همگونی (واج‌شناسی)

در واج‌شناسی، همگونی[۱] (انگلیسی: Assimilation) پدیده‌ای است که طی آن یک واج در همنشینی با واجی دیگر برخی از مختصه‌های آوایی خود را از دست می‌دهد و به جای آن مختصه‌های آوایی واج کناری خود را به دست می‌آورد. اگر طی این فرایند یک واج به عینه مانند واج مجاور خود شود، آن را همگونی کامل می‌گویند اما اگر همگونی باعث تشابه کامل دو واج نشود، آن را همگونی ناقص می‌گویند. همگونی را از لحاظ جهت آن به دو نوع همگونی پیشرو و پسرو تقسیم می‌کنند. در همگونی پیشرو از دو واج همنشین آنکه در جایگاه نخستین قرار دارد، بدون تغییر مانده و واجی که در جایگاه دوم قرار گرفته، دچار همگونی می‌شود. در همگونی پسرو برعکس، واجی که در جایگاه نخستین قرار گرفته، دچار همگونی می‌شود و آنکه در جایگاه دومین قرار دارد، ثابت می‌ماند.[۲]

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. «همگونی، همگون‌شدگی» [زبان‌شناسی] هم‌ارزِ «assimilation»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر سوم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۵۰-۸ (ذیل سرواژهٔ همگونی)
  2. حق‌شناس، علی‌محمد. آواشناسی. تهران: نشر آگه، ۱۳۹۳.