فروش از ۳ میلیون دلار فراتر رفت. جنگ جهانی اول باعث کمبود سیترات کلسیم شد که فایزر آن را برای تولید اسید سیتریک از ایتالیا وارد کرد و این شرکت جستجو برای یک منبع جایگزین را آغاز کرد. شیمیدانان فایزر با قارچی آشنا شدند که شکر را به اسید سیتریک تخمیر می کند و در سال ۱۹۱۹ توانستند تولید اسید سیتریک را از این منبع تجاری کنند. در نتیجه این شرکت تخصص خود را در فناوری تخمیر توسعه داد. این مهارت‌ها در تولید انبوه پنی‌سیلین، یک آنتی‌بیوتیک مهم، در طول جنگ جهانی دوم در پاسخ به نیاز به درمان سربازان مجروح متفقین به کار گرفته شد. این شرکت همچنین برنامه جمع آوری خاک جهانی مربوط به بهبود بازده تولید پنی سیلین را آغاز کرد که در نهایت منجر به ۱۳۵۰۰۰ نمونه شد. در ۲ ژوئن ۱۹۴۲، این شرکت در دلاور نیز تأسیس شد.

۱۹۵۰-۱۹۸۰:محور تحقیقات دارویی و گسترش جهانی

به دلیل کاهش قیمت پنی سیلین، فایزر به دنبال آنتی بیوتیک های جدید با پتانسیل سود بیشتر بود. فایزر در سال ۱۹۵۰ "اکسی تتراسایکلین" را کشف کرد و این شرکت را از یک تولید کننده مواد شیمیایی خوب به یک شرکت داروسازی مبتنی بر تحقیقات تغییر داد. فایزر یک برنامه کشف دارو را با تمرکز بر سنتز آزمایشگاهی توسعه داد تا تحقیقات خود را در فناوری تخمیر بیش از پیش تقویت کند. در سال ۱۹۵۹، این شرکت یک بخش بهداشت حیوانات با ۷۰۰ هکتار (۲/۸ کیلومتر مربع) مزرعه و مرکز تحقیقاتی در ترهاوت، ایندیانا تأسیس کرد. در دهه ۱۹۵۰، فایزر دفاتری در بلژیک، برزیل، کانادا، کوبا، مکزیک، [[پاناما]،پورتوریکو و بریتانیا تأسیس کرد. در سال ۱۹۶۰، این شرکت عملیات آزمایشگاه تحقیقات پزشکی خود را از شهر نیویورک به یک مرکز جدید در گروتن، ایالت کنتیکت منتقل کرد. در سال ۱۹۸۰، فایزر، فلدین(پیروکسیکام) را روانه بازار کرد، یک داروی ضدالتهاب نسخه‌ای که اولین محصول فایزر شد که درآمد آن به ۱ میلیارد دلار رسید. در سال ۱۹۶۵، جان پاورز جونیور، مدیر اجرایی شرکت شد و جانشین جان مک کین شد. از آنجایی که در دهه های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ منطقه اطراف کارخانه بروکلین آن رو به کاهش بود، این شرکت با شهر نیویورک یک مشارکت عمومی-خصوصی تشکیل داد که شامل ساخت مسکن با درآمد کم و متوسط، نوسازی ساختمان های آپارتمانی برای بی خانمان‌ها و تأسیس مدرسه می شد. در سال ۱۹۷۲، ادموند تی پرت جونیور مدیر اجرایی شرکت شد و جانشین جان پاورز جونیور شد.

