ویکی‌پدیا:گزیدن مقاله‌های برگزیده/فتح تهران

جمیع شرایط برگزیدگی را داراست. محک ^📞 ‏۱۴ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۱۹ (UTC)

بحث زیر بسته شده است. لطفاً آن را تغییر ندهید. ادامهٔ دیدگاه‌ها باید در صفحهٔ بحث مناسب ثبت شوند. نباید ویرایش دیگری در این ریسه انجام شود.

---

فتح تهران

فتح تهران (ویرایش • تاریخچه • بحث • پی‌گیری)

نامزدکننده: مرتضا (بحث • مشارکت‌ها) ‏۲۵ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۲۴ (UTC)

• ۸۴۳ روز پیش نامزد شده‌است.

@مرتضا درود، یک سال از نامزدی مقاله می‌گذرد، آیا برای برگزیدگی نیاز به کمک دارید؟ DynamicFolklore ^TalkCon ‏۲۴ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۱۹ (UTC)

درود دوست عزیز. مقاله منتظر بررسی دوستان و بیان ضعف های احتمالی است. شما نیز می توانید با توجه به ویکی‌پدیا:مقاله‌های برگزیده/معیارها، بررسی داشته باشید و نظراتتان را همینجا بیان کنید. ٪ مرتضا (بحث) ‏۲۴ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۰۶ (UTC)

@مرتضا بسیار خب مواردی که دیدم را همینجا ذکر می‌کنم

• در بخش رویداد ها و در زیربخش تسخیر اصفهان بنظرم انشا رباتیکی دارد:به گزارش ملکزاده(می‌توان گفت به نقل از ملکزاده)، بازاریان دکان‌ها را بستند و آنها که سلاح داشتند، در نقاط مرتفع سنگر گرفتند و به سمت ساختمان‌های دولتی تیراندازی کردند.
• سعی کنید از عکس بهتری برای مریم بختیاری استفاده کنید، عکس کمی نامفهوم است
• ارجاعات بسیار یکدست و زیبا هستند ولی انگار ارجاعات انگلیسی جای جالبی ندارند، اگر ممکن است جای بهتری در نظر بگیرید تا سر تسخیر تهران بررسی شد، مهرافزون --

DynamicFolklore ^TalkCon ‏۲۵ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۰۱ (UTC)

مورد اول و دوم انجام شد. مورد سوم را متوجه نشدم. ٪ مرتضا (بحث) ‏۲۵ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۱۸ (UTC)

@مرتضا من دیگر مشکلی نمیبینم، آن مورد هم می‌توانید انجام ندهید، به نظرم اجباری نیست، با تشکر از توجه شما، مهرافزون! DynamicFolklore ^TalkCon ‏۳۰ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۵۶ (UTC)

این مقاله نبایستی بر اساس وبسایت نوشته شود. چون وبسایت ها داوری همتا نمی شوند. من تعجب می کنم چرا نویسنده از کتاب یا مقاله به جای وبسایت استفاده نمی کند. --Eagle1401 (بحث) ‏۹ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۲۲:۵۰ (UTC)

ظاهرا از سایت نورمگز رفرنس دهی شده اند. بهتره مثل مقاله انقلاب مشروطه از کتاب تاریخ ایران کمبریج، تاریخ جامع ایران و مقالات ایرانیکا استفاده شود که اعتبار مقاله بالاتر برود.Eagle1401 (بحث) ‏۱۰ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۲:۳۹ (UTC)

از دو مقاله ایرانیکا که استفاده شده است. در فهرست منابع هم هست. اطلاعات اصلی مقاله هم بر اساس کتابهای معتبری از یرواند آبراهامیان، سهراب یزدانی و ژانت آفاری بوده است. دو منبع دیگر که ذکر شد را هم در صورت دسترسی بررسی می کنم و در صورت لزوم مطالبی اضافه می کنم. ٪ مرتضا (بحث) ‏۱۳ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۰۴ (UTC)

نظر محک

سلام مرتضا جان. صبر و تحملتان بیش باد! مقاله را خواندم و چند مورد:

• درباره تأثیرات دولت‌های خارجی خیلی به نظرم جای کار دارد. روسیه و انگلیس طرف کی بودند و چرا؟ به دیدگاه دولت بریتانیا اشاره شده‌است گرچه هنوز ابهاماتی هست... ولی درباره روسیه که بسی مهمترست، چیزی در مقاله نیست. مثلاً لیاخوف روس چرا طرفدار شاه بود ولی روس‌ها به مجاهدان تبریز کمک کردند و [احتمالاً یکی از احزاب چپ روسیه] به رشتی‌ها نیروی آموزش دادند لیکن سفیر روس از سپهدار تنکابنی خواست به تهران لشکر نکشد و...؟! لذا به نظر می‌رسد این وقایع در چهارچوب بزرگ‌تر انقلاب_روسیه و درگیری سوسیالیست‌ها و دولت تزاری باشند که نادیده گرفته مانده.

  یک بخش «تحلیل نقش دولتهای خارجی» افزودم. یک نگاهی بیندازید و نظرتان را بگویید. ٪ مرتضا (بحث) ‏۲۲ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۵:۲۳ (UTC)

• من همواره فکر می‌کردم نیروهای تبریزی هم در فتح تهران شریک بودند. منتهی مقاله می‌گوید اردوی ملیون شامل گیلانی‌ها و بختیاری‌ها بوده. اگر چنین بوده قیام و محاصره مشروطه‌خواهان تبریز کاملاً وقایعی مستقل از فتح تهران است و مقدم بر آن است؟!

  بله همینطور است. نیروهای روسیه وارد آذربایجان شدند و مجاهدان تبریز نتوانستند در فتح تهران مشارکت کنند و دقیقا همانطور که گفتید، وقایع محاصره تبریز، مقدم بر فتح تهران بوده است. ٪ مرتضا (بحث) ‏۲۲ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۵:۲۳ (UTC)

• مناطق مختلف با هم ارتباط داشتند؟ چگونه مشروطه‌خواهان از وضعیت شهرهای درگیر مطلع می‌شدند؟ مثلاً چطور شد که قیام تبریز انقدر باعث شور و وجد مردم گیلان شد که نهایتاً «انجمن ستار» راه انداختند؟ روزنامه‌ها این کار را می‌کردند؟

  اشاره مستقیمی به این شکل ندیده ام اما ذهنیتی که با خواندن متون مختلف به دست آورده ام این است که تلگراف خیلی نقش مهمی داشته است چنان که در بعضی رویدادها، سیمهای تلگراف را می بریدند. کارش شبیه به فیلتر کردن پیامرسانها در دوران معاصر. ٪ مرتضا (بحث) ‏۲۲ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۵:۲۳ (UTC)

• خوب است بخشی هم افزوده شود تا نیروهای نظامی و وضیعت افراد مسلح مملکت را هم برای خواننده مشخص کند. در هر بخشی، یکهو سر و کله یک قوای نظامی از ناکجا پیدا می‌شود. تا جایی که می‌دانم از مهمترین معضلات مملکت نداشتن ارتش بود. بریتانیا و روسیه نیروهایی وابسته در کشور داشتند که مهمترینشان بریگاد قزاق بود (که در دوره‌های مختلف تاریخ قاجار از جاهای مختلف فرمان می‌گرفت). ولایات هم نیروی نظامی داشتند و داوطلبان سوسیالیست از قفقاز (گرجی، آذری، ارمنی، چرکس، بلغار و...) نیز (چه نظامی و چه فکری) به آذربایجانی‌ها و گیلانی‌ها کمک می‌کردند...

