هلیوگرافی یا هورنگاری (به فرانسوی: Héliographie)، (از یونانی هلیوس ἥλιος به معنای خورشید و گرافین γράφειν به معنای نگاشتن) فرایندی در عکاسی است که ژوزف نیسه‌فور نیپس آن را در حدود سال ۱۸۲۲ اختراع کرد.[۱] او برای گرفتن اولین عکس شناخته‌شده باقی‌مانده از طبیعت به نام اصطبل و کبوترخانه (۱۸۲۶ یا ۱۸۲۸) از این روش استفاده کرد.[۲] در بازتولید آثار هنری از طریق اختراع طرح‌نگار نوری و فتوگراور را تحقق بخشید.

قدیمی‌ترین تصویر باقیمانده که ژوزف نیسه‌فور نیپس از طریق فرایند هلیوگرافیک گرفت.[۱]صفحه زیر یک طرح حکاکی شدهٔ معمولی قرار گرفته بود.

اختراع ویرایش

 
مقایسه بین حکاکی اصلی و تصویر هلیوگرافیک نیپس، چپ: تصویر حکاکی شده ۱۶۵۰ راست: تصویر هلیوگرافیک ۱۸۲۶

ژوزف نیپس خلاصه‌ای از آزمایش خود را در نوامبر ۱۸۲۹ تهیه کرد: در باب هلیوگرافی، یا روشی برای تثبیت خودکار با عملکرد نور تصویری که در دوربین تاریکخانه‌ای شکل گرفته‌است.[۳][۴] که خواست او برای استفاده از روش هلیوگرافیک در طرح‌نگار نوری و فتوگراور در ساخت چاپ سنگی، فرونقش و چاپ رلیف برای بازتولید چندباره مطبوعات را نشان می‌دهد.[۵] او می‌دانست که قیر کرانهٔ باختری یا آسفالت طبیعی که دارای خاصیت ضد اسیدی است در زمان قرار گرفتن در معرض نور سخت‌تر می‌شد.[۶] در آزمایش‌هایش، صفحات شیشه، روی، مس و مس نقره‌اندود، مسوار و سنگ چاپ‌سنگی[۷] را با آن پوشاند و فهمید که آن در روغن اسطوخودوس و نفت خام حل نمی‌شود.[۸] پس قسمت‌های سایه‌دار را می‌شود با شیوه‌های سنتی از طریق چاپ فلزی با اسید و آکواتینت پرداخت تا جوهر سیاه چاپ شود.[۹][۱۰]

صفحه در معرض و پرداخت شده با حلال، مثلاً در مورد اصطبل و کبوترخانه یک تصویر نگاتیو یا پزتیو وابسته به بازتاب محیط ارائه می‌دهد، بر خلاف داگرئوتایپ که مبتنی بر کشفیات نیپس بود.

دیگر کاربردهای واژه ویرایش

این کلمه برای اشاره به پدیده‌های دیگری هم استفاده شده‌است: برای تشریح خورشید (در قیاس با ژئوگرافی)، برای عکاسی در کل، برای سیگنال دادن با خورنگار (یک دستگاه که گاهی به نام هلیوتروپو یا هلیوتلگراف) و برای عکاسی از خورشید استفاده می‌شود.[۱۱]

کلمات مختصرhéliog. یا héliogr که بر روی نسخه‌های قدیمی یافت می‌شود، شاید اشاره به کلمه فرانسوی هلیوگراور باشد یا هر شکلی از فتوگراور.

منابع ویرایش

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ "The First Photograph — Heliography". Archived from the original on 2009-10-06. Retrieved 2009-09-29. from Helmut Gernsheim's article, "The 150th Anniversary of Photography," in History of Photography, Vol. I, No. 1, January 1977: ...In 1822, Niépce coated a glass plate... The sunlight passing through... This first permanent example... was destroyed... some years later.
  2. Specialty polymers, Blackie ; New York: Chapman and Hall, 1987, p. 102, ISBN 978-0-412-01551-9 {{citation}}: Unknown parameter |علاوه‌بر آن او برای نخستین بار استفاده از لاک نوری author1= ignored (help)
  3. Bonnet, M. , & Marignier, J. -L. (2003). Niépce, correspondance et papiers. Saint-Loup-de-Varennes: Maison Nicéphore Niepce
  4. "Niépce Correspondance et papiers, accessible en ligne". Musée Photo Maison Nicéphore Niépce (به فرانسوی). 2012-01-09. Archived from the original on 19 April 2019. Retrieved 2019-08-23.
  5. Ostroff, E. (1969). 'Etching, Engraving & Photography: History of Photomechanical Reproduction.' In The Journal of Photographic Science, 17(3), 65-80.
  6. Vogel, Hermann Wilhelm (1876). The chemistry of light and photography in their application to art, science, and industry (revised ed.). H. King. p. 12.
  7. Michael Peres (2007), The Concise Focal Encyclopedia of Photography From the First Photo on Paper to the Digital RevolutionPaperback (1st ed.), Focal Press, p. 85, ISBN 978-0-240-80998-4
  8. M. Hepher (Fellow) (1964) The Third Fishenden Memorial Lecture: The Photo-Resist Story—From NiéPce to the Modern Polymer Chemist, The Journal of Photographic Science, 12:4, 181-190, DOI: 10.1080/00223638.1964.11737246
  9. Krongauz, V. V. (Vadim V.), 1953-; Trifunac, A. D. (Alexander D.), 1944- (1995), Processes in photoreactive polymers, Chapman & Hall, ISBN 978-0-412-98401-3{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  10. Morrish, David; MacCallum, Marlene, (author.) (2015), Copper plate photogravure: demystifying the process, Focal Press, ISBN 978-1-138-13124-8 {{citation}}: |author2= has generic name (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  11. Descriptions of the sun, photography in general, and signalling by heliotrope: Oxford English Dictionary 2nd ed. (1989) s.v. "Heliography". Photography of the sun: As used by and in discussion of Hiroshi Yamazaki.

منابع دیگر ویرایش

  • Art & Architecture Thesaurus, s.v. "heliography". Accessed 10 December 2007. Harry Ransom Center. The University of Texas at Austin. The First Photograph. Accessed 10 December 2007. An Improved Method in the Art of Signalling for Military & Scientific Purposes (1887). Accessed ۱ ژوئن ۲۰۰۸