ویکی‌پدیا:مشت آهنین

این صفحه حاوی یک انشا است.

این انشا شامل توضیحات و توصیه‌های یک یا چند مشارکت‌کنندهٔ ویکی‌پدیا است. انشاها جزو مقاله‌های دانشنامه یا سیاست‌ها یا رهنمودهای ویکی‌پدیا نیستند؛ چرا که به‌طور کامل توسط جامعه مورد بررسی قرار نگرفته‌اند. بعضی از انشاها هنجارهای متداول را بیان می‌کنند؛ در حالی که سایر انشاها فقط دربردارندهٔ دیدگاه‌های اقلیت هستند.

میانبرها: وپ:مشت وپ:آیرون فیست

این صفحه در یک نگاه: مشت آهنین زمانی بکار می‌آید که آرامش سامانه در مظان تهدید جدی قرار دارد و لازم است تا «عالی دسترسی داران» با استفاده از کنشهای مدیریتی گسترده و سختگیرانه آرامش سامانه را حفظ کنند!

مشت آهنین حالتی پیشرفته و گسترده از مبارزه با خرابکاری، اخلالگری، عده کشی، بازی با سامانه و … است که توسط «عالی دسترسی داران» اعمال و اجرا می‌گردد. در جریان اجرای مشت آهنین ممکن است قطع دسترسی‌های گسترده یا طولانی مدت بر کاربر یا کاربرانی خاص اعمال گردد، همچنین حفاظت گسترده و طولانی مدت از صفحات یا طرد سختگیرانهٔ کاربر یا کاربران مخل آرامش سامانه را نیز می‌توان ذیل مشت آهنین و پرده آهنین دانست.

خرابکاری ویرایش

خرابکاری به هرگونه افزودن، زدودن و تغییر مطلب عمدی برای ضربه‌زدن به دانشنامه اطلاق می‌شود. معمول‌ترین نوع خرابکاری جایگزینی متن موجود با الفاظ رکیک، خالی‌کردن صفحه یا افزودن مطالب بی‌ربط و خزعبلات است.

اخلالگری ویرایش

یک ویرایشگر اخلالگر کسی است که:

دارای گرایش‌های ویژه و عمدی است: (ویکی‌پدیا:ویرایش جهت‌دار) ویراستار اخلالگر معمولاً به طیف خاصی از مقاله‌ها علاقه و در آنجا حضور دارد، و در آن مقاله‌ها به دنبال پیاده کردن دیدگاه معینی، آن هم در طی زمانی طولانی و با وجود مخالفت ویرایشگران دیگر است. این‌گونه افراد لزوماً چیزی را به مقاله اضافه نمی‌کنند، بلکه ممکن است مدام مطالبی را از صفحه‌ها پاک کنند. نمونه‌ای از این مورد، پاک کردن مداوم مطالب منبع‌دار ویرایشگران دیگر است.
اثبات‌پذیری را رعایت نمی‌کنند: یا منبع برای نوشته‌های خود ارائه نمی‌دهند، یا منبعشان معتبر نیست، یا متوسل به تحقیق دست اول می‌شوند.
دائماً برچسب‌گذاری می‌کنند: مثلاً دائم برچسب {{مدرک}} به مقاله می‌زنند، آنهم زمانی که در مقاله به قدر کافی منبع قید شده. این افراد با برچسب‌گذاری خود صرفاً سعی دارند اعتبار مقاله را زیر سؤال ببرند.
در اجماع‌سازی درگیر نمی‌شود:
- مکرراً به درخواست یا پرسش‌های کاربران دیگر برای ارائه توضیحات راجع به ویرایش‌هایشان یا مخالفت با ویرایش‌ها بی‌توجهی می‌کند.
- به پاسخ ارائه شدهٔ دیگر ویراستاران توجهی نمی‌کند.
به گفته‌های جمع توجهی نمی‌کند: به میانجیگری دیگران بها نمی‌دهد، و نظر افراد غیر درگیر را فاقد ارزش می‌داند، و در عوض از نقطه نظر خود جنب هم نمی‌خورد، حتی اگر اجماعی بی‌طرفانه در کار باشد.

