کاروانسرای مرنجاب
کاروانسرای مرنجاب کاروانسرا و قلعه‌ای در کویر مرنجاب کنار دریاچه نمک آران و بیدگل واقع شده‌است و توسط شاه عباس در سال ۱۰۱۲ قمری (۹۸۳ خورشیدی) ساخته شده‌است. این کاروانسرا که دارای ۳۵۰۰ مترمربع زیربنا و ۲۹ عدد اتاق می‌باشد، در ارتفاع ۸۵۰ متری از سطح دریای آزاد و در حاشیه جنوبی دریاچه نمک و در ۴۰ کیلومتری شمال شرق شهر آران و بیدگل واقع شده‌است.[۴] کاروانسرای مرنجاب در مسیر جاده ابریشم قرار دارد و راه ارتباطی بین خراسان و اصفهان از آنجا می‌گذشته‌است.[۵]
| کاروانسرای مرنجاب | |
|---|---|
 | |
 | |
| نام | کاروانسرای مرنجاب |
| کشور | ایران |
| استان | اصفهان[۱] |
| شهرستان | آران و بیدگل[۲] |
| اطلاعات اثر | |
| نوع بنا | کاروانسرا |
| دیرینگی | دوره صفوی |
| دورهٔ ساخت اثر | دوره صفوی |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۱۲۱۲۶ |
| تاریخ ثبت ملی | ۳۰ تیر ۱۳۸۴ |
  کاروانسرای مرنجاب | |
| آثار ملی ایران[۳] | |
| میراث جهانی یونسکو | |
|---|---|
| مکان | آسیا و اقیانوسیه، ایران |
| معیار ثبت | فرهنگی: (ii), (iii) |
| شمارهٔ ثبت | ۱۶۶۸ |
| تاریخ ثبت | ۲۰۲۳ (طی نشست ۴۵) |
وجه تسمیه ویرایش
نام گذاری این کاروانسرا به مرنجاب، به علت قرار گرفتن آن در کویر مرنجاب می‌باشد که لازم است ذکر شود امروزه گردشگران کویر مرنجاب در این کاروانسرا ساکن می‌شوند.[۶]
جستارهای وابسته ویرایش
ساختمان کاروانسرا و قنات آب شیرین ویرایش
در بالای کاروانسرا به شکل سنگرهای دیدبانی می‌باشد و همیشه ۵۰۰ پاسدار مسلح در قلعه حضور دشتند و امنیت عبور کالا از چین به اروپا و بالعکس را در این منطقه تأمین می‌نمودند.[۴] همچنین این کاروانسرا دارای قنات آب شیرین است.[۷] شور نبودن آب قنات کاروانسرای مرنجاب همه ساله بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی را به سوی خود می‌کشاند.[۸]
مالکیت کاروانسرا ویرایش
کاروانسرای تاریخی مرنجاب تا سال ۱۳۷۸ که توسط میراث فرهنگی خریداری و در قالب طرح پردیسان مرمت شد، به شخصی به نام عباس شیبانی تعلق داشت که از آن برای آغل گوسفندان استفاده می‌نمود. در سال ۷۸ هم‌زمان با واگذاری این کاروانسرا به طرح پردیسان برای مرمت همراه با برخی بناهای دیگر در آن اطراف مانند خانه عامری‌های کاشان، مرمت آن آغاز شد و تا سال ۱۳۸۲ طول کشید و کاروانسرا که بسیاری از اتاق‌های آن به خرابه تبدیل شده بود، مرمت کلی شد. پس از آن زیر نظر صندوق حفظ و احیای اماکن تاریخی که زیر نظر میراث فرهنگی در کشور فعال می‌باشد و وظیفه آن مرمت و حفظ برخی بناها در سراسر کشور است، درآمد. این صندوق موظف است بناهایی را که در اختیار دارد، به سرمایه‌گذار بخش خصوصی برای مدت معین در مناقصه اجاره دهد.[۹]
کاروانسرای تاریخی مرنجاب از سال ۱۳۹۸توسط شرکت تعاونی دهیاری‌های آران و بیدگل تحت نام تجاری قلعه مرنجاب به صورت هتل سنتی بازسازی، تکمیل و تجهیز شده‌است.
ثبت در فهرست میراث جهانی ویرایش
در ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ در جریان چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در ریاض، کاروانسرای مرنجاب به‌همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی دیگر (جمعاً ۵۴ کاروانسرا در ۲۴ استان ایران) تحت عنوان کاروانسراهای ایرانی در فهرست میراث جهانی قرار گرفتند. این مجموعه جهانی به عنوان بیستمین و هفتمین اثر جهانی کشور ایران شناخته می‌شود.[۱۰][۱۱]
منابع ویرایش
- داریوش عباسی. «کویرهای ایران». وبگاه بیابان‌ها و کویرهای ایران. دریافت‌شده در ۳۰ اکتبر ۲۰۰۸.
پانویس ویرایش
- ↑ «Maranjāb: Iran». National Geospatial-Intelligence Agency, Bethesda, MD, USA. دریافت‌شده در ۲۱ ژوئیه ۲۰۱۷.[پیوند مرده]
- ↑ کد عارضه ۲۶۹۰۰۸، پایگاه ملی نام‌های جغرافیایی ایران، سازمان نقشه‌برداری کشور
- ↑ «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۶ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «کاروانسرای مرنجاب، ایرانگردی تیشینه». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اوت ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۴.
- ↑ «قلعه مرنجاب». وبگاه بیابان‌ها و کویرهای ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژوئن ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۹ مهر ۱۳۸۸.
- ↑ «کاروانسرا مرنجاب، خبرگزاری میراث فرهنگی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۴.
- ↑ «کاروانسرای مرنجاب، بنایی در قلب کویر». وبگاه آفتاب. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ اکتبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۱ اسفند ۱۳۸۷.
- ↑ «کاروانسرای مرنجاب» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲ نوامبر ۲۰۱۹.
- ↑ «مواجه شدن مسافران نوروزی با درهای بستهٔ کاروانسرای مرنجاب، پایگاه خبری تحلیلی انتخاب».[پیوند مرده]
- ↑ «یونسکو کاروانسراهای ایران را به فهرست میراث جهانی اضافه کرد». رادیو فردا. ۲۷ شهریور ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۳.
- ↑ «ویدیو/ «کاروانسراهای ایرانی» رای آوردند، «دیزمار» رد شد». ایسنا. ۲۶ شهریور ۱۴۰۲. دریافت‌شده در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۳.
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ کاروانسرای مرنجاب موجود است. |
 | این یک مقالهٔ خرد یک مکان جغرافیایی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |