فهرست مسئله‌های حل‌نشده زیست‌شناسی

این مقاله دربارهٔ برخی مسئله‌هایِ حل‌نشدهٔ زیست‌شناسی بحث می‌کند. برخی از آن‌ها بدونِ شک پاسخی ندارند اما بی‌پاسخ بودنِ بعضی از این مسئله‌ها، موضوعِ مناقشه است، به این معنا که عده‌ای از زیست‌شناسان معتقدند که به پاسخِ آن‌ها دست یافته شده ولی عدهٔ دیگری در درستی این پاسخ‌هایِ احتمالی تردید دارند.

زیست‌شناسی عمومی ویرایش

فرگشت و خاستگاه حیات ویرایش

  • خاستگاه حیات. حیات بر روی زمین دقیقاً چگونه، کجا و چه زمانی به‌وجود آمد؟ در این رابطه کدام یک از فرضیه‌های متعدد صحیح است؟ مسیرهای متابولیکی که توسط نخستین اشکال حیات مورد استفاده قرار می‌گرفت چه بوده است؟ کد ژنتیکی چگونه به وجود آمد؟ مکانیسم مولکولی که امکان ارتباط اسیدهای آمینه با کدون‌های سه‌گانهٔ آن‌ها را فراهم می‌کند چه بود؟[۱] مسیرهای بیوشیمیایی از بلوک‌های زیستی منفرد مانند اسیدهای آمینه یا اسیدهای نوکلئیک تا پلیمرهای عملکردی مانند پروتئین‌ها و دی‌ان‌ای چگونه بود؟[۲]
  • فرگشت تولیدمثل جنسی. چه نیروهای گزینشی اساسی مسئول منشأ تولیدمثل جنسی بودند؟
  • حفظ تولید مثل جنسی. نیروهای گزینشی اساسی برای حفظ تولیدمثل جنسی کدامند؟
  • خاستگاه ویروس‌ها گروه‌های مختلف ویروس دقیقاً چگونه و چه زمانی به‌وجود آمدند؟
  • رشد و فرگشت مغز. چگونه و چرا مغز تکامل یافت؟ عوامل مولکولی تعیین کنندهٔ رشد مغز چیست؟
  • منشأ یوکاریوت‌ها (همزیست‌زایی). چگونه و چرا سلول‌ها با هم ترکیب شدند و سلول یوکاریوتی را تشکیل دادند؟ آیا یک یا چند رویداد تصادفی منجر به ساخت نخستین سلول‌های یوکاریوتی شد یا می‌توان تشکیل سلول‌های یوکاریوتی را با اصول فیزیکی و زیستی توضیح داد؟ چگونه چرخهٔ میتوز میتوکندری با سلول میزبان آن هماهنگ شد؟ آیا میتوکندری یا هسته ابتدا در یوکاریوت‌ها ایجاد شد؟
  • آخرین نیای مشترک جهانی آخرین نیای مشترک جهانی آرکی‌ها، باکتری‌ها و یوکاریوت‌ها چه ویژگی‌هایی داشت؟ آیا آرکی‌ها و یوکاریوت‌ها از دامنهٔ باکتری‌ها تکامل یافته‌اند یا به یک کلاد پایه از آن؟ آیا آرکی‌ها و یوکاریوت‌ها نیای مشترک بعدی یا قبلی باکتری‌ها را دارند؟
  • تقسیم لیپیدی : چگونه آرکی‌ها از گلیسروفسفولیپیدهای غشایی با کایرالیتهٔ مخالف در مقایسه با باکتری‌ها استفاده کردند؟[۳] چرا یوکاریوت‌ها لیپیدهای غشایی مشابه باکتری دارند؟[۴]

