ویکی‌پدیا

وسواس فکری

وسواس فکری عبارت اند از هیجان، تفکّر یا تکانه‌ای‌ست که مکرّراً و مصرّانه برخلاف میل شخص خود را وارد ضمیر هشیار او می‌کند. این افکار، تکانه‌ها یا تصاویر ذهنی، به‌طور دائم و مقاوم برای شخص به‌طور غیرارادی اتّفاق افتاده و ناراحتی و اضطراب بارزی را در او برمی‌انگیزد. وسواس فکری یکی از علائم اصلی بیماری روانی اختلال وسواسی جبری به‌شمار می‌رود.[۱][۲]

وسواس فکری
پدیده مکان بالا یک فکر مزاحم رایج زمانی است که در ارتفاع وجود دارد
تخصصروان‌پزشکی، روان‌شناسی بالینی
طبقه‌بندی و منابع بیرونی

معمولاً شخص بیمار می‌کوشد آن‌ها را نادیده گرفته و از ذهن خود بیرون کند یا با عمل و فکر دیگری خنثیٰ کند و البتّه آگاهی دارد که این پدیده‌های مزاحم، حاصل ذهن خود او هستند.[۳][۴][۵]

علت بیماری وسواس فکری ویرایش

علل بیولوژیک یا ژنتیک، علل محیطی نظیر محیط پراسترس و علل برهم خوردن تعادل هورمونهای نوروترانسمیتر مغزی، از عوامل بروز این بیماری هستند.[۶][۷] افکار وسواسی معمولاً در سه دسته قرار می‌گیرند:

  • افکار بی‌مورد پرخاشگرانه[۸]
  • افکار بی‌مورد جنسی[۹]

نمونه‌ها ویرایش

  • ترس از میکروب و کثیفی
  • اهمّیّت زیاد به نظم، دقّت و درستی
  • نگرانی از اینکه کاری به خوبی انجام نشده باشد، حتّیٰ وقتی فرد می‌داند که این مسئله صحّت ندارد
  • ترس از افکار شیطانی و گناهکارانه
  • فکر کردن تمام مدّت در مورد یک صدا، تصویر، کلمه یا عددی به خصوص
  • نیاز به اطمینان مجدّد
  • ترس از صدمه زدن به یکی از اعضای خانواده یا یکی از دوستان
  • زیاده روی در مطالعه مکرر یک مطلب درسی برای یادگیری (وسواس مطالعه)

درمان ویرایش

وسواس فکری مربوط به نگرانی از آسیب زدن به خود یا دیگران هیچ‌گاه نمی‌تواند به تنهایی موجب شود که فرد رفتارهای آسیب‌رسان را انجام دهد؛ حتّیٰ می‌توان گفت بیمار در چنین شرایطی بیش‌تر از افراد عادّی نگران سلامت خود و عزیزان خود است و هیچوقت افکار خود را عملی نخواهد کرد؛ بنابراین این بیماران در دستهٔ بیماران خطرناک طبقه‌بندی نمی‌شوند و درمان باید بر بهبود حالات روحی خود بیمار متمرکز باشد؛ مگر آنکه بیماری زمینه‌ای دیگر مانند روان‌پریشی داشته باشد. درمان آن با داروهایی نظیر فلوکستین و پاروکسیتین و سیتالوپرام و کلومیپرامین و سرترالین که همگی هورمون سروتونین مغز را بالا می‌برند، انجام می‌شود و نیز روش‌های رفتار درمانی برای درمان این بیماری مؤثر است.[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴]

منابع ویرایش

  1. ↑ Omoregie, Jesse; Carson, Jerome (2022-01-01). "Reductive mechanisms for unwanted intrusive thoughts: exploring affectivity in clinical and non-clinical samples". Mental Health and Social Inclusion. 27: 51–65. doi:10.1108/MHSI-06-2022-0040. ISSN 2042-8308. S2CID 251511163.
  2. ↑ Edwards, Sally; Dickerson, Mark (1987). "Intrusive unwanted thoughts: A two-stage model of control". British Journal of Medical Psychology (به انگلیسی). 60 (4): 317–328. doi:10.1111/j.2044-8341.1987.tb02750.x. PMID 3426969.
  3. ↑ کاپلان، ص ۳۱
  4. ↑ Baer (2001), pp. 58–60
  5. ↑ Tolin DF, Abramowitz JS, Przeworski A, Foa EB (November 2002). "Thought suppression in obsessive-compulsive disorder". Behav Res Ther. 40 (11): 1255–74. doi:10.1016/S0005-7967(01)00095-X. PMID 12384322.
  6. ↑ Hames, Jennifer L.; et al. (February 2012). "An urge to jump affirms the urge to live: An empirical examination of the high place phenomenon". Journal of Affective Disorders. 136 (3): 1114–1120. doi:10.1016/j.jad.2011.10.035. PMID 22119089.
  7. ↑ Teismann, Tobias; et al. (30 September 2020). "High place phenomenon: prevalence and clinical correlates in two German samples". BMC Psychiatry. 20 (1): 478. doi:10.1186/s12888-020-02875-8. PMC 7525079. PMID 32998717.
  8. ↑ Brewin CR, Gregory JD, Lipton M, Burgess N (January 2010). "Intrusive images in psychological disorders: characteristics, neural mechanisms, and treatment implications". Psychol Rev. 117 (1): 210–32. doi:10.1037/a0018113. PMC 2834572. PMID 20063969.
  9. ↑ "Intrusive thoughts". OCD Action. Archived from the original on September 28, 2007. Retrieved December 27, 2010.
  10. ↑ As reported in Baer (2001), p. 7: Rachman S, de Silva P (1978). "Abnormal and normal obsessions". Behav Res Ther. 16 (4): 233–48. doi:10.1016/0005-7967(78)90022-0. PMID 718588.
  11. ↑ Najmi, Sadia; Wegner, Daniel M. (2014). "Thought Suppression and Psychopathology". In Elliot, Andrew J. (ed.). Handbook of Approach and Avoidance Motivation. Routledge. doi:10.4324/9780203888148.ch26. ISBN 978-0-203-88814-8.
  12. ↑ زنگیشه، پوریا (۲۰۲۳-۰۹-۱۶). «وسواس فکری عملی چیست و چه علائم و عوارضی دارد؟ 6 نشانه وسواس فکری عملی». سلام سلامتی. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۶.
  13. ↑ Colino, Stacey. "Scary Thoughts: It's Normal for New Parents to Worry Their Baby May Face Harm. For Some Women, Though, Such Fears Become Overwhelming". The Washington Post (March 7, 2006). Retrieved on December 30, 2006.
  14. ↑ Marcks BA, Woods DW (April 2005). "A comparison of thought suppression to an acceptance-based technique in the management of personal intrusive thoughts: a controlled evaluation". Behav Res Ther. 43 (4): 433–45. doi:10.1016/j.brat.2004.03.005. PMID 15701355.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=وسواس_فکری&oldid=38771786»