  ٪ مرتضا (بحث) ‏۳ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۲۷ (UTC)

• در فاصله رسیدن گیلانی‌ها به پیرامون تهران تا فتح کامل شهر، چه اتفاقی رخ داد؟ درگیری نظامی و تبادل آتش بود یا محاصره یا کمپین یا چی؟

  راستش تا جایی که توانسته ام، جزئیات را در زیربخش «تسخیر تهران» آورده ام. در منابع ثانویه بعید است چیز بیشتری پیدا شود. ٪ مرتضا (بحث) ‏۳ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۲۷ (UTC)

• فکر می‌کنم در دیگر نواحی ایران هم میان مشروطه‌خواهان و وفاداران درگیری‌هایی بود که البته به موفقیت نرسیدند ولی هیچ اشاره‌ای نشده. (برای مثال می‌دانم که در مازندران هم چنین درگیری‌هایی وجود داشت)

  با توجه به کامنتی که گذاشتید، در مورد جاهای مختلف ایران از جمله مازندران که اشاره کردید و همینطور کرمانشاه و خراسان مقالاتی را بررسی کردم. این که درگیری بین مشروطه خواهان و مشروعه خواهان وجود داشته، بله. منتها دست کم در چند مقاله ای که خواندم ارتباط مستقیمی بین این درگیری ها و «فتح تهران» نتوانستم پیدا کنم. ٪ مرتضا (بحث) ‏۴ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۲۶ (UTC)

• یکی از وقایع مهم فتح تهران دادگاه‌هایی است که پس از آن دایر شد و من‌جمله شیخ فضل‌الله نوری را اعدام کرد و محمدعلی شاه را با مقرری روانه اروپا ساخت. به این دادگاه اشاره کوچکی کردید ولی به نظرم می‌تواند با توجه به اهمیتش مبسوط‌تر باشد.

  در مورد دادگاه شیخ فضل الله مطالب بیشتری افزودم. ٪ مرتضا (بحث) ‏۲۲ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۵:۲۳ (UTC)

• بخش «تحلیل تاریخی» به نظرتان لازم می‌آید؟ بهتر نیست در بخش مربوط به نیروهای بختیاری ادغام گردد؟

  ٪ مرتضا (بحث) ‏۲۲ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۵:۲۳ (UTC)

• شهبندری عثمانی کجاست؟

  همان کنسولگری عثمانی است. اصلاح شد. ٪ مرتضا (بحث) ‏۱۱ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۴۶ (UTC)

• بسیاری از افراد، نهادها و احزاب پیوند نشده‌اند و مقاله ندارند. پیوندها اگر به همان شکل قرمز هم باشند، امید هست که در آینده و به تدریج ساخته شوند. همچنین شاید برخی مقالات باشند که اطلاع نداشته باشید و بدین شکل دیگران می‌توانند تغییرمسیرها را ایجاد کنند. مثلاً الآن چشمم خورد به رویداد باغ مدیریه که در انگلیسی هم مقاله دارد ولی اینجا لینک نشده.

  رویداد باغ مدیریه پیونددهی شد. برخی موارد را هم خودتان پیوند دادید. باز هم در خلال کار اگر مواردی به چشمم بخورد، پیوند می دهم.

• نفرات و تجهیزات نیروهای فاتح تهران مشخص نیست؟ آنِ شاه در مقاله آمده ولی آن هم در جعبه اطلاعات قرار نگرفته.
• ۲٫۵ میلیون میلیون فرانک واقعاً چنین عدد بزرگی است یا میلیون سهواً دوبار آمده؟

  سهو بود، اصلاح شد.

• الگو:جعبه نبردهای جنبش مشروطه ایران را به کار گیرید.

  

• واقعه پارک اتابک هم از پیامدهای فتح تهران است؟

  نمی شود آن را «پیامد» فتح تهران دانست. آن واقعه یکی از رویدادهای خیلی مهم مشروطه است که پس از فتح تهران رخ داده، اما نتیجه فتح تهران نیست. نتیجه فتح تهران مثلا این است که مجلس بازگشایی شد یا محمدعلی شاه خلع شد و امثال این.