بیوشیمی و زیست‌شناسی سلولی ویرایش

  • پروتئین‌های ناشناخته چه می‌کنند؟ تقریباً دو دهه پس از نخستین تعیین توالی یوکاریوت‌ها، «نقش زیستی» حدود ۲۰ درصد از پروتئین‌ها هنوز ناشناخته است.[۵] بسیاری از این پروتئین‌ها در بیشتر گونه‌های یوکاریوتی و برخی در باکتری‌ها حفظ شده‌اند، که نشان‌گر نقش اساسی آن‌ها برای حیات است.[۵][۶][۷]
  • عوامل تعیین‌کنندهٔ اندازهٔ سلول. سلول‌ها چگونه تعیین می‌کنند که پیش از تقسیم تا چه اندازه‌ای رشد کنند؟
  • دستگاه گلژی . در نظریهٔ سلول، مکانیسم انتقال دقیقی که توسط آن پروتئین‌ها در دستگاه گلژی حرکت می‌کنند چیست؟
  • مکانیسم اثر داروها. مکانیسم اثر بسیاری از داروها از جمله لیتیم، تالیدومید و کتامین به‌طور کامل شناخته نشده است.[۸]
  • تاشدگی پروتئین . کد تاشدگی چیست؟ مکانیسم تا شدن چیست؟ آیا می‌توان ساختار بومی یک پروتئین را از روی توالی اسید آمینهٔ آن پیش‌بینی کرد؟ آیا می‌توان ساختار ثانویه، سوم و چهارم یک توالی پلی‌پپتیدی را تنها بر پایهٔ توالی و اطلاعات محیطی پیش‌بینی کرد؟ مشکل تاخوردگی معکوس پروتئین: آیا می‌توان یک توالی پلی‌پپتیدی طراحی کرد که ساختار معینی را تحت شرایط محیطی خاص اتخاذ کند؟[۹][۱۰] این موضوع، برای چندین پروتئین کروی کوچک در سال ۲۰۰۸ انجام شد[۱۱] در سال ۲۰۲۰، اعلام شد که AlphaFold گوگل، که یک شبکهٔ عصبی مبتنی بر هوش مصنوعی دیپ‌مایند است، قادر است شکل نهایی پروتئین را تنها بر پایهٔ زنجیرهٔ آمینو اسیدی آن با دقت حدود ۹۰ درصد بر روی نمونهٔ آزمایشی از پروتئین‌های مورد استفاده پیش‌بینی کند.[۱۲]
  • سینتیک آنزیم: چرا برخی از آنزیم‌ها سینتیک سریع‌تر از انتشار نشان می‌دهند؟[۱۳]
  • مشکل تا شدن آران‌ای: آیا می‌توان ساختار ثانویه، سوم و چهارم یک توالی ریبونوکلئیک اسیدی را بر پایهٔ توالی و محیط آن به‌طور دقیق پیش‌بینی کرد؟
  • طراحی پروتئین : آیا می‌توان آنزیم‌های بسیار فعال را برای هر واکنش دلخواه به‌طور de novo طراحی کرد؟[۱۴]
  • بیوسنتز : آیا می‌توان مولکول‌های مورد نظر، محصولات طبیعی یا غیره را از راه دستکاری مسیر بیوسنتزی با بازده بالا تولید کرد؟[۱۵]
  • مکانیسم انتقال آلوستریک پروتئین‌ها چیست؟ مدل‌های هماهنگ و متوالی فرضیه شده‌اند اما هیچ‌کدام تأیید نشده‌اند.
  • لیگاندهای درون‌زای گیرنده‌های یتیم کدامند؟
  • فاکتور هیپرپلاریزه‌کنندهٔ مشتق از اندوتلیوم چه ماده‌ای است؟
  • مکانیسم روش گلژی : چرا این روش خاص، بافت‌های عصبی را رنگ‌آمیزی می‌کند؟ چرا فقط یک بخش تصادفی از سلول‌ها را رنگ می‌کند؟

سایر موارد ویرایش

  • چرا پیری بیولوژیک رخ می‌دهد؟ فرضیه‌هایی در مورد این‌که چرا پیری رخ می‌دهد وجود دارد، از جمله فرضیه‌هایی که با تغییرات بیان ژن برنامه‌ریزی می‌شود و این‌که که با تغییرات بیان ژن برنامه‌ریزی می‌شود و این‌که پیری ناشی از آسیب تجمعی به ساختارهای زیستی، به‌ویژه آسیب به دی‌ان‌ای است.[۱۶][۱۷][۱۸]
  • چگونه اندام‌ها به شکل و اندازهٔ صحیح رشد می‌کنند؟[۱۹] شکل و اندازهٔ نهایی اندام‌ها چگونه به‌طور قابل اعتمادی شکل می‌گیرد؟ این فرایندها تا حدی توسط مسیر سیگنالینگ هیپو کنترل می‌شوند.
  • آیا توسعهٔ سیستم‌های زیستی می‌تواند زمان را مشخص کند؟[۱۹] همان‌طور که توسط ژن ساعت نشان داده شده است، به‌نظر می‌رسد تا حدودی این مورد انجام‌پذیر باشد.
  • ژلهٔ ستاره. هنوز توضیح کاملی در مورد منشأ آن گ وجود ندارد.
  • حلقه‌های جنگلی. منشأ حلقه‌های جنگلی علی‌رغم این‌که تاکنون مکانیسم‌های متعددی برای ایجاد آن‌ها پیشنهاد شده است. چنین فرضیه‌هایی شامل رشد شعاعی در قارچ‌ها، دفن شدن زیر تنوره‌های آتشفشانی، بسته‌های گازی محبوس‌شده و دهانه‌های برخورد شهاب‌سنگ است.

زیست‌شناسی انسان ویرایش

  • راست‌دستی و چپ‌دستی: مشخص نیست که راست‌دستی و چپ‌دستی چگونه ایجاد می‌شود، چه هدفی را دنبال می‌کند، چرا راست‌دستی بسیار رایج‌تر است، و چرا چپ‌دستی وجود دارد.
  • خنده : به‌طور کلی پذیرفته شده است که خندیدن به‌عنوان شکلی از ارتباطات اجتماعی تکامل یافته است، فرایند عصبی زیستی دقیقی که انسان را به خنده سوق می‌دهد به‌خوبی درک نشده است.
  • خمیازه کشیدن : هنوز مشخص نشده است که هدف بیولوژیکی یا اجتماعی خمیازه چیست.[۲۰]
  • مؤلفه‌های ارثی همجنس‌گرایی: چگونه فرگشت را با مؤلفه‌های ارثی همجنس‌گرایی انسانی تطبیق دهیم؟ همجنس‌گرایی در جوامع بشری، گذشته و حال، رواج دارد. این حقایق یک پازل تکاملی را تشکیل می‌دهند.[۲۱][ منبع غیر اولیه مورد نیاز است ]
  • کاهش میانگین دمای بدن انسان از سدهٔ نوزدهم: داده‌های پزشکی نشان می‌دهد که میانگین دمای بدن انسان‌ها از سدهٔ ۱۹ میلادی ۰٫۶ درجهٔ سانتیگراد کاهش یافته است. علت موضوع، نامشخص است اما پیشنهاد شده است که با کاهش التهاب ناشی از کاهش قرار گرفتن در معرض میکروارگانیسم‌ها ارتباط دارد.[۲۲]
  • چرا گروه‌های خونی وجود دارند؟ منشأ و هدف داشتن گروه خونی مشخص نیست. تصور می‌شود که داشتن گروه خونی O ممکن است سازگاری با مالاریا باشد و گروه‌های خونی مختلف به بیماری‌های مختلف پاسخ‌های متفاوتی می‌دهند، اما این فرضیه هنوز ثابت نشده است. اساساً چرا این آنتی‌ژن‌ها ایجاد شدند؟ علت تفاوت در گروه خونی چیست؟ تفاوت در گروه‌های خونی چه قدمتی دارد و از چه زمانی آغاز شده است؟ علت تعداد زیاد گروه‌های خونی نادر غیر ABO چیست؟ گروه‌های خونی چه نقشی در مبارزه با بیماری دارند؟[۲۳]
  • عطسهٔ واکنش به نور : چه چیزی باعث عطسه در پاسخ به نور مستقیم می‌شود؟
  • فرمون‌های جنسی انسانی : شواهد متناقضی در مورد وجود فرومون‌های انسانی وجود دارد. آیا آن‌ها واقعاً وجود دارند و اگر چنین هستند، چگونه بر رفتار تأثیر می‌گذارند؟[۲۴]
  • وجود نقطهٔ گرافنبرگ (نقطهٔ جی): آیا نقطهٔ جی واقعاً وجود دارد؟ اگر چنین است در همهٔ زنان وجود دارد؟ این نقطه دقیقاً چیست؟[۲۵]
  • انقراض انسان‌های باستانی : چرا گونه‌های انسان باستانی مانند نئاندرتال‌ها منقرض شدند و انسان امروزی تنها گونهٔ بازماندهٔ انسان است؟[۲۶]

عصب‌شناسی و شناخت ویرایش

فیزیولوژی عصبی ویرایش

خواب عملکرد بیولوژیکی خواب چیست؟ هدف از خواب دیدن چیست؟ مکانیسم‌های زیربنایی مغز چیست؟ چه ارتباطی با بیهوشی دارد؟
بیهوشی عمومی مکانیسمی که بیهوشی با آن کار می‌کند چیست؟
بیماری‌های عصبی و روانی زمینه‌های عصبی (علل) بیماری‌های روانی مانند اختلالات روان‌پریشی (مانند شیدایی، اسکیزوفرنیبیماری پارکینسون، بیماری آلزایمر یا اعتیاد چیست؟ آیا می‌توان از دست دادن عملکرد حسی یا حرکتی را بازیابی کرد؟
محاسبات عصبی انواع مختلف نورون‌ها چیست و در مغز چه می‌کنند؟

شناخت و روان‌شناسی ویرایش

شناخت و تصمیم‌گیری چگونه و از کجا مغز ارزش پاداش و تلاش (هزینه) را برای تعدیل رفتار ارزیابی می‌کند؟ تجربه‌های پیشین، چگونه ادراک و رفتار را تغییر می‌دهند؟ نقش ژنتیک و محیط در عملکرد مغز چیست؟
علوم اعصاب محاسباتی زمان‌بندی دقیق پتانسیل‌های عمل برای پردازش اطلاعات در نوقشر چه‌قدر مهم است؟ آیا محاسبات متعارفی وجود دارد که توسط ستون‌های قشری انجام شود؟ چگونه اطلاعات در مغز توسط دینامیک جمعی مدارهای عصبی بزرگ پردازش می‌شود؟ چه سطحی از ساده‌سازی برای توصیف پردازش اطلاعات در مغز مناسب است؟ کد عصبی چیست؟
نظریهٔ محاسباتی ذهن محدودیت‌های درک تفکر به‌عنوان شکلی از محاسبات چیست؟
خودآگاهی منشأ تجربهٔ ذهنی، شناخت، بیداری، هوشیاری، انگیختگی و توجه در مغز، چیست؟ آیا "مسئلهٔ دشوار خودآگاهی" وجود دارد؟ اگر هست چگونه حل می‌شود؟ در صورت وجود، عملکرد آگاهی چیست؟[۲۷][۲۸]
اختیار به‌ویژه علوم اعصاب اختیار
زبان چگونه به‌صورت عصبی پیاده‌سازی می‌شود؟ اساس معناشناسی چیست؟
یادگیری و حافظه خاطرات انسان کجا ذخیره می‌شوند و چگونه دوباره بازیابی می‌شوند؟ چگونه می‌توان یادگیری را بهبود بخشید؟ تفاوت بین خاطرات آشکار و ضمنی چیست؟ چه مولکولی مسئول برچسب‌گذاری سیناپسی است؟
پیدایش و فرگشت هوش قوانین و مکانیسم‌های پیدایش ایدهٔ جدید (بینش، ایجاد خلاقیت، شهود، تصمیم‌گیری، اثر اورکا) چیست؟ توسعه (تکامل) ذهن فردی در رشدشناسی و غیره؟
ادراک چگونه مغز اطلاعات حسی را به ادراکات منسجم و شخصی منتقل می‌کند؟ قواعد سازماندهی ادراک چیست؟ ویژگی ها/اشیاءی که تجربهٔ ادراکی انسان از رویدادهای درونی و بیرونی را تشکیل می‌دهند چیست؟ چگونه حواس یکپارچه شده‌اند؟ رابطهٔ میان تجربهٔ ذهنی و جهان فیزیکی چیست؟