علاوه بر این ممکن است این ویرایشگران:

سعی در طرد یا راندن کاربران دیگر از مشارکت در ویرایش مقاله کند: علناً سیاست‌های نزاکت، حمله شخصی، و مالکیت مقالات را در حدی رعایت کند که بتواند ادعا کند که «من که کاری نکردم»، اما در درازمدت با رفتار خود (مثل نقض نزاکت غیرمستقیم، زاپاس‌بازی، و دیگر تاکتیک‌های فرسایشی) صبر همگان را مضمحل نموده، تا بلکه نهایتاً نقطه نظر خود را در مقالات پیاده‌سازی کند.

عده‌کشی ویرایش

عدّه‌کشی یا تیم‌بازی، شکل بحث‌برانگیزی از همزاد بازی و یارگیری است که در آن ویراستارانی دست به هماهنگی اعمالشان برای دور زدن روند طبیعی رسیدن به اجماع می‌زنند. در این زمینه ویراستارها ممکن است متهم به شکستن سیاست منع سه برگردان (3RR) یا بی‌طرفی شوند. برخلاف همزاد بازی، این عبارت ممکن است برای ویراستارهای باسابقه بکار برده شود. این کار شبیه کار کشتی گیران در ورزش کشتی حرفه‌ای می‌باشد که در آن کشتی‌گیرهای هر دو تیم، یکی بعد از دیگری برای کمک به هم‌تیمی‌های خود جا عوض می‌کنند.

بازی با سامانه ویرایش

بازی‌کردن با سامانه به معنای استفاده از سیاست‌ها و رهنمودهای ویکی‌پدیا، آگاهانه و با سوءنیت، به منظور ممانعت از اهداف ویکی‌پدیا ست. بازی با سامانه ممکن است به شکل سوءاستفاده از رویه‌های مرسوم، ویرایش اخلال‌گرانه یا طفره رفتن و فرار از روح تفاهم در اجتماع ویکی‌پدیا بروز کند. معمولاً برخی ویرایشگران برای اثبات نظر خود، پیشبرد و پیروزی در جنگ ویرایشی یا تحمیل یک دیدگاهِ جانبدارانه به بازی با سامانه می‌پردازند.

پردهٔ آهنین ویرایش

میانبر:

وپ:پرده آهنین

تحریم در ویکی‌پدیا، گزینه‌ای رسمی برای جلوگیری از ویرایش کاربر(ان) در یک یا چند مقاله‌است. تحریم در ویکی‌پدیا ممکن است شامل قدغن کردن کاربر از ویرایش در یک مقاله، یک موضوع به‌خصوص یا تحریم از کل پروژه شود. تحریم کاربران در ویکی‌پدیا، ممکن است به دو شکل موقت یا دائمی صورت گیرد. شایان ذکر است دعوت رسمی ویکی‌پدیا از کاربران به ویرایش همه صفحات، شامل حال کاربران تحریم شده نمی‌شود.

تحریم می‌تواند نتیجهٔ فرایند حل اختلاف باشد. تصمیم به تحریم می‌تواند توسط اجماع اجتماع، هیئت داوری یا تصمیم مدیر(ان) (در حیطه‌های محتوایی معینی)؛ اتخاذ و اعمال شود.

تحریم کاربر، الزاماً با بستن کاربر همراه نخواهد بود. در واقع بستن، مکانیزمی فنی برای اعمال تحریم‌هاست که اکثر اوقات، برای مسائلی از قبیل خرابکاری و نقض سه برگردان صورت می‌گیرد. این بدین معناست که تحریم یک کاربر، به تنهایی قادر به لغو امکانات فنی کاربر، جهت ویرایش نیست. با این حال، کاربری که از تحریم تصویب شده در موردش تجاوز کند، ممکن است حساب کاربریش برای همیشه بسته شود.

حفاظت ویرایش

ویکی‌پدیا حول این اصل که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند پایه‌گذاری شده‌است و در نتیجه هدف این است که صفحه‌های هرچه بیشتری از سوی عموم قابل ویرایش شدن، یعنی افزودن مطلب و اصلاح اشتباهات باشد. با این حال، تحت شرایط خاصی، اگر به دلیل قابل ویرایش بودنِ یک صفحه، احتمال بروز آسیبی برود، چنین صفحه‌ای ممکن است نیاز به اعمال محدودیت فنی برای کسانی که اجازهٔ ویرایش آن را دارند داشته باشد. چنین محدودیتی غالباً موقت است، ولی گاه می‌تواند دایم نیز باشد. اعمال چنین محدودیتی حفاظت نامیده می‌شود.