۱۹۸۰-۲۰۰۰:توسعه ویاگرا، زُولُفت و لیپیتور

در سال ۱۹۸۱، این شرکت تاییدیه دیفلوکان° (فلوکونازول)، اولین درمان خوراکی برای عفونت‌های قارچی شدید از جمله کاندیدیاز، بلاستومایکوز، کوکسیدیودومیکوز، کریپتوکوکوز، هیستوپلاسموز، درماتوفیتوز و پیتریازیس ورسیکالُر را دریافت کرد. در سال ۱۹۸۶، فایزر حقوق جهانی زیتروماکس(آزیترومایسین)، یک آنتی بیوتیک ماکرولید قوی را که توسط انجمن بیماری های عفونی آمریکا به عنوان خط اول درمان برای موارد خاصی از ذات الریه اکتسابی توصیه می شود، دست آورد. در سال ۱۹۸۹، پیتر دان و آلبرت وود، دانشمندان فایزر، ویاگرا°(سیلدنافیل) را برای درمان فشار خون بالا، اختلال نعوظ و آنژین صدری (درد قفسه سینه مرتبط با بیماری عروق کرونر)، ساختند که در سال ۱۹۹۱ در انگلستان به عنوان یک داروی قلب موثر ثبت شد. آزمایش‌های اولیه برای این دارو نشان داد که این دارو برای درمان بیماری‌های قلبی مؤثر نیست، اما داوطلبان در آزمایش‌های بالینی چندین روز پس از مصرف دارو، نعوظ را افزایش دادند. در سال ۱۹۹۶ در ایالات متحده ثبت اختراع شد و در مارس ۱۹۹۸ توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تأییدیه گرفت. در دسامبر ۱۹۹۸، فایزر "باب دول" را به عنوان سخنگوی شرکت استخدام کرد. حق ثبت اختراع ویاگرا° در سال ۲۰۲۰ منقضی شد. در سال ۱۹۹۱، ویلیام سی استیر جونیور، مدیر اجرایی شرکت شد و جانشین ادموند تی پرت جونیور شد. در سال ۱۹۹۱ فایزر شروع به بازاریابی برای داروی زُولُفت°(سِرتِرالین) کرد، یک داروی ضد افسردگی از دسته مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین(SSRIs) که ۹ سال قبل توسط شیمیدانان فایزر، کنت کو و ویلارد ولش، ساخته شد. سرترالین در درجه اول برای اختلال افسردگی اساسی در بیماران سرپایی بزرگسالان و همچنین اختلال وسواس فکری-عملی، اختلال پانیک و اختلال اضطراب اجتماعی برای بزرگسالان و کودکان تجویز می شود. در درجه دوم نیز برای اختلال در انزال جنسی(زود انزالی) به صورت وسیعی به کار گرفته می شد اگرچه به این منظور کامل تایید نشده بود ولی واقعا موثر به نظر می رسید و زمان انزال را حداقل ۵ دقیقه تا ۴۵ دقیقه(بسته به دوز) به تاخیر می انداخت اما میل و لذت جنسی را به گونه محسوسی کاهش می‌داد. در سال ۲۰۰۵، یک سال قبل از تبدیل شدن به یک داروی ژنریک، فروش آن بیش از ۳ میلیارد دلار بود و بیش از ۱۰۰ میلیون نفر با این دارو درمان شده بودند. حق اختراع زولفت در تابستان ۲۰۰۶ منقضی شد. در سال ۱۹۹۶، ایزای(شرکت داروسازی ژاپنی)، با همکاری فایزر، تاییدیه اداره غذا و داروی آمریکا برای داروی دونپزیل را با نام تجاری اریسپت° برای درمان بیماری آلزایمر دریافت کرد. فایزر همچنین برای نورواسک°(آملودیپین)، یک داروی ضد فشار خون از کلاس مسدودکننده کانال کلسیم دی هیدروپیریدین، تأییدیه دریافت کرد.

بطری های زولوفت(سرترالین)در دوزهای ۲۵ و ۵۰ میلی گرم(۱۰۰ میلی‌گرم آن نیز در بازار موجود است.)، یک ضد افسردگی

در سال ۱۹۹۷، این شرکت یک قرارداد بازاریابی مشترک با وارنر-لامبرت برای لیپیتور° (آتورواستاتین)، یک استاتین برای درمان هیپرکلسترولمی(چربی خون بالا) منعقد کرد. اگرچه آتورواستاتین پنجمین استاتینی بود که ساخته شد، آزمایشات بالینی نشان داد که آتورواستاتین باعث کاهش چشمگیرتری در الگوی لیپوپروتئین با چگالی کم"(LDL-C) C" نسبت به سایر داروهای استاتینی می شود. پس از انقضای حق ثبت اختراع خود در سال ۲۰۱۱، لیپیتور با حدود ۱۲۵ میلیارد دلار فروش در طی ۱۴/۵ سال، پرفروش ترین داروی تاریخ بود!