زیست‌شناسی غیر انسان ویرایش

بوم‌شناسی، فرگشت و دیرین‌شناسی ویرایش

مشکلات حل نشدهٔ مربوط به فعل و انفعالات بین جانداران و توزیع آن‌ها در محیط عبارت‌اند از:

رفتارشناسی ویرایش

مشکلات حل‌نشدهٔ مربوط به رفتار جانوران عبارت‌اند از:

  • خانه‌یابی. هنوز توضیح رضایت‌بخشی برای مکانیسم‌های عصبی زیست‌شناختی که امکان اسکان در جانوران را فراهم می‌کند پیدا نشده است.
  • دسته‌شدن. این‌که چگونه دسته‌های پرندگان و خفاش‌ها حرکات خود را به این سرعت هماهنگ می‌کنند کاملاً درک نشده است. همچنین هدف از ایجاد دسته‌های بزرگ مانند دسته‌های سار نامشخص است. به‌نظر می‌رسد تشکیل این گله‌ها نه‌تنها باعث حفاظت از آن‌ها نمی‌شود، بلکه باعث جذب شکارچیان نیز می‌شود.[۳۴]
  • مهاجرت پروانه‌ها. چگونه زاده‌های پروانهٔ سلطنتی در سراسر کانادا و ایالات متحده، پس از چندین نسل مهاجرت، در نهایت موفق به بازگشت به چند نقطهٔ نسبتاً کوچک زمستان‌گذرانی می‌شوند؟
  • نهنگ آبی. اطلاعات زیادی در مورد تمایلات جنسی نهنگ آبی وجود ندارد.[۳۵]
  • حشرات گال‌زا. دست‌کم هفت گروه از حشرات، در شش راسته، به‌طور مستقل دارای رفتار گال‌زایی هستند. چندین فرضیه در این رابطه ارائه شده است، اما نحوهٔ تکامل این رفتار و چگونگی ایجاد گال توسط این حشرات بر روی گیاهان، تا حدودی ناشناخته است. در این رابطه، محرک‌های شیمیایی، مکانیکی و ویروسی مورد بحث قرار گرفته‌اند.

اندام‌ها و زیست‌مولکول‌های غیر انسان ویرایش

مشکلات حل‌نشده مربوط به ساختار و عملکرد اندام‌ها، فرایندها و زیست‌مولکول‌های غیر انسان عبارت‌اند از:

زندگی مصنوعی ویرایش

مشکلات حل‌نشده در زندگی مصنوعی عبارت‌اند از:[۳۸][۳۹]

  • چگونگی پیدایش حیات
  • پتانسیل‌ها و محدودیت‌های سیستم‌های زنده چیست؟
  • زندگی چگونه با ذهن، ماشین‌ها و فرهنگ مرتبط است؟

