ویکی‌پدیا:متن جایگزین برای تصاویر
متن جایگزین متن مرتبط با تصویر در صفحات اینترنتی است که همان مقصود تصویر و اطلاعات ضروری یکسان با آن را می‌رساند. زمانی که خواننده مطلب به هر دلیلی تصویر را نبیند (مانند زمانی که نمایش تصاویر در مرورگر اینترنت غیرفعال باشد، یا به علت کندی سرعت اینترنت تصاویر باز نشود، یا به علت سانسور اینترنتی تصاویر لود نشوند، یا وقتی به‌خاطر نقص بینایی فرد با نرم‌افزار صفحه‌خوان به مرور اینترنت بپردازد)، متن جایگزین جلوی سد شدن دسترسی به مطلب یا کارکردی خاص را می‌گیرد. نبود متن جایگزین یا مناسب نبودن آن باعث سردرگمی فردی می‌شود که به تصویر دسترسی ندارد.
متن جایگزین در ویکی‌پدیا به‌طور معمول با ترکیبی از زیرنویس تصویر و متنی که در پارامتر |جایگزین= یا |alt= قرار می‌گیرد در ویکی‌متن نوشته می‌شود.
این مثال تصویر را در سمت چپ قرار می‌دهد:
[[پرونده:Jacques-Louis David 017.jpg |بندانگشتی |160px |جایگزین=نقاشی ناپلئون بناپارت |[[:en:The Emperor Napoleon in His Study at the Tuileries]] اثر [[ژاک لویی داوید]].]]
متن پارامتر جایگزین («نقاشی ناپلئون بناپارت») عموماً برای خوانندگان قابل مشاهده نیست، اما زمانی که نمایش تصاویر در مرورگر غیرفعال باشد نشان داده می‌شود، توسط صفحه‌خوان برای افراد با نقص بینایی خوانده می‌شود، و توسط موتورهای جستجوی اینترنتی برای تعیین محتوای تصویر استفاده می‌شود.
در مورد تصاویری که به صفحه توصیف پرونده پیوند می‌خورد (که تقریباً تمامی تصاویر را در ویکی‌پدیا شامل می‌شود)، متن جایگزین نمی‌تواند خالی یا پارامتر جایگزین نمی‌تواند غایب باشد. این به این خاطر است که صفحه‌خوان در نبود متن جایگزین برای توصیف مقصد پیوند به خواندن نام پرونده اکتفا خواهد کرد که اغلب سودی ندارد. در مثال ناپلئونی بالا در صورت نبود پارامتر جایگزین صفحه‌خوان گفته‌ای نظیر «پیوند تصویری خط مورب ژاک خط تیره لویی زیرخط داوید زیرخط صفر یک هفت» را قرائت می‌کرد.
تصویری که صرفاً تزئینی‌است (یعنی هیچ اطلاعاتی ارائه نمی‌کند و تنها برای زیبایی گذاشته شده) نیازی به متن جایگزین ندارد. اغلب زیرنویس تصویر شرایط متن جایگزین را داراست. هر چند تنها جایی که متن جایگزین خالی قابل قبول است در تصاویر بدون پیوند است. یک راه‌حل قرار دادن متنی بی‌ضرر نظیر |جایگزین=عکس، |جایگزین=نقاشی، یا |جایگزین=مجسمه است. راه‌حل دیگر، زمانی که زیرنویس از عهده توصیف یا شناسایی تصویر برنمی‌آید، واگذاشتن مسئولیت به متن جایگزین با رعایت ایجاز در حد ممکن است.[۱]
در این موارد با افزودن |جایگزین= (یعنی هیچ‌چیزی جلویش وارد نکنید) تصویر بدون متن جایگزین خواهد شد، یعنی نام پرونده هم در نظر گرفته نخواهد شد.
مخاطبان ویرایش
مخاطبان متن جایگزین عبارتند از:
- خواننده مطلب زمانی که به دلیل هر شدتی از نقص بینایی از نرم‌افزار صفحه‌خوان که متن را به گفتار یا خط بریل تبدیل می‌کند برای مرور ویکی‌پدیا استفاده کند (نرم‌افزارهای JAWS، NVDA و Orca از آن جمله‌اند)؛
- خوانندگانی که از مرورگرهایی استفاده می‌کنند که از نمایش تصاویر پشتیبانی نمی‌کند (مثل مرورگر لینکس)، یا نمایش تصاویر در آن غیر فعال شده است، یا به هر دلیل نمی‌توانند تصاویر را بارگذاری کنند، مثلاً به خاطر سانسور اینترنتی؛
- ربات‌های موتورهای جستجو.
موتور جستجو از مشابهت متن جستجو و متن جایگزین برای ایجاد نتایج جستجوی تصاویر استفاده می‌کند که برای قابل جستجو بودن هر وب‌گاهی از جمله ویکی‌پدیا حائز اهمیت است.
چطور متن جایگزین بنویسیم ویرایش
اصول اولیه ویرایش
متن جایگزین بایستی کوتاه، نظیر «یک بازیکن فوتبال» یا «رئیس‌جمهور پشت تریبون در جمع فرهیختگان»، باشد. اگر به متنی طولانی‌تر نیاز باشد، بهتر است جزئیات مهم را در ابتدا آورد تا کاربر نرم‌افزار صفحه‌خوان امکان پیدا کند سریع از مطلب رد شود. توضیحات تفصیلی بایستی به متن اصلی موکول گردد. هر نرم‌افزاری به تناسب کارکردش وجود تصویر را مشخص می‌کند و بنا بر این، نیازی به افزودن «تصویری از» به ابتدای متن جایگزین نیست.
