ویکی‌پدیا:اصول را فراموش نکنیم

« به یاد داشته باشیم پشت هر اکانت انسانی قرار دارد و همه انسان‌ها و حتی حیوانات و گیاهان از یک جا آمده‌اند. »

نگارش‌های همکاران گرامی بدون در نظر گرفتن رای‌شان در فضاهای درخواست مدیر شدن و نظر سنجی حذف و حتی در محیط تابلوهای اعلانات باعث شد این انشا نگاشته شود لذا خواهشمند است بدون جبهه‌گیری یا پیش‌داوری یا حتی به خود پنداری این نگارش را مطالعه فرمایید، این انشا جهت‌دار نگاشته نشده پس در مقام دفاع - پاسخ - یا دلیل‌انگاری یا انکاری بر نیایید. روی سخن با هیچ‌کس خاصی نیست و با همه است.

ویکی‌پدیای فارسی یک دانشنامه است که ایمان بر این است عده‌ای فرهیخته گرد هم آمده و برای آن تلاش‌ می‌کنند. اما در وجود همگی ما کودکی بازی گوش حضوری فعال دارد که گاهی در وجود افرادی چنان محدود و منکوب شده که جایی برای شیطنت ندارد و به بالغ صرف تبدیل می‌شود یا در پشت یک اکانت ترول چنان آزاد است که دست به خرابکاری و هرز نگاری می‌زند اما این منکوبی و این آزادی هر دو خارج از قاعده اعتدال هستند.

انسان

به یاد داشته باشیم پشت هر نام کاربری یا هر آی‌پی ثبت نام نکرده، انسانی حضور دارد با تمامی مشکلات، شادی یا اندوه که گاهی حضورش در ویکی‌پدیا، فراری است از همۀ آنچه نمی‌خواهد یا تلاشی برای آنچه می‌خواهد، و البته این یکی از ویژگی‌های دنیای مجازی است زیرا به راستی ما اینجا به نوعی در سیمز هستیم و گاهی زندگی و شخصیتی داریم مخالف آنچه در زندگی واقعی داریم و البته گاهی نیز همسو. اما در نهایت همه انسانیم و نیازمند توجه و اهمیت هستیم، چه زیبا اگر با مهرمان این حس را در دیگران آبیاری نماییم.

جولان‌گاه

در نظر سنجی‌ها یا تابلوهای اعلانات، به‌خصوص در ویکی‌فا شاهد جولان کودکان درون خارج از اعتدال که با سیاست در هم آمیخته و معجونی عجیب تولید شده هستیم. اصلاً قصد نیست کسی را محاکمه، محکوم یا تبرئه نماییم و کاری به درست و غلط آن هم نداریم چرا که دردی است که هست. اما باید برای این درد درمان جست. زیرا درگیری، دلگیری، سوگیری، نیت خوانی، و دسته‌بندی و … ترمزی است برای حرکت سامانه و این فرایند به ضرر دانشنامه است.

تفاوت

در قوانین ویکی‌پدیا اصل بر بیطرفی است. اما همواره چنین است عده‌ای به واسطه جبر زمانه، جهان‌بینی یا ایدئولوژی خود را مدافع/معاند، اندیشه/دین/مذهب/قومیت/جبهه/نژاد/سیاست/کشور و … فرض می‌کنند، به راستی اختلاف اندیشه چیز خوبی است و باعث پویایی در محیط سیال دانشنامه می‌شود اما این انرژی باید کانالیزه شده، یکسو سازی شده و در قالب ویکی‌پروژه بیاید که بستر مناسبی برای این مهم است تا از برخورد و هدر رفتن این انرژی جلوگیری شود. کم‌کاری در این راستا باعث می‌شود جای پای این برخوردهای غیر سازنده همه جا دیده شود و محیط عام ویکی عرصه این اختلاف عقاید گردد. کار به آنجا می‌رسد که مدیران محترم که بر اساس قوانین، ویکی‌نویسانی هستند که دسترسی‌های فنی بیشتری برای ادارهٔ وبگاه دارند و رسم ویکی‌پدیا بر آن است که این دسترسی به کسانی که برای مدتی مشارکت‌کنندهٔ فعال و دائمی ویکی‌پدیا بوده‌اند، با قوانین ویکی‌پدیا آشنایند و آن را رعایت می‌کنند، و همچنین معتمَد بین افراد دیگر هستند، از دایره کاربران جدا شده و کلونی خود را تشکیل می‌دهند و حتی تلاش خواهند نمود نحوه دیدگاه‌های شخصی خود را معیار نمایند، در نتیجه عقیده بعضی کاربران این خواهد شد که آنان فرای قانون بوده و عمل می‌کننده و کسی را به دایره خود راه نمی‌دهند قطعاً اکنون کودک درون به جنبش برای رد و یا تأیید این مطلب می‌افتد، لطفاً آرامش کنید. این اتفاق واقعیت انکار ناپذیری است که رخ نموده و یا خواهد نمود به نظر می‌آید که اکنون شواهدش در بعضی جا به خصوص در صفحه کاربری کاربران بازنشسته گاهی به چشم می‌خورد.

