کوه شاه

کوه شاه شهرستان کوهی با ارتفاع 4372.8 متر که بعد از کوه هزار،دومین کوه بلند استان کرمان و پنجمین کوه بلند کشور است. کوه شاه برف‌گیرترین کوهستان که در جنوب‌شرق ایران و در شمال شرقی شهرستان بافت واقع شده است. نزدیک ترین نقطه شهری به کوه شاه، شهر بزنجان در شهرستان بافت است و اصلی ترین مسیر دسترسی به کوه شاه از جاده کرمان-بافت روستای تلخه چار است که هر ساله گروه های متعدد کوهنوردی،این مسیر را برای فتح کوه انتخاب میکنند ، آبشار بنگان بافت از این کوه سرچشمه میگیرد که هرساله مقصد گردشگران بسیاری است، کوه شاه سرچشمهٔ هلیل‌رود است که مجموع رودخانه های شهرستان بافت به هم پیوسته و هلیل رود را تشکیل میدهند . قله‌های این کوه عبارتند از قله ی شاه، قله ی کله‌ماری که مسیر های دسترسی متفاوتی دارند از این مسیرها میتوان به مسیر تلخه چار ، مسیر خوشکار، اشاره نمود که مسیر تلخه چار آسانترین و ایمن ترین مسیر جهت صعود به این قله میباشد می باشد این کوه تا اواخر دوران قاجار قرق پادشاهان قاجاری بوده و شاهان برای شکار به این کوه می آمدند و دلیل نامگذاری کوه نیز همین موضوع است،سنگ نوشته های تخت شاهزاده و دهنه ی آردی گواه این مدعاست.

کوه شاه
کوه شاه
مرتفع‌ترین نقطه
ارتفاع	۴٬۳۸۰ متر (۱۴٬۳۷۰ فوت)
مختصات	۲۹°۲۳′۲۴٫۲″ شمالی ۵۶°۴۴′۴۸٫۸″ شرقی
جغرافیا
موقعیت	Iran
رشته‌کوه مادر	رشته کوه مرکزی ایران

موقعیت جغرافیایی

این کوه در شمال شرقی شهرستان بافت قرار دارد. کوهستان شاه توده ای باتولیتی است که با طول ۲۵ کیلومتر و عرض ۲۰ کیلومتر در راستای غربی شرقی کشیده شده‌است. در دامنه شمالی به روستای هراران و لاله زار و در غرب روستای یاس چمن و کیسکان شهرستان بافت و از غرب به روستای تلخه چار و بنگان بافت و شهر بزنجان محدود می‌شود.

منظره زمستانی کوه شاه از روستای کیسکان، شهرستان بافت استان کرمان

مسیرهای صعود

با توجه به ارتباط کوه شاه با کوه‌های اطراف، برای رسیدن به آن راه‌های بسیاری وجود دارد. چندین راه اصلی صعود به قله‌های کوه شاه( قله شاه ،قله کله ماری) شامل مسیرهای دهنهٔ تلخه چار،مسیر دره سنگو(گنوئیه)، مسیر دهنهٔ یورتی (لاله زار) می‌باشد .

• مسیر تلخه چار

این مسیر که در جبهه جنوبی قله کوه شاه قرار دارد؛ از درهٔ شمالی روستای تلخه چار آغاز می‌شود و با گذر از آبشارها و بیدستان بالادست به چمن زار جوچار می‌رسد. پس از طی شیب بالای چمنزار آخرین چشمهٔ کوه شاه در چمنزار به نام «چمن حوض» قرار گرفته‌است که معمولاً برای شب مانی در صعودهای دوروزه انتخاب می‌شود. مسیر در غرب این چمنزار ادامه پیدا می‌کند و با طی حدوداً دو ساعت به قله غربی کوهستان یعنی قلهٔ کوه شاه می‌رسد. این مسیر کوتاه‌ترین گذرگاه برای رسیدن به قله است و یک روزه می‌توان از آن به قله رسید.این مسیر راحت‌ترین و بهترین مسیر دسترسی به کوه شاه است.

• مسیر دهنهٔ آرتی

این گذرگاه در جبهه شمالی کوه شاه مسیر تاریخی کوه پیمایی شاهان قاجار بوده‌است. شیبی ملایم که از دریاچه لاله زار آغاز می‌شود و با گذر از دریاچه دهنهٔ آرتی و چمنزارهای با طراوت اطراف رودخانهٔ لاله زار به چمنزار تخت شاهزاده رسیده و در انتها از سمت یال غربی به قله برزانتی یا «عبدالبیگی» می‌رسد.

• مسیر دره سنگو:

این مسیر از روستای زیبای گنوئیه میباشد که صعود دشواری است و چندین بار در شرایط سخت زمستانی صعود مشترک کوهنوردان کشور بوده است.