۲۰۰۰-۲۰۱۰:گسترش بیشتر

در سال ۲۰۰۱، هنری مک کینل مدیر اجرایی شرکت شد و جایگزین ویلیام سی استیر جونیور شد. در سال ۲۰۰۲، بنیاد بیل و ملیندا گیتس که توسط بیل گیتس و همسرش ملیندا، بعنوان یک سازمان بزرگ خیریه، تاسیس شده بود، سهام شرکت فایزر را خریداری کرد. در سال ۲۰۰۴، این شرکت تاییدیه لیریکا°(پرگابالین)، یک داروی ضد تشنج و ضد اضطراب را دریافت کرد که برای درمان صرع، درد نوروپاتیک، فیبرومیالژیا، سندرم پای بیقرار، و اختلال اضطراب فراگیر استفاده می‌شود. حق اختراع ایالات متحده در لیریکا° توسط تولید کنندگان ژنریک به چالش کشیده شد و در سال ۲۰۱۴ تایید شد و تاریخ انقضا تا سال ۲۰۱۸ تمدید شد. در ژوئیه ۲۰۰۶، جف کیندلر به عنوان مدیر اجرایی این شرکت، به جای هنری مک کینل انتخاب شد.در ۳ دسامبر ۲۰۰۶، فایزر تولید تورستراپیب را متوقف کرد، دارویی که تولید چربی مثبت خون یا "HDL" را افزایش می دهد و در عوض چربی منفی خون یا "LDL" را کاهش می دهد که تصور می شد با بیماری قلبی مرتبط باشد. در طول یک کارآزمایی بالینی فاز ۳ که شامل ۱۵۰۰۰ بیمار بود، مرگ و میر بیشتر از حد انتظار در گروهی که دارو را مصرف کردند رخ داد! و میزان مرگ و میر بیمارانی که ترکیبی از تورستراپیب و آتوراستاتین را مصرف کردند(۸۲ مرگ در طول مطالعه)۶۰٪ بیشتر از کسانی بود که دارو را مصرف کردند. آتوراستاتین به تنهایی(۵۲ مرگ در طول مطالعه) آتوراستاتین به تنهایی در نتایج دخیل نبود، اما فایزر با توسعه داروی ناموفق تورستراپیب نزدیک به ۱ میلیارد دلار از دست داد! و قیمت سهام آن در روز اعلام و ۱۱ درصد کاهش یافت.بین سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۱۰، فایزر ۳/۳ میلیون دلار را برای تحقیقات و هزینه‌های قانونی هزینه کرد و حدود ۵/۱ میلیون دلار را بازیابی کرد و ۵ میلیون دلار دیگر نیز از دعاوی مدنی علیه سازندگان داروهای نسخه‌ای تقلبی بازیابی کرد. فایزر کارشناسان گمرک و مواد مخدر در سراسر جهان را برای ردیابی جعلیات و جمع آوری شواهدی که می تواند برای پیگیری دعاوی مدنی برای نقض علامت تجاری مورد استفاده قرار گیرد، استخدام کرده است. در جولای ۲۰۰۸، فایزر ۲۷۵ شغل را در کارخانه تولیدی خود در کالامازو، ایالت میشیگان کاهش داد. کالامازو قبلاً مقر اصلی شرکت آپ‌جان بود که به عنوان بخشی از فارماسیا توسط فایزر خریداری شده بود.

