کریم طاهرزاده بهزاد

معمار ایرانی

کریم طاهرزاده بهزاد (زادهٔ ۱۲۶۷، تبریز - درگذشتهٔ ۱۳۴۲، تهران) مهندس و معمار ایرانی و از فعالان جنبش مشروطه‌خواهی در تبریز بود.

کریم طاهرزاده بهزاد در سال ۱۲۶۷ خورشیدی در تبریز متولد شد. در سن ۱۹ سالگی به مشروطه‌خواهان پیوست و سپس وارد فرقه اجتماعیون عامیون (سوسیال دموکرات) و عضو فداییان تبریز شد. او عهده‌دار سرپرستی مدافعان سنگر محله چرنداب تبریز بود و پس از تسلیم کلیه محلات شهر به گروه محله امیرخیز به رهبری ستارخان پیوست.

پس از کشته شدن شمار زیادی از مشروطه‌خواهان او به ناچار ایران را ترک کرد و به استانبول رفت و در رشته معماری تحصیل کرد. سپس تحصیلات خود را در همین رشته در آکادمی معماری برلین ادامه داد. او در سال ۱۳۰۵ به ایران بازگشت و به فعالیت در رشته معماری پرداخت. کتاب سرآمدان هنر (۱۳۰۲) که پژوهشی دربارهٔ هنر و معماری ایران است حاصل کار او و چند تن از روشنفکران مهاجر در برلین است.

کریم طاهرزاده بهزاد در مردادماه ۱۳۴۲ در تهران در سن ۷۵ سالگی درگذشت و در امامزاده قاسم به خاک سپرده شد. او برادر نقاش معروف، حسین طاهرزاده بهزاد بود.

آثار معماری ویرایش

  • آرامگاه فردوسی (بین سال‌های ۱۳۱۳–۱۳۰۷)[پانویس ۱]
  • بیمارستان‌های قدیمی امام رضا (بین سال‌های ۱۳۱۳–۱۳۰۸)
  • ساختمان اداری بیمارستان شاهرضا در مشهد (بین سال‌های ۱۳۱۳–۱۳۰۸)
  • دبیرستان شاهرضا در مشهد (۱۳۱۰)
  • تئاتر شیر و خورشید در مشهد (بین سال‌های ۱۳۱۳–۱۳۰۸)
  • دانشگاه جنگ در تهران (۱۳۱۴)
  • هنرستان راه‌آهن در تهران (بین سال‌های ۱۳۲۰–۱۳۱۹)
  • ساختمان امور اداری راه‌آهن در تهران (بین سال‌های ۱۳۲۵–۱۳۱۹)
  • ساختمان اداره پاسبانی راه‌آهن (۱۳۱۹)
  • ایستگاه راه‌آهن سمنان (۱۳۱۷)
  • ساختمان اداری کارخانه چیت‌سازی در بهشهر (بین سال‌های ۱۳۱۷–۱۳۱۴)[۱]

کتاب‌ها ویرایش

  • سرآمدان هنر، برلین، ۱۳۹۰.
  • سرگذشت لوله‌کشی تهران، تهران، ۱۳۴۱.
  • قیام آذربایجان در انقلاب مشروطیت ایران، تهران، ۱۳۳۴.
  • نهضت هنری زمان رضاشاه پهلوی (۲ جلد)، منتشرنشده.[۲]

جستارهای وابسته ویرایش

یادداشت‌ها ویرایش

  1. طرح اجراشدهٔ طاهرزاده بهزاد پس از اجرا به دلیل ناآشنایی سازندگان با فنون آزمایش خاک و بی‌اطلاعی از وضعیت آب‌های زیرزمینی از همان سال‌های نخست شروع به نشست کرد. پس از ۳۰ سال هوشنگ سیحون بنای جدیدی را ارائه کرد که در آن نمای اصلی اثر طاهرزاده بهزاد حفظ می‌شد، اما درون بنا تغییرات اساسی می‌کرد.

منابع ویرایش

  1. بانی‌مسعود، امیر، معماری معاصر ایران: در تکاپوی بین سنت و مدرنیته، تهران: هنر معماری قرن، چاپ یکم: ۱۳۸۸؛ ص ۲۱۵.
  2. بانی‌مسعود، امیر، معماری معاصر ایران: در تکاپوی بین سنت و مدرنیته، تهران: هنر معماری قرن، چاپ یکم: ۱۳۸۸؛ ص ۲۱۶.
  • «کریم طاهرزاده بهزاد». معماری دوران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۹ آذر ۱۳۹۰.
  • اعطا، علی (۲۰ خرداد ۱۳۸۵). «معماری پس از مشروطه خواهی». روزنامه شرق. دریافت‌شده در ۲۹ آذر ۱۳۹۰.