پانویس ویرایش

  1. Martínez Giménez, Juan A.; Tabares Seisdedos, Rafael (September 2022). "A Cofactor-Based Mechanism for the Origin of the Genetic Code". Origins of Life and Evolution of Biospheres. 52 (1–3): 149–163. Bibcode:2022OLEB...52..149M. doi:10.1007/s11084-022-09628-5. PMID 36071304.
  2. Bradley, Walter; Luskin, Casey (25 September 2022). "Origin of the First Self-Replicating Molecules". Evolution News.
  3. Sohlenkamp, C (July 2021). "Crossing the lipid divide". The Journal of Biological Chemistry. 297 (1): 100859. doi:10.1016/j.jbc.2021.100859. PMC 8220414. PMID 34097872.
  4. Sojo, Victor (Spring 2019). "Why the Lipid Divide? Membrane Proteins as Drivers of the Split between the Lipids of the Three Domains of Life". BioEssays: News and Reviews in Molecular, Cellular and Developmental Biology. 41 (5): e1800251. doi:10.1002/bies.201800251. ISSN 1521-1878. PMID 30970170.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ Wood, V; Lock, A; Harris, MA; Rutherford, K; Bähler, J; Oliver, SG (28 February 2019). "Hidden in plain sight: what remains to be discovered in the eukaryotic proteome?". Open Biology. 9 (2): 180241. doi:10.1098/rsob.180241. PMC 6395881. PMID 30938578.
  6. Edwards, Aled M.; Isserlin, Ruth; Bader, Gary D.; Frye, Stephen V.; Willson, Timothy M.; Yu, Frank H. (2011-02-10). "Too many roads not taken". Nature. 470 (7333): 163–165. doi:10.1038/470163a. ISSN 1476-4687. PMID 21307913.
  7. Stoeger, Thomas; Gerlach, Martin; Morimoto, Richard I.; Nunes Amaral, Luís A.; Freeman, Tom (18 September 2018). "Large-scale investigation of the reasons why potentially important genes are ignored". PLOS Biology. 16 (9): e2006643. doi:10.1371/journal.pbio.2006643. PMC 6143198. PMID 30226837.
  8. Tyler, Marshall W.; Yourish, Harmony B.; Ionescu, Dawn F.; Haggarty, Stephen J. (2017-06-21). "Classics in Chemical Neuroscience: Ketamine". ACS chemical neuroscience. 8 (6): 1122–1134. doi:10.1021/acschemneuro.7b00074. ISSN 1948-7193. PMID 28418641.
  9. "So much more to know". Science (New York, N.Y.). 309 (5731): 78–102. 2005-07-01. doi:10.1126/science.309.5731.78b. ISSN 1095-9203. PMID 15994524.
  10. King, Jonathan (2007). "MIT OpenCourseWare - 7.88J / 5.48J / 7.24J / 10.543J Protein Folding Problem, Fall 2007 Lecture Notes - 1". MIT OpenCourseWare. Archived from the original on September 28, 2013. Retrieved June 22, 2013.
  11. Dill KA, Ozkan SB, Shell MS, Weikl TR (June 2008). "The protein folding problem". Annual Review of Biophysics. 37: 289–316. doi:10.1146/annurev.biophys.37.092707.153558. PMC 2443096. PMID 18573083.
  12. Callaway, Ewen (Fall 2020). "'It will change everything': DeepMind's AI makes gigantic leap in solving protein structures". Nature. 588 (7837): 203–204. doi:10.1038/d41586-020-03348-4. ISSN 1476-4687. PMID 33257889.
  13. Hsieh M, Brenowitz M (August 1997). "Comparison of the DNA association kinetics of the Lac repressor tetramer, its dimeric mutant LacIadi, and the native dimeric Gal repressor". The Journal of Biological Chemistry. 272 (35): 22092–6. doi:10.1074/jbc.272.35.22092. PMID 9268351.
  14. "Principles for designing ideal protein structures. | the Baker Laboratory". Archived from the original on 2013-04-01. Retrieved 2012-12-19.
  15. Peralta-Yahya, Pamela P.; Zhang, Fuzhong; del Cardayre, Stephen B.; Keasling, Jay D. (2012-08-16). "Microbial engineering for the production of advanced biofuels". Nature. 488 (7411): 320–328. doi:10.1038/nature11478. ISSN 1476-4687. PMID 22895337.
  16. Vijg, Jan (Summer 2021). "From DNA damage to mutations: All roads lead to aging". Ageing Research Reviews. 68: 101316. doi:10.1016/j.arr.2021.101316. ISSN 1872-9649. PMID 33711511.
  17. Niedernhofer, Laura J.; Gurkar, Aditi U.; Wang, Yinsheng; Vijg, Jan; Hoeijmakers, Jan H. J.; Robbins, Paul D. (2018-06-20). "Nuclear Genomic Instability and Aging". Annual Review of Biochemistry. 87: 295–322. doi:10.1146/annurev-biochem-062917-012239. ISSN 1545-4509. PMID 29925262.
  18. Holmes, G. E.; Bernstein, C.; Bernstein, H. (Summer 1992). "Oxidative and other DNA damages as the basis of aging: a review". Mutation Research. 275 (3–6): 305–315. doi:10.1016/0921-8734(92)90034-m. ISSN 0027-5107. PMID 1383772.
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ Saunders TE, Ingham PW (February 2019). "Open questions: how to get developmental biology into shape?". BMC Biology. 17 (1): 17. doi:10.1186/s12915-019-0636-6. PMC 6387480. PMID 30795745.
  20. Gupta, Sharat; Mittal, Shallu (2013). "Yawning and its physiological significance". International Journal of Applied and Basic Medical Research. 3 (1): 11–15. doi:10.4103/2229-516X.112230. PMC 3678674. PMID 23776833.
  21. Jeffery, Austin (2021), Shackelford, Todd K.; Weekes-Shackelford, Viviana A. (eds.), Homosexuality Paradox, the (به انگلیسی), Cham: Springer International Publishing, pp. 3808–3817, doi:10.1007/978-3-319-19650-3_40, ISBN 978-3-319-19650-3, retrieved 2022-04-17
  22. "Are Human Body Temperatures Cooling Down?". Scientific American. April 2020.
  23. "Why do we have blood types? - BBC Future".
  24. "Do human pheromones actually exist? | Science | AAAS".
  25. Kilchevsky, Amichai; Vardi, Yoram; Lowenstein, Lior; Gruenwald, Ilan (Winter 2012). "Is the female G-spot truly a distinct anatomic entity?". The Journal of Sexual Medicine. 9 (3): 719–726. doi:10.1111/j.1743-6109.2011.02623.x. ISSN 1743-6109. PMID 22240236.
  26. Timmermann, Axel (15 June 2020). "Quantifying the potential causes of Neanderthal extinction: Abrupt climate change versus competition and interbreeding". Quaternary Science Reviews (به انگلیسی). 238: 106331. Bibcode:2020QSRv..23806331T. doi:10.1016/j.quascirev.2020.106331. ISSN 0277-3791.
  27. Sejnowski, Terrence J.; Hemmen, J. L. van (2006). 23 problems in systems neuroscience (PDF). Oxford [Oxfordshire]: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-514822-0.
  28. Tononi, Giulio; Koch, Christof (2015-05-19). "Consciousness: here, there and everywhere?". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences. 370 (1668): 20140167. doi:10.1098/rstb.2014.0167. ISSN 1471-2970. PMC 4387509. PMID 25823865.
  29. Gonzalo Giribet, Gregory D. Edgecombe, "The Invertebrate Tree of Life", Princeton University Press, 2020, p.467-468
  30. Kerbl, Alexandra; Bekkouche, Nicolas; Sterrer, Wolfgang; Worsaae, Katrine (2015-12-10). "Detailed reconstruction of the nervous and muscular system of Lobatocerebridae with an evaluation of its annelid affinity". BMC Evolutionary Biology. 15 (1): 277. doi:10.1186/s12862-015-0531-x. ISSN 1471-2148. PMC 4676111. PMID 26653148.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:فرمت پارامتر PMC (link)
  31. Katrine Worsaae & Greg W. Rouse; Rouse (2008). "Is Diurodrilus an annelid?". Journal of Morphology. 269 (12): 1426–1455
  32. Gonzalo Giribet, Gregory D. Edgecombe, "The Invertebrate Tree of Life", Princeton University Press, 2020, p. 395, p. 467
  33. Richard C. Brusca, Wendy Moore, Stephen M. Shuster, "Invertebrates", third edition, Sinauer Associates, Inc. , 2016, p. 628-629
  34. "How a Flock of Birds Can Fly and Move Together | Audubon". 16 November 2011.
  35. Articleworld.org Blue Whale
  36. "Basking Shark Facts: Habitat, Diet, Conservation & More" (به انگلیسی). 2021-02-09. Retrieved 2022-09-22.
  37. "The Mysteries of Eggs – Ornithology". 25 June 2019.
  38. "Libarynth". Retrieved 2015-05-11.
  39. "Caltech" (PDF). Retrieved 2015-05-11.

منابع ویرایش

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «List of unsolved problems in biology». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۱ اوت ۲۰۱۰.