ویکی‌پدیا:راهنمای فنی مدیران
این راهنمایی‌است برای آشنایی مدیران با بعضی از ریزه‌کاری‌های نرم‌افزار ویکی و مدیریت فنی آن. برای مطالعهٔ سیاست‌های مدیریتیِ ویکی‌پدیا به ویکی‌پدیا:مدیران مراجعه کنید.
محیط ویکی ویرایش
تغییر نشان‌واره (لوگوی) ویکی‌پدیای فارسی به صورت موقت ویرایش
- پیشینهٔ بحث
پیشتر در ویکی‌پدیا:نظرخواهی/استفاده از نشان‌واره محلی تصمیم گرفته شده بود که تغییر نشان‌وارهٔ ویکی‌پدیای فارسی باید از طریق رونویسی پرونده:Wiki.png صورت بگیرد. بعداً مشخص شد که این کار چند اشکال دارد، از جمله این که تاریخچهٔ آن پرونده را مغشوش می‌کند، برای پوسته‌های مختلف مدیاویکی درست کار نمی‌کند، و وابستگی‌اش به کاشه‌های سرور می‌تواند مشکل ایجاد کند.
در اینجا، روش صحیح تغییر نشان‌وارهٔ ویکی‌پدیای فارسی توضیح داده شده‌است. ویکی‌پدیا:راهنمای طراحی لوگوی مناسبتی را نیز مطالعه کنید.
- روش تغییر نشان‌وارهٔ ویکی‌پدیا
این راهنما برای مدیران رابط کاربری نوشته شده‌است.
نخست مشخص کنید که کدام پرونده باید برای نشان‌وارهٔ مناسبتی به کار برود. پرونده باید در قالب SVG باشد؛ اگر به هر دلیلی SVG ممکن نیست، قالب PNG هم قبول است. اما قالب JPG و غیره قبول نیست چون کیفیت نشان‌واره را پایین می‌آورد.
از سال ۲۰۲۰ به این سو که پوستهٔ وکتور جدید در ویکی‌پدیای فارسی پیش‌فرض شده، نیاز به دو نشان‌واره داریم. یکی در ابعاد قدیمی شبیه به File:Wikipedia-logo-v2-fa.svg که حداقل اندازه‌اش ۱۵۵ در ۱۳۳ پیکسل باید باشد و در پایینش عبارت «ویکی‌پدیا» با حروف بزرگ، و زیر آن «دانشنامهٔ آزاد» با حروف ریز قرار دارد. دومی یک نشان‌وارهٔ کوچکتر شبیه به این که ابعادش دست کم باید ۱۰۰ در ۱۰۰ پیکسل باشد.
برای هر کدام از این‌ها باید نشانی اینترنتی مستقیم پرونده را پیدا کنید. مثلاً اگر می‌خواهید از File:Wikipedia-logo-v2-fa-spring-blossom-v2.svg استفاده کنید ابتدا به صفحهٔ آن بروید، سپس روی عبارت «پروندهٔ اصلی» (یا در نمای انگلیسی، عبارت «Original file») کلیک کنید. نشانی‌ای که در بالای مرورگرتان می‌بینید و با upload.wikimedia.org شروع می‌شود، نشانی مستقیم این پرونده‌است.
در بالای مدیاویکی:Common.css کدی شبیه به زیر قرار دارد. اگر لوگوی مناسبتی در حال استفاده نباشد، کل این بخش در یک توضیح (comment) قرار گرفته یعنی قبلش /* و بعدش هم */ قرار دارد.
#p-logo a {
background-image: url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/80/Nowruz_1400_Persian_wikipedia_logo.svg?20210328) !important;
background-position: center;
background-repeat: no-repeat;
}
a.mw-logo img.mw-logo-icon, a.mw-wiki-logo img {
visibility: hidden;
}
a.mw-logo {
background-image: url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e5/Nowruz_1400_v2_Persian_wikipedia_square_logo.svg?20210328) !important;
background-position: right;
background-repeat: no-repeat;
background-size: 50px 50px;
}
کاری که باید بکنید این است که پیوند مستقیم لوگوی بزرگتر را در بخش اول، و پیوند مستقیم لوگوی کوچکتر را در بخش دوم بگذارید.
نکات مهم:
- اگر پیش از ذخیرهٔ تغییرات‌تان در مدیاویکی:Common.css از این صفحه پیش‌نمایش بگیرید، باید نشان‌وارهٔ جدید را نشان بدهد. اگر نداد، یک جای کارتان ایراد دارد.
- به هیچ وجه کل بخش مذکور از کد را پاک نکنید. اگر می‌خواهید نشان‌وارهٔ مناسبتی را غیرفعال کنید تا به نشان‌وارهٔ پیش‌فرض بازگردید، صرفا این بخش کد را comment out کنید.