دیگر شواهدی که می‌توان به نوعی به آن اشاره نمود را شاید در دمش‌ها با بزرگ کردن یک ایراد ساده یا پیش‌داوری بتوان دید؛ انکارش بی‌فایده است. بدیهی است، نباید فراموش کرد افزایش تعداد مدیران باعث تقسیم مسئولیت و کاهش بار کنش‌های مدیریتی شده و کمک به سرعت بخشیدن و دلگرمی کاربران دیگر می‌شود. قطعا زمان مناسب برای رسیدگی جدی پیرامون شکایات مطرح شده افزایش و تحلیل درست‌تری بدست خواهد آمد. یکی از پی‌آمدهای آن نیز شکایت کمتر مدیران محترم از کم‌کاری بعضی خواهد بود. این مهم فراموش شده اگر مدیری نتوانست مدیریت کند و خطاهای آشکار و مکرر داشت به راحتی می‌توان دسترسی فنی او را کاهش داد. چرا که اصل بر اقدام مدیریتی توسط همه کاربران است. نباید خرده‌گیری و دیدن نیمه خالی لیوان اصل خواهد شود و پیدا کردن مویی در میان انبوه کاه هدف، عیب چویی جای خود را به راهنمایی سازنده دهد و تذکر به جای همکاری خواهد بنشیند.

چه باید کرد

« مثلی قدیمی می‌گوید پزشکان بیمار خود را دسته جمعی به خاک می‌سپارند یعنی اگر اولی تشخیص اشتباه داشت دیگران تنها آن را تأیید می‌کنند تا بیمار به تشخیص اشتباه بمیرد و کار اولی را زیر سؤال نمی‌برند تا کارشان زیر سؤال نرود. ویکی‌پدیا جای اینگونه تفکر نیست. »

