دزد چابک (دایناسور)

سرده‌ای از دونده‌خزندگان
(تغییرمسیر از ولاسیرپتر)

چابک‌شکاری‌ها یا ولوسی‌رپتورها (نام علمی: Velociraptor) (که Veloci به معنی 'چابک/تیزپا'و raptor به معنی 'شکاری')، یک سرده از دایناسورهای گوشت‌خوار کوچک و پرنده‌مانند وابسته به کلاد ددپایان است که بین ۷۵ تا ۷۱ میلیون سال پیش زندگی می‌کرد. سرده چابک‌شکاری‌ها شامل دو گونه شناخته‌شده‌است که سنگواره‌های آن‌ها در مغولستان و مغولستان داخلی شناسایی شده‌اند. با وجود اندازه کوچک بدن مغز چابک‌شکاری به نسبت دیگر دایناسورهای هم‌جثه با آن، بزرگ‌تر بوده و این دایناسور احتمالاً همانند پرندگان امروزی جانوری خون‌گرم و بسیار فعال بوده‌است.

ولوسی‌رپتور (چابک‌شکاری)
محدودهٔ زمانی: کرتاسه پسین، ۷۵ تا ۷۱ میلیون سال پیش
اسکلت چابک‌شکاری مغولی در موزه دایناسور جورنی، فروتا، کلرادو
رده‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: خزندگان
بالاراسته: دایناسورها
راسته: خزنده‌کفلان
زیرراسته: ددپایان
تیره: دونده‌خزندگان
زیرخانواده: زودربائیان
سرده: ولوسی‌رپتورها
آزبورن، ۱۹۲۴
گونه‌ها
  • چابک‌شکاری مغولی
    (آزبورن، ۱۹۲۴)
  • چابک‌شکاری اوسمولسکی
    (گادفرویت، ۲۰۰۸)

ویژگی‌های کالبدشناسی چابک‌شکاری مشابه با دیگر گونه‌های درومیسورسانان همچون دینونیکوس بود و از جمله مهم‌ترین این ویژگی‌ها، داشتن پنجه‌های داسی‌شکل در پاها به منظور پاره کردن بدن طعمه و وجود دمی بلند و ترکه‌ای به منظور حفظ تعادل بود.

ویژگی‌ها ویرایش

 
یک تصویرسازی هنری از پیکر چابک‌شکاری مغولی

چابک‌شکاری یک دایناسور گوشت‌خوار کوچک و سریع با بدنی پوشیده از پر بود که بزرگ‌ترین نمونه‌های کشف‌شده از آن حدود ۰٫۵ متر ارتفاع تا کفل، ۲٫۰۷ متر طول و ۱۵ کیلوگرم وزن داشته‌اند. مانند سایر ددپایان چابک‌شکاری نیز بر روی دوپا خود حرکت می‌کرد و دارای سه پنجه تیز در دستان و نیز پنجه‌ای داسی‌شکل به طول ۱۳ سانتی‌متر در هر دو پای خود بود. سر چابک‌شکاری همانند سر سوسمار دراز و باریک بوده و آرواره آن دارای بیش از ۲۶ دندان تیز و چاقومانند بود. دم این دایناسور، سخت و چغر بود و در حفظ تعادل به آن کمک می‌کرد. چابک‌شکاری تنها توانایی آن را داشت که دم خود را به چپ و راست تکان دهد و نمی‌توانست آن را بالا پایین کند. این توانایی به دایناسور کمک می‌کرد تا سریع حرکت کرده و جهت حرکت خود را باشتاب عوض کند. دو پای چابک‌شکاری نیرومند بود و از آن‌ها برای پریدن نیز استفاده می‌شد.[۱][۲][۳]

 
مقایسه اندازه چابک‌شکاری مغولی با انسان خردمند

درخت فرگشتی ویرایش

Eudromaeosauria
خزنده‌پرنده‌دزدیان

سارورنیتولستس

Atrociraptor

بامبی‌ربا

unnamed

پنجه‌وحشتناک

unnamed
زودربائیان
unnamed

Velociraptor

ایتمیروس

unnamed

آداسور

Tsaagan

Dromaeosaurinae

Dromaeosaurus

Utahraptor

آکیلوباتور

پانویس ویرایش

  1. VELOCIRAPTOR enchantedlearning.com
  2. Wikibooks contributors, 'Wikijunior:Dinosaurs/Velociraptor', Wikibooks, The Free Textbook Project, 18 January 2014, 14:22 UTC, <http://en.wikibooks.org/w/index.php?title=Wikijunior:Dinosaurs/Velociraptor&oldid=2601485> [accessed 19 May 2014]
  3. Velociraptor Facts for Kids sciencekids.co.nz

پیوند به بیرون ویرایش