محک ^📞 ‏۹ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۹:۳۷ (UTC)

پ.ن) به مداخله امپراتوری روسیه در انقلاب مشروطه ایران هم می‌شود نگاهی داشت. هم کلی منبع معرفی کرده، هم دخیل بودن موضوع دخالت‌های روسیه که بالاتر حدس زدم را ثابت می‌کند، هم می‌تواند با مقاله فتح تهران مچ شود.محک ^📞 ‏۹ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۲۰:۱۵ (UTC)

@محک: درود و تشکر از نظرات ارزنده‌تان. موارد را خواندم، به مرور آنها را ترتیب اثر خواهم داد. ٪ مرتضا (بحث) ‏۱۰ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۲۷ (UTC)

@محک: همه موارد را بررسی کردم و اصلاح نمودم یا توضیحم را نوشتم. اگر فرصت کردید ملاحظه کنید. ٪ مرتضا (بحث) ‏۴ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۲۸ (UTC)

سلام مجدد. من هم کمی مطالعه کردم تا بدانم با چی طرفم :)

پیش از همه، در خود ویکی‌پدیا مقاله گیلان در انقلاب مشروطه ایران را خواندم که فوق‌العاده متن خوب و جامعی دارد. این مقاله به طور کامل پیش‌زمینه‌هایی که منجر به لشکرکشی گیلانی‌ها به سمت تهران شد را بررسی کرده‌است. درباره حمله به قزوین و تهران هم اندکی مطالب افزون بر مقاله فتح تهران دارد. بیشتر هم متکی بر ایرانیکاست. یک منبع دیگری هم «گیلان در جنبش مشروطیت» بود که ابراهیم فخرایی نوشته. این کتاب هم درباره نبرد قزوین مطالب خیلی مفیدی دارد. کتاب «انجمن‌های گیلان در عصر مشروطه» که جدیدترست، اطلاعات مفصلی درباره احزاب گیلان دارد و به ارتباط حزبی احزاب چپ‌گرای روسیه و قفقاز با احزاب ایرانی و گیلانی و تبریزی هم پرداخته است. یک کتاب «حماسه یپرم» هم بود که گرچه نمی‌شود به عنوان منبع معتبر استفاده کرد، ولی درباره نقش ارمنی‌ها و چرایی حضورشان در جنبش مشروطه توضیحات معقولی ارائه می‌دهد و همچنین جزئیات مذاکرات روستوم با سران مشروطه را در بر داشت که نکات جالبی دارد. (اگر خواستید، پی‌دی‌اف این کتاب‌ها را دارم) متأسفانه خواندن انگلیسی برایم راحت نیست وگرنه منابع انگلیسی فت و فراوان هستند.

• در کل، فکر می‌کنم برای بخش تسخیر تهران (و قزوین) می‌توان جزئیات بیشتری در منابع یافت.

  من هم مقاله گیلان در انقلاب مشروطه را بررسی کردم و هم منابع آن (کاتوزیان و ایرانیکا). رئوس مهم همه رویدادهای مهم در مقاله آمده است و حتی شاید جزئیات بیشتری هم آمده. مثلا در مقاله کاتوزیان آمده «نبرد تهران نه خیلی طول کشید و نه تلفات زیادی داشت» حال آن که در خود مقاله دقیق گفته شده است که نبرد، سه روز طول کشید و گزارش شده 500 نفر تلفات داشته. اگر ممکن است پی دی اف منابعی که گفتید را هم بفرستید تا آنها را هم بررسی کنم. پیشاپیش ممنون. ٪ مرتضا (بحث) ‏۲۰ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۳۹ (UTC)

• محک. سلام مجدد. منبع خیلی خوبی که برایم فرستادید را مطالعه کردم و جزئیات بیشتری از روزهای تسخیر تهران اضافه کردم. هر موقع فرصت داشتید نگاهی بیندازید. ٪ مرتضا (بحث) ‏۱۳ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۱۶ (UTC)

• جستجوی منبع فارسی که وقایع داخلی روسیه و ایران را توأمان بررسی کند، چیز جامعی نیافتم و مطالب پراکنده هستند. همین قدر فهمیدم که قرارداد سن پترزبورگ (تقسیم ایران) دقیقاً چند سال پیش از فتح تهران بوده و به همین علت بود که بریتانیا خود را کنار کشیده بود و هیچ دخالتی نمی‌کرد و به روسیه هم اجازه داد هر کاری می‌خواهد با ایران بکند. خوب است اقلاً به این قرداد مهم اشاره‌ای در حد آوردن نام و لینکش بشود.

  ٪ مرتضا (بحث) ‏۵ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۳۲ (UTC)

• مقاله en:Siege of Astarabad را ببینید. عملاً در زمان فتح تهران بخشی از کشور، مانند استرآباد (تقریباً استان گلستان کنونی)، در دست مشروطه‌چیان بوده! چرا قیام ناموفق تبریز بخش قابل توجهی از مقاله را به خود اختصاص داده و حتی نامی از مقاومت موفق استرآباد و امثال آن نیست و مرتبط در نظر گرفته نمی‌شود؟!

  مقاله را خواندم ولی به آن مشکوکم. در این مقاله، سردار رفیع یانسری را مشروطه خواه عنوان کرده‌است در حالی که بررسی من اینطور نشان نمی‌دهد؛ مثلاً این مقاله در صفحه ۸۲ مطالب زیادی راجع به سردار رفیع دارد و مطلب را طور دیگری نوشته‌است. نوشته که در زمان بمباران مجلس، سردار رفیع حاکم شاهرود بوده و به دلیل اهمیت استرآباد مأمور به عزیمت به این شهر شده و جایی ننوشته که درگیری یا محاصره ای رخ داده. از سوی دیگر از آنجا که بعد از بازگشت شاه مخلوع به کشور، سردار رفیع به او می‌پیوندد، بعید می‌دانم که مشروطه خواه بوده باشد. در این مقاله هم آمده‌است که وی جزو نیروهای وفادار محمدعلی شاه بود اما پس از فراری شدن وی، با مشروطه خواهان ارتباط برقرار کرد و بر سر کار ماند. این صفحه ۶۷ از کتاب تاریخ مشروطه کسروی است که در مقاله مزبور، تحت عنوان یادکرد شماره ۱۳ آمده‌است. کلا هیچ مطلبی در مورد استرآباد در این صفحه نیست. من فهرست نامهای کتاب را چک کردم. از سردار رفیع، سالار اکرم یا محمدباقرخان نامی در کتاب تاریخ مشروطه نیست. راستش به مطالب این مقاله نتوانستم اعتماد کنم و تاکنون منبع دیگری نیافته‌ام که مطالب آن را تأیید کند. ٪ مرتضا (بحث) ‏۱۰ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۵۷ (UTC)

  عجب!!! گویا حق با شماست. مثلاً تصویری که در جعبه هست در منبع به تبریز نسبت داده شده. یا کتاب «مروری در ایران: انقلاب مشروطیت در ایران» اثر پزشکزاد را دانلود کردم، اصلاً کلمه استرآباد در این کتاب نیست! من رو بگو که خوشحال شده بودم یکی آمده و مقالات مشروطیت رو به انگلیسی هم داره تکمیل می‌کنه؛ دِکی! محک ^📞 ‏۱۲ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۰۶ (UTC)

• درباره انگیزه نیروهای قفقازی و ارمنی که مشارکت داشتند، چیزی ندارید؟

  در مورد حزب داشناک توانستم انگیزه پیدا کنم که اضافه کردم. ٪ مرتضا (بحث) ‏۲۰ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۴۷ (UTC)

• یک مطلبی هم درباره بازگشت محمدعلی شاه به کشور خواندم که منبع خیلی قابل اعتماد نبود؛ گویا پس از خلع، سعی کرده به سلطنت بازگردد و از راه ترکمن صحرا به کشور آمد ولی دولت مشروطه مانع او شد. درست است؟

  بله درست است. شخص خودش را مطمئن نیستم که وارد ایران شد یا خیر، اما برادرانش را مطمئنم که شورشهایی در غرب و شمال به راه انداختند و برای فتح دوباره تهران راهی بودند؛ در دوران مجلس دوم. اما برداشت من این است که با «فتح تهران» ارتباط مستقیم ندارد. اگر فکر می کنید لازم است، می شود مطالبی افزود. ٪ مرتضا (بحث) ‏۵ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۲۷ (UTC)

محک ^📞 ‏۴ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۵۰ (UTC)

---

بحث بسته شده است. لطفاً آن را تغییر ندهید. ادامهٔ دیدگاه‌ها باید در صفحهٔ بحث مناسب ثبت شوند. نباید ویرایش دیگری در این ریسه انجام شود.