هر چیز در ویکی‌پدیا جایی دارد و البته توجه به آن نیاز به آگاه‌سازی عمومی دارد که در پیام خوش آمد به کاربر ویکی‌پدیا:قهوه‌خانه معرفی می‌گردد اما چقدر در عمل کارایی دارد. قوانین نیز چنین هستند. گاهی مدیران و دیوان سالاران و حتی ویکی‌بانان به مرور خود را متفاوت از کاربران دیگر فرض نموده (لطفا کودک درون را آرام کنید) یا کاربران در مورد آنها اینگونه می‌اندیشند که آری آنان فرا قانون یا حاکم یا … هستند. حرف آنان برتر از رهنمودها است ظاهرا فراموش شده آنان کاربری هستند تنها با دسترسی فنی بیشتر که براساس اعتماد کاربران این دسترسی برایشان ایجاد شده. منظور پیش داوری در مورد عمل آنها نیست و قرار نبوده آنها برتری چشمگیری داشته باشند. قطعاً آنان نیز تنها کاربر ویکی‌پدیا هستند اما این شجاعت را داشته و قبول زحمت نموده و مجری دسترسی فنی بیشتر شده‌اند و به طبع سیل حمله کاربری که مقاله‌اش حذف یا … را به جان خریده‌اند مصداقش وپ:تفنگ است. اما اینجا این دسترسی نباید و نباید آنها را محق به تصمیمی یا بیانی کند که خارج از اصول اولیه برابری کاربران باشد. مدیران باید سمبل ادب، احترام، گوش شنوا، راهنما و … باشند قطعاً هرچه محترم‌تر بهتر گاهی مدیران محترم مدیریت را به برخورد محکم اشتباه می‌گیرند اصول اولیه برابری را فراموش نموده و احساس حاکمیت می‌کنند. بیانشان عوض شده و بوی تحکم و قاطعیت می‌گیرد. در حالی که اصل بر مذاکره و مدارا است فراموش می‌کنند برای وصل کردن هستند نه برای فصل کردن اگر کاربری چه جدید و چه قدیمی مطلبی را قبول ندارد با قاطعیت سخن گفتن چیزی را حل نمی‌کند بلکه کودک درون کاربر مبارزه را آغاز کرده و گوش نخواهم داد را اعلام می‌کند چه خوش فرمود درس معلم گر بود زمزمه محبتی جمله به مکتب آور طفل گریز پای را باید بدانیم این کودک درون بد به کوکی مشغول است و سن و تحصیلات را در نظر ندارد. بهترین راه را دیکل کارنگی در کتاب‌های معروف خود که اکنون در بنیادش تدریس می‌شود پیشنهاد نموده حس مهم بودن افراد بهترین کلید دروازه به قلبشان است و قطعاً تحکم یا قاطعیت با این کلید کیلومترها فاصله دارد البته هستند افرادی که به واسطه وپ:صدا نمیاد از این قاعده خارج هستند اما مگر برای یک بی‌نماز در مسجد را باید بست؟ مطابق رهنمودهای مدیریت و آداب معاشرت اصل بر گفتگوی محترمانه و هر چه محترمانه‌تر بهتر است. تلاش نماییم به جای تذکر عیب را برطرف نموده و به کاربر همکار یادآوری نماییم تا روش انجام درست را ببیند و بیاموزد. هنگام تذکر نخست نکات مثبت ویرایش فرد را یادآور شده و در پایان تذکر لازم را دوستانه تقدیم کنیم. به راستی شما کدام را برای خود می‌پسندید. تذکر خشک یا گفتگوی محترمانه و دوستان را.

یک کاربر هم مهم است

اگر توان خود را برای مدتی مدارا و جواب به سوالات از دست دادید بحث را به دیگری انتقال بدهید یک کاربر هم ارزشمند است. باید منتهای تلاش برای جذب و نگهداری کابران صورت پذیرد بدیهی است این مهم در مورد کاربران قدیمی و پرکار نمود بیشتری دارد چه آنان هستند که شالوده ویکی‌پدیا را بنیان نهاده‌اند پس بازنشستگی یا خروج تک تک آنها مهم است و کاربران و مدیران این مهم را مد نظر همیشگی خود بدانند اگر برای طرد نظر سنجی برقرار می‌شود یا بستن صورت می‌گیرد باید آخرین و آخرین راه باشد.

رضایت طرفین

هر کس می‌تواند قضاوت یکسویه داشته باشد اما کلیه کاربران به‌خصوص مدیران که آخرین خط دفاع درگیری و مناقشات هستند باید توجه بفرمایند در اعلام رای و نظر جانب احتیاط را لحاظ کنند حفظ و همراهی طرفین با هم مهم است معمولاً رنگ‌ها تنها سیاه و سفید نیستند بهتر است مناقشات را به شکلی حل و فصل نمود تا ضمن حل اختلاف در حد امکان هر دو راضی باشند و قانع چرا که شکست یک کودک درون کاربری احتمالاً به کناره‌گیری یک دلسوز سامانه منتهی می‌شود و سیاست جذب سامانه را زیر سؤال خواهد برد. یکی از دلایلی که تأکید شده مدیر یک کاربر است با دسترسی فنی بیشتر همین مطلب بوده‌است؛ که خود را از سایرین جدا ننموده و مانند دیگران سخن بگوید حتی کمی محترمانه‌تر بهتر.