پاتریارک‌نشین جهانی قسطنطنیه

پاتریارک‌نشین جهانی قسطنطنیه (یونانی: Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως؛ لاتین: Patriarchatus Oecumenicus Constantinopolitanus;[۳] ترکی استانبولی: Rum Ortodoks Patrikhanesi[۴]) یکی از ۱۴ تا ۱۶ کلیسای خودمختار کلیسای ارتدکس شرقی است. هم‌اکنون بارتولومیو یکم قسطنطنیه رهبری آن را بر عهده دارد.

پاتریارک‌نشین جهانی قسطنطنیه
نشان پاتریارک‌نشین جهانی قسطنطنیه
طبقه‌بندیکلیسای ارتدکس شرقی
گرایشکلیسای ارتدکس یونانی
کتاب مقدسهفتادگانی، عهد جدید
الهیاتالهیات ارتدکس شرقی
سیاستاپیسکوپلین
PrimateArchbishop of Constantinople-New Rome and Ecumenical Patriarch بارتولومیو یکم قسطنطنیه
Bishops125 (73 acting, 52 titular)
Parishes۵۲۵ در ایالات متحده،[۱]
Monastics~1,800 (Mt. Athos)
Monasteries20 (U.S)[۱] 32 (Mt. Athos), 8 (Australia), 6 (Meteora)
زبانزبان یونانی، زبان انگلیسی، زبان اوکراینی، زبان فرانسوی، زبان کره‌ای، زبان ترکی استانبولی
مقرهاکلیسای جامع سنت جورج، استانبول
۴۱°۰۱′۴۵″ شمالی ۲۸°۵۷′۰۶″ شرقی / ۴۱٫۰۲۹۱۷°شمالی ۲۸٫۹۵۱۶۷°شرقی / 41.02917; 28.95167
قلمرواستانبول، بیشتر ترکیه، کوه آتوس، کرت، بخشی از شمال یونان، دودکانسا، کره، کلیساهای جوامع دور از وطن یونانی و اوکراینی
بنیان‌گذاراندریاس
استقلال۳۳۰ میلادی از Metropolis مرمره ارغلیسی
جداشده(ها)متعدد § Autocephalous churches formerly under the Ecumenical Patriarchate
کلیسای حواری ارمنی[۲]
اعضا~۳٬۸۰۰٬۰۰۰در یونان، ~۱٬۵۰۰٬۰۰۰ دور از وطن، =۵٬۳۰۰٬۰۰۰ در کل.
وبگاه رسمی

کلیسای قسطنطنیه در میان پاتریارک نشین‌های چهارگانه از اهمیت