- برای کمک به بارگیری آخرین نسخهٔ هر تصویر، آخرش یک عدد به صورت
?123456789اضافه می‌شود. عددی که وارد می‌کنید را معادل تاریخ آن روز به میلادی بگذارید؛ مثلاً برای ۲۸ مارس ۲۰۲۱ از 20210328 استفاده کنید. این طوری اگر کاربر نشان‌واره را دو روز بعد اصلاح کرد و شما خواستید که تأثیرش برای کاربران سریعتر دیده شود، کافی است که عدد را طبق تاریخ به روز کنید.
تنظیمات ظاهر و پوسته‌های مدیاویکی ویرایش
مدیاویکی:Common.css و مدیاویکی:Common.js شامل کدهایی است که در بین پوسته‌های مختلف ویکی مشترک است. لطفاً بدون آشنایی با مباحث اولیهٔ CSS و JavaScript به آنها دست نزنید. کدهایی که در این صفحه‌ها (یا ابزارها با هر صفحهٔ دیگری در ویکی‌پدیا) قرار می‌دهید به هیچ وجه نباید ناخوانا و Obfuscated باشند، نگران کم‌شدن سرعت در پی اضافه‌کردن خط بعد، تورفتگی یا توضیحات کدها در کدها نباشید، نرم‌افزار مدیاویکی خود صفحه‌ها را از این نظر بهینه می‌کند و هر وقت بخواهید صفحه‌ای را بدون بهینه‌شدن باز کنید (به منظور اشکال‌زدایی) ?debug=1 را به انتهای نشانی صفحه بیافزایید (یا &debug=1)
سایر تنظیمات پوسته‌ها در مدیاویکی:Vector.css و مدیاویکی:Vector.js (وکتور یا برداری نام پوستهٔ فعلی نرم‌افزار ویکی‌پدیا است) یا مدیاویکی:Monobook.css و مدیاویکی:Monobook.js (مونوبوک نام پوستهٔ قدیمی ویکی‌پدیا که الآن جز معدود کاربران قدیمی کسی از آن استفاده نمی‌کند).
تنظیمات حالت چاپ در مدیاویکی:Print.css و تنظیمات ظاهری syntaxhighlight در مدیاویکی:Geshi.css قرار دارد.
این و این راهنماها را برای فایرفاکس، حتماً بخوانید و قبل از اینکه هر گونه تغییر در CSSها ایجاد کنید به کمک ابزار Inspector فایرفاکس یا ابزار مشابه در کروم تغییرات را به‌صورت موقت در دستگاه خود اعمال کنید (استفاده از &debug=1 اینجا خیلی مؤثر خواهد بود).
سایت‌نوتیس ویرایش
برای تنظیم سایت نوتیس باید در مدیاویکی:Sitenotice ویرایش کنید. البته توجه داشته باشید که تغییر در سایت نوتیس نیازمند اجماع است.
ابزارها ویرایش
افزودن یا حذف یک ابزار ویرایش
برای افزودن یا حذف یک ابزار به تنظیمات کاربران می‌توانید آن ابزارها را در مدیاویکی:Gadgets-definition بیافزائید یا حذف کنید برای اطلاعات بیشتر اینجا را نیز ببینید.
توینکل ویرایش
توینکل ابزاری است برای مدیریت محتوی ویکی‌پدیا که امکانات بسیاری را در اختیار کاربران و مدیران برای مدیریت هرچه بهتر ویکی‌پدیا ارائه می‌دهد. مدیران می‌توانند به کمک توینکل به صورت دسته‌جمعی تعدادی صفحه را حذف کنند و همچنین عمل بستن کاربر یا محافظت صفحه را انجام دهند. برای اطلاعات بیشتر وپ:توینکل را مطالعه کنید. مدیاویکی:Gadget-Twinkle.js
حذف فله‌ای ویرایش
برای حذف صفحات ساخته شده توسط یک کاربر خاص می‌توانید از ویژه:حذف دسته‌جمعی استفاده کنید.
ربات مدیر ویرایش
به کمک ربات مدیر می‌توانید تعداد زیادی از صفحات را حذف یا محافظت کنید. کافی است مسئول ربات را آگاه نمائید.
جلوگیری ویرایش
جلوگیری از گذاشته‌شدن یک نشانی اینترنتی ویرایش
برای جلوگیری از افزودن نشانی‌هایی که طبق وپ:پیوند نه غیرمجازند (یا اسپم هستند) می‌توانید آنها را به مدیاویکی:Spam-blacklist اضافه کنید. فقط توجه داشته باشید عبارت \b در ابتدا و انتهای نشانی و قرار دادن \ قبل از . اجباری است.
بعضی از نشانی‌های اینترنتی که بسته شده‌اند در مدیاویکی:Spam-blacklist ولی فهرست اصلی در m:Spam blacklist قرار دارد. اگر نشانی‌ای در آنجا وجود دارد ولی در اینجا مشکلی برای استفاده ندارد از مدیاویکی:Spam-whitelist می‌توان استفاده کرد.
جلوگیری از ساخت نام کاربری نامناسب ویرایش
برای جلوگیری از ساخت نام کاربر نامناسب می‌توانید عبارت‌های مورد نظرتان را به صورت عبارت باقاعده در مدیاویکی:Titleblacklist بیافزائید.