تملک و ادغام

در ژوئن ۲۰۰۰، فایزر شرکت دارویی وارنر-لَمبرت را به مبلغ ۱۱۶ میلیارد دلار خریداری کرد. برای برآورده ساختن شرایط تحمیل شده توسط تنظیم کننده های ضد انحصار در کمیسیون تجارت فدرال، فایزر سهام چند محصول جزئی از جمله آرآی‌دی(شامپویی برای درمان شپش سر فروخته شده به داروسازی آلمانی بایر) و داروی ضد افسردگی ساخت شرکت وارنر-لمبرت یعنی سلکسا°(سیتالوپرام)، (که با سرترالین رقابت می کند را فروخت یا انتقال داد.) این خرید چیزی را ایجاد کرد که در آن زمان فایزر دومین شرکت بزرگ داروسازی در سراسر جهان بود. در سال ۲۰۰۳، فایزر با فارماسیا ادغام شد و در این فرآیند شرکت داروسازی آمریکایی جی.دی سِرل و سوگِن را خریداری کرد. سِرل، فلاگیل°(مترونیدازول)، یک داروی آنتی بیوتیکی نیترویمیدازول را توسعه داده بود که به ویژه برای باکتری های بی هوازی و تک یاخته ها استفاده می شود. سِرل همچنین سلکوکسیب(سِلِبرِکس°) یک مهارکننده COX-2 که یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی(NSAID) بود را توسعه داد که برای درمان درد و التهاب در استئوآرتریت، انواع درد حاد در بزرگسالان، آرتریت روماتوئید، اسپوندیلیت آنکیلوزان، قاعدگی دردناک و آرتریت روماتوئید در نوجوانان استفاده می‌شود. سوگِن، شرکتی بود که متمرکز بر مهارکننده‌های پروتئین کیناز، در استفاده از مولکول‌های کوچک تقلیدی ATP برای جلوگیری از انتقال سیگنال، پیشگام بود. تاسیسات سوگن در سال ۲۰۰۳ توسط فایزر تعطیل شد و بیش از ۳۰۰ شغل از بین رفت و چندین برنامه به فایزر منتقل شد. این داروها شامل سانیتینیب(سوتنت°)، یک داروی ضد سرطان است که در ژانویه ۲۰۰۶ توسط FDA تایید شد. یک ترکیب مرتبط به نام "اس‌یو۱۱۶۵۴"(توسرانیب) نیز برای سرطان در سگ ها تایید شد و مهارکننده ALK"کریزوتینیب" نیز توسط شرکت سوگن رشد کرد. در اکتبر ۲۰۰۶، فایزر اعلام کرد که پاورمِد را تصاحب خواهد کرد. در ۱۵ اکتبر ۲۰۰۹، فایزر شرکت وایت را به مبلغ ۶۸ میلیارد دلار نقد و سهام، از جمله فرض بدهی، خریداری کرد که فایزر را به بزرگترین شرکت داروسازی در جهان تبدیل کرد. خرید وایت به فایزر واکسن مزدوج پنوموکوکی با نام تجاری پریونار ۱۳° ارائه کرد. این دارو برای پیشگیری از عفونت های تهاجمی پنوموکوکی استفاده می شود. معرفی نسخه اصلی و ۷ ظرفیتی واکسن که توسط وایت در فوریه ۲۰۰۰ ساخته شد، منجر به کاهش ۷۵ درصدی بروز عفونت‌های پنوموکوکی مهاجم در بین کودکان زیر ۵ سال در ایالات متحده شد. فایزر یک نسخه بهبود یافته از واکسن را در سال ۲۰۱۰ معرفی کرد که برای آن در سال ۲۰۱۷ در هند ثبت اختراع اعطا شد. تا سال ۲۰۱۲، میزان عفونت‌های تهاجمی در بین کودکان زیر ۵ سال ۵۰ درصد کاهش یافته بود.

۲۰۱۰-۲۰۲۰:اکتشافات و خریدهای بیشتر

ورودی ساختمان سابق مقر جهانی فایزر (۱۹۶۱-۲۰۲۳)

بیماری در بوتسوانا. در دسامبر ۲۰۱۶، فایزر تجارت آنتی‌بیوتیک‌های مولکول کوچک آسترازنکا را به مبلغ ۱/۵۷۵ میلیارد دلار خریداری کرد.

تاریخچه مختصر

چارلز فایزر؛ بنیانگذار شرکت فایزر

ریشه‌های تأسیس شرکت داروسازی فایزر به سال ۱۸۴۹ باز می‌گردد، که شیمی‌دان آلمانی به‌نام چارلز فایزر اقدام به راه‌اندازی این شرکت نمود.

قرن ۱۹

در دههٔ ۱۸۴۰ یک شیمی‌دان آلمانی به نام چارلز فایزر و یک قناد آلمانی به نام چارلز ارتارت، که با یکدیگر فامیل بودند پس از مهاجرت از اروپا به ایالات متحدهٔ آمریکا، در سال ۱۸۴۹ شرکت چارلز فایزر و شرکا را برای تولید مواد شیمیایی از جمله ترکیبات یُد، اسید سیتریک و اسید بوریک تأسیس کردند. مطالعات و تلاش آن‌ها موجب رشد فناوری تخمیر و تولید اسید سیتریک در مقادیر بسیار شد. از جمله موفقیت‌های اولیهٔ فایزر و ارتارت، تولید داروی سانتونین بود، که امروزه همچنان در درمان کرم‌های انگل، دارویی مؤثر می‌باشد.