متن جایگزین بایستی متن ساده (نه اچ‌تی‌ام‌ال و نه ویکی‌متن نظیر ویکی‌پیوند) و در یک خط باشد. این متن بایستی از سیاست‌های دیدگاه بی‌طرف، اثبات‌پذیری، تحقیق دست‌اول ممنوع، و زندگی‌نامه زندگان پیروی کند. از آنجا امکان ارجاعات درون‌متنی وجود ندارد نباید متن جایگزین حاوی دیدگاه‌های جانب‌دارانه، یا مفاهیم ناواضح برای هیچ‌یک از خوانندگان باشد. متن جایگزین درست قبل از زیرنویس تصویر توسط صفحه‌خوان خوانده می‌شود، پس بایستی از جزئیات تکراری اجتناب نمود.
اهمیت موضوعی ویرایش
جایگزین نبایست «خانمی مسن با کلاهی مشکی بر سر» باشد، مگر اینکه مقاله در باره مد بوده باشد.درک موضوع تصویر بخشی اساسی از متن جایگزین است. کنسرسیوم وب جهان‌شمول (W3C) در خطوط راهنمای دسترسی‌پذیری محتوای وب توصیه می‌کند که ویراستاران چهار پرسش را مد نظر داشته باشند:
- چرا این محتوای غیرمتنی اینجاست؟
- این محتوا چه اطلاعاتی را ارائه می‌کند؟
- این محتوا چه هدفی را تأمین می‌کند؟
- اگر نتوان از محتوای غیرمتنی سود جست، چه کلماتی را می‌توان برای انتقال همان عملکرد یا اطلاعات به‌کار برد؟
برای مثال، تصویری از ناپلئون بناپارت ممکن است در شرایط زیر به‌کار رود:
- مقاله‌ای در باره رهبران نظامی بزرگ که نمونه‌ای از چنین رهبرانی را نشان می‌دهد: متن جایگزین باید نام سوژه باشد؛
- مقاله‌ای در باره ناپلئون که ظاهر وی را نشان می‌دهد: متن جایگزین باید ظاهر او را به تناسب مقاله به طور مختصر توصیف کند؛
- مقاله‌ای در باره یک نقاشی از وی: متن جایگزین بهتر است به طور خلاصه نقاشی را توصیف کند.
تصاویر حاوی کلمات ویرایش
اگر تصویری حاوی کلمات حائز اهمیت برای درک مطلب توسط مخاطب باشد، بهتر است این کلمات در متن جایگزین آورده شود. اگر متن حاوی حروف غیرلاتین از جمله حروف فارسی است، در مواردی می‌توان نویسه‌گردانی را مد نظر داشت؛ چرا که با این کار، خوانده شدن آن توسط صفحه‌خوان برای کاربران دسته‌ای از این نرم‌افزارها که از یونی‌کد پشتیبانی نمی‌کند ممکن می‌شود.
زیرنویس و متن مجاور تصویر ویرایش
مقاله و زیرنویس موضوع را توضیح می‌دهد، پس افزودن «عکس» در پارامتر جایگزین کافی است.
تصاویر معمولاً به صورت بندانگشتی و همراه با زیرنویس است. زیرنویس برای همه خوانندگان قابل رؤیت است، و می‌تواند حاوی زبان نشانه‌گذاری اچ‌تی‌ام‌ال، پیوند درون‌ویکی، و ارجاعات درون‌متنی باشد. جعبه اطلاعات اغلب حاوی تصویری ساده با یک زیرنویس در سطری جداست. زیرنویس ممکن است توضیح تصویر باشد، موضوع آن را نشان دهد، یا حاوی مطلبی باشد که ربطی به تصویر ندارد.
هر جا زیرنویس به حد کافی گویا یا مبیّن تصویر باشد، یا هر جا کارکرد تصویر را روشن کند، یک راه اینست که بنویسم |جایگزین=رجوع کنید به زیرنویس. اگر متن مجاور در مقاله همین کارکرد را دارا باشد، می‌توان نوشت |جایگزین=رجوع کنید به متن مجاور. هر جا زیرنویس مفسّر یا مبیّن تصویر نبوده، تصویر صرفاً تزئینی باشد، متن جایگزین بهتر است کوتاه‌ترین توضیح یا توصیف ممکن در باره تصویر باشد.
نقشه‌ها و نمودارها ویرایش
در مورد نقشه‌ها و نمودارها، رنگ، موقعیت، و اندازه اجزا‌ء حائز اهمیت نیست. در عوض، بایستی روی اطلاعاتی که عرضه می‌شود تمرکز کرد. برای مثال متن جایگزین برای یک نمودار ممکن است «میزان فروش در سه‌ماهه دوم» و برای یک تصویر متحرک «پویانمایی موتور خودرو در حین کار» باشد.
پانویس ویرایش
- ↑ WebAIM می‌نویسد: «تصویری که پیوند دارد، هرگز نباید بدون متن جایگزین (متن خالی) باشد، مگر اینکه آن پیوند در داخل متن هم باشد و عملکردش آنجا توضیح داده شده باشد [یعنی مثلاً عنوان پیوند داشته باشد]. این به این خاطر است که صفحه‌خوان باید یک‌چیزی را بخواند تا پیوند را تشخیص دهد.» WebAIM. Appropriate Use of Alternative Text, accessed June 8, 2010.