جلوگیری از پیداشدن قسمت‌هایی از ویکی توسط جستجوگرهای اینترنتی (گوگل) ویرایش
در هر وب‌گاهی در اینترنت پرونده‌ای به نام robots.txt وجود دارد. برای کنترل آن می‌توان در باگزیلا درخواست داد ولی راه دیگر ویرایش مدیاویکی:Robots.txt است. نشانی‌های تنظیم‌شده به‌صورت متن کدبندی درصدی است، با این ابزار [۱] آنها را تبدیل به متن عادی و دوباره تبدیل به متن کدبندی درصدی کنید.
پالایهٔ خرابکاری ویرایش
این پالایه به کمک این صفحه کنترل می‌شود. دارای پیچیدگی زیادی است ولی به تجربه نیاز دارد تا دانش برنامه‌نویسی. خواندن mw:Extension:AbuseFilter mw:Extension:AbuseFilter/Rules format mw:Extension:AbuseFilter/Actions می‌تواند مفید باشد.
مدیاویکی ویرایش
مدیاویکی نام نرم‌افزاری است که ویکی‌پدیا برای مدیریت محتویات استفاده می‌کند. مدیاویکی نصب‌شده در ویکی‌پدیای فارسی دارای این تنظیمات و افزونه‌ها است. هر کدام از این افزونه‌ها خود دارای مستنداتی است که در صورت نیاز باید آنها را مطالعه کنید.
افزودن نام مستعار برای یک فضای نام ویرایش
مثلاً وپ: به ویکی‌پدیا:. این کار باید از bugzilla: انجام شود. برای این کار نیاز به نشان دادن توافق محلی نیز هست.
ترجمه‌های پیام‌های نرم‌افزار مدیاویکی ویرایش
اکثر ترجمه‌هایی که توسط سایر ویکی‌ها نیز قابل استفاده شوند باید در اینجا انجام شوند ولی برای آن دسته از ترجمه‌ها یا تنظیمات پیام‌های مدیاویکی که خاص ویکی‌پدیای فارسی هستند اینجا را ببینید.
بعضی وقت‌ها نیاز است نام صفحه‌های ویژه یا کلمات جادویی را ترجمه کنید، اینجا را ببینید؛ ولی این کار بسیار خطرناک است. لطفاً تاجای ممکن بدون مشورت با کاربر باتجربه از دست زدن به آنها پرهیز کنید.
تنظیمات ظاهر مدیاویکی ویرایش
در ویکی‌پدیای انگلیسی و سایر ویکی‌ها قسمت‌های مختلفی از ظاهر مدیاویکی برای تغییر پیدا کرده‌اند، برای اینکه بشود که در یک صفحه از چه پیام‌هایی استفاده‌شده ?uselang=qqx انتهای نشانی صفحه قرار دهید، برای نمونه این را ببینید. اینجا نیز فهرستی از پیام‌های تغییرکرده ویکی‌پدیای انگلیسی وجود دارد.
تنظیمات اصلی وب‌گاه ویرایش
- کس نخارد پشت من...
شخصاً اعمال‌کردن تنظیمات ویکی معمولاً باعث می‌شود تغییرات مورد نظر سریعتر انجام شود. پس از جمع‌کردن یک نظرخواهی که مربوط به تنظیمات وب‌گاه است، ابتدا یک باگ در رابطه با آن باگ در باگزیلای مدیاویکی ایجاد کنید و پس از آن اگر می‌خواهد نتیجهٔ اجماع سریعتر اعمال شود بهتر است خودتان دست به کار شوید.
صفحه‌های ویژه ویرایش
نرم‌افزار مدیاویکی شامل صفحه‌های ویژه‌ای است که کارهای خاص و آمارگیری‌های خودکار این نرم‌افزار و صفحه‌های افزونه‌هایش را شامل می‌شود. فهرست این صفحه‌ها را اینجا بیابید.
رده‌های ردیابی ویرایش
بعضی از رده‌ها به صورت خودکار توسط نرم‌افزار مدیاویکی پر می‌شوند فهرست اینگونه رده‌ها را می‌توانید در صفحهٔ ویژهٔ رده‌های ردیابی بیابید.
افزونه خوش‌آمدگویی ویرایش
افزونه خوش‌آمدگویی در زمان خوش‌آمدگویی به کاربران تازه‌وارد در انتهای پیام، امضای کاربران فهرست شده در مدیاویکی:Newusermessage-signatures را قرار می دهد که می توانید افراد جدیدی به آن فهرست بیافزائید یا کاربرانی که فعال نیستند را از آن حذف کنید.
تغییر سردرب صفحه‌ها در حالت ویرایش ویرایش
با ایجاد یا تغییر الگو:Editnotices/Page/عنوان صفحه می‌توانید پیامی در بالای صفحه در زمان ویرایش قرار دهید. مانند الگو:Editnotices/Page/ویکی‌پدیا:قهوه‌خانه