زمین‌شناسی

ساختار کلی کوه شاه شامل یک تودهٔ عظیم باتولیتی است که در جنوب تا تلخه چاربافت و قنات مروان ادامه یافته‌است از سیه بنوییه شروع و در جهت شمال تا چهرن و هراران است و در غرب تا خوشکاربافت ادامه دارد در حقیقت می‌توان گفت که در اوائل پلیوسن با هجوم ماگما به زیر این کوهستان و گرم شدن آب‌های موجود درز و شکاف‌ها و خلل و فرج و فضاهای خالی سنگ‌های آذرین نفوذی، خروجی و پیروکلاستیک یک سیستم گرمابی بسیار نیرومند در این نواحی به وجود آمده و با ادامه حرکت دیاپیری ماگمای مذکور شکستگیهایی در پوسته جامد این نواحی به وجود آمده و محلول‌های گرمابی از طریق این شکستگی‌ها آزاد شده و تمامی پیکره‌های سنگی قبل از خود را تحت تأثیر خود قرار داده‌است. این دگرسانی کنترل تکتونیکی داشته و تقریباً در تمامی بخش‌های آن هجوم محلول‌های گرمابی به سنگ‌ها از طریق سیستم شکستگی‌ها صورت گرفته‌است. دگرسانی گرمابی منطقه پانگین، براحمد، قنات مروان و چهرن بخش‌هایی از آن است. ماگمای مذکور در بعضی مناطق خارج از نقشه، مانند کوه بیدخان و کوه مزاحم تظاهرات وسیع آتشفشانی داشته و در برخی نقاط دیگر به صورت گنبدها و توده‌های نفوذی کوچک متبلور شده‌است. این واقعه یکی از جوانترین حوادث اصلی منطقه است و دگرسان‌های مختلفی را ایجاد کرده‌است.

معادن

کانسارهای کوه شاه شامل کربناتهای کلسیم منیزیم و آهن که به صورت رگه‌هایی موازی در امتداد زون دگرسانی و سولفورهای مس روی سرب و آهن در اعماق زمین و رگه‌های کم وسعتی از کانی‌های پرعیار سرب و آهن است. به واسطهٔ وجود این کانسارها فعالیت‌های کوچک و بزرگی در خصوص کشف و تخمین ذخایر این معادن صورت گرفته‌است. از جمله این معادن می‌توان به معدن مس لاله زار، معدن سرب قنات مروان و معدن آهن تلخه چار اشاره کرد که به دلیل حجم اندک ذخایر، عدم صرفه اقتصادی، و تخریب شدید محیط زیست که به خاطر وجود رگه‌های پر عیار در عمق زمین و در ارتفاع زیاد است، فعالیت این معادن متوقف شده‌است. یکی از مخرب‌ترین فعالیت‌های معدنی در کوه شاه معدن تلخه چار است که با قرارگیری در ارتفاع نزدیک به چهارهزار متر و در سرچشمه رودخانهٔ تلخه چار ویرانی عظیم و زخم بزرگی بر پیکر کوه شاه بر جای گذاشته‌است. خوشبختانه با دلسوزی کوهپایه نشینان کوه شاه و مردم شهرستان بافت در سال نود و دو با برگزاری مراسمی با حضور کوهنوردانی از سراسر کشور و مردم روستاهای مجاور با امضای توماری به فعالیت این معدن اعتراض شد و در پی آن فعالیت این معدن متوقف و مجوز آن لغو شد.

رودها

کوه شاه شهرستان بافت برف گیرترین بلندی جنوب کشور است؛ این کوهستان سرچشمهٔ دو رودخانهٔ بزرگ است.

• رود لاله زار که در دامنهٔ شمالی جاری است و به دشت بردسیر می‌ریزد.
• هلیل رود که از چندین سرشاخه در دامنه‌های غربی و جنوبی کوه شاه تغذیه می‌شود؛ رودخانه های (رودخانه زردشت گوغر و رودخانه کیسکان و رودخانه سلطانی و…) که از چند دهنه کوه شاه سرچشمه میگیرد و در جنوب شرقی شهرستان بافت به یکدیگر میپیوندند و هلیل رود نام می‌گیرد، و وارد تنگ نراب شده و به سد جیرفت می‌ریزد؛ هلیل رود اکنون به دلیل مصرف غیراصولی در پشت سد جیرفت تبدیل به خشک رودی می‌شود و تنها در سیلاب‌های بسیار شدید راه خود را به سوی مقصد خود تالاب جازموریان ادامه می‌دهد.

پیوند به بیرون

• عکس‌هایی از کوه شاه بافت کرمان
• قله کوه شاهشهرستان بافت
• تاربرگ کوه شاهشهرستان بافت