قرن ۲۰

به دنبال کشف پنی‌سیلین در سال ۱۹۲۸ توسط الکساندر فلمینگ، چگونگی آن در مقادیر بسیار مورد بحث قرار گرفت و چندین دانشمند از انگلستان برای پژوهش در این زمینه، رهسپار آمریکا شدند. فایزر در سال ۱۹۴۱ کلیهٔ امکانات خود از جمله مخازن بزرگ تخمیر مورد استفاده برای تولید اسید سیتریک را، در اختیار پروژهٔ تولید پنی‌سیلین قرار داد. فایزر پنی‌سیلین تهیه شده را برای درمان مجروحان جنگ جهانی دوم، به مناطق جنگی صادر می‌کرد.

به‌رغم محدودیت‌های اعمال شده در زمان جنگ جهانی دوم، فایزر بخشی از تولید پنی‌سیلین خود را روانهٔ بازار مصرف کرد، تا دیگر بیماران نیز از اثرات سودمند آن بهره‌مند شوند. پس از پایان‌یافتن جنگ و با رفع محدودیت‌های پیشین، فایزر به تولید هر چه بیشتر پنی‌سیلین اهتمام ورزید و به زودی به بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ پنی‌سیلین جهان (۵۰٪ درصد نیاز بازار جهانی دارو) تبدیل شد.

با تولید پنی‌سیلین توسط شرکت‌های متعدد و رقابت قیمتی به وجود آمده، فایزر کم‌کم علاقه به تولید پنی‌سیلین را از دست داد و پژوهش‌های خود را متوجه تولید دیگر آنتی‌بیوتیک‌ها و اقلام دارویی دیگر نمود. در دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰، فایزر آنتی‌بیوتیک‌های معروف دیگری، از جمله اکسی تتراسایکلین و ترامایسین (اکسی تتراسایکلین) را تولید و عرضه کرد. تتراسایکلین نخستین آنتی‌بیوتیک تهیه شده با روش‌های مصنوعی است.

فایزر برای فروش ترامایسین تبلیغات بسیار بسیاری کرد و بر خلاف روال مرسوم به فروش مستقیم داروی خود به بیمارستان‌ها و داروخانه‌ها روی آورد، که این امر مخالفت‌های بسیاری را برانگیخت. این مسئله تا حدی مهم بود که «هنری ولش» کارشناس ادارهٔ مواد غذایی و دارویی ایالات متحدهٔ آمریکا که سرپرست بخش آنتی‌بیوتیک‌ها بود، مورد اتهام واقع شد و در پایان باعث تغییرات بنیادی در مقررات و قوانین ادارهٔ مواد غذایی و دارویی ایالات متحدهٔ آمریکا گردید. در میانه قرن بیستم شرکت فایزر روش‌های دستکاری مولکولی را به کار گرفت، که طی آن داروهای پرفروش دیگر شرکت‌ها را مبنای مطالعات خود قرار داده و با تهیهٔ مشتقات جدیدی که مؤثرتر و کم‌عارضه‌تر بودند، توانست داروهای پرفروش بسیاری به بازار عرضه کند. شرکت فایزر در سال ۱۹۶۳ شرکت داروسازی «دسیتین» را خریداری کرد که شماری داروی اوتی‌سی پر فروش از جمله قطرهٔ چشمی «وایزین»، داروهای ضد خارش و مسکن بن‌گی را تولید می‌کرد.

فایزر در سال ۱۹۸۱ داروی پیروکسیکام، با نام تجاری «فلدین» را تولید کرد، که به نخستین داروی پر فروش بالای یک میلیارد دلار این شرکت تبدیل شد. به دنبال آن داروهای دیگری با فروش بالای یک میلیارد دلار، توسط فایزر تولید شدند، که از جمله می‌توان به پروکاردیا (نفیدپین) در سال ۱۹۸۹، «زولوفت» یا سرترالین در سال ۱۹۹۲ اشاره کرد. «زایترک» برای درمان حساسیت و «گلوکترول» برای درمان دیابت نوع دوم، از دیگر داروهای معروف و پر فروش فایزر محسوب می‌شدند. شرکت فایزر در سال ۱۹۸۳ مادهٔ اولیه دفروکسامین مزیلات را به روش سنتتیک تولید و خلوصش را بیش از نوع تخمیری اعلام کرد و از آن پس، آن را برای تولید فراورده‌های دارویی به شرکت‌های دارویی مختلف می‌فروخت.

قرن ۲۱

قرص ضدچربی‌خون (آتورواستاتین) فایزر

در سال ۲۰۰۰ با خرید شرکت جنرال موتورز، فایزر کاملاً متحول شد و نتیجه این خرید، فروش بسیار بالای لیپیتور بود. این شرکت در سال ۲۰۰۶ خط تولید مادۀ اولیه خود را به شرکت «اکسلا» واگذار کرد. شرکت فایزر در سال ۲۰۰۳ شرکت فارماسیا را خریداری نمود. این شرکت در سال ۲۰۰۹ دست به خرید بزرگی زد و با قیمت ۶۸ میلیارد دلار، شرکت دارویی ویئت را تصاحب نمود.

فایزر در ۲۰۱۵ با شرکت هوسپیرا توافق کرد تا این شرکت را به مبلغ ۱۵٫۲ میلیارد دلار خریداری کند. هوسپیرا از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان داروی تزریقی در جهان است. در سال ۲۰۱۹ فایزر شاخه تولید ژنریک داروهای خود پس از انقضای پتنت Upjohn، را در شرکت مای‌لن (Mylan) ادغام کرد. پورتفوی این شرکت شامل فراورده‌هایی چون لیپیتور (آتورواستاتین)، سلبرکس (سلکوکسیب) و ویاگرا (سیلدنافیل) است.

آمار

فایزر تنها شرکتی است، که بیش از ۵ دارو با فروش بیش از یک میلیارد دلار در بازار دارد. این شرکت با داشتن بیش از ۹۱ هزار کارمند در سراسر جهان، در سال ۲۰۱۲ میلادی درآمدی بالغ بر ۵۸ میلیارد دلار داشته‌است.

فایزر در ایران

لابراتور داروسازی رازک (فایزر پیشین)

شرکت فایزر در سال ۱۹۶۴ شرکتی را با نام لابراتوارهای فایزر، تحت مالکیت خود در ایران راه‌اندازی کرد. پس از وقوع انقلاب ۱۳۵۷، در جریان مصادرهٔ اموال و دارایی‌ها، سهام و دارایی‌های این مجموعه به همراه پانزده شرکت دیگرِ داروسازی بین‌المللی در ایران، مصادره شد. این شرکت به سازمان صنایع ملی ایران انتقال و نام آن نیز به شرکت لابراتوارهای رازک تغییر یافت و اکنون شرکت رازک به صورت یک شرکت سهامی عام فعالیت می‌کند و بخشی از سهام آن نیز در بورس اوراق بهادار تهران معامله می‌شود. اکنون سهامدار عمده این مجموعه شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی است. همچنین ۱۳ درصد از سهام این شرکت به بنیاد تعاون سپاه و ستاد اجرایی فرمان امام در گروه دارویی برکت رسیده است.

داروهای مشهور

قوطی‌های زولوفت (سرترالین)، دارویی که به‌عنوان داروی ضدافسردگی در روان‌پزشکی به‌کار گرفته می‌شود.

شناخته‌شده‌ترین داروهای تولید فایزر عبارتند از:

• زیووکسید (لینزولید)
• سانتونین
• زاناکس (آلپرازولام)
• زولوفت (سرترالین)
• ویاگرا (سیلدنافیل)
• سلبرکس (سلکوکسیب)
• لیریکا (پرگابالین)
• واکسن کووید ۱۹ فایزر

زیترومکس ۱۰۰ و ۲۰۰

فاکتور ۸ فاکتور هشت

جستارهای وابسته

• فهرست شرکت‌های داروسازی
• چارلز فایزر
• ویت

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Pfizer». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۱ مارس ۲۰۱۳.

پیوند به بیرون

• وب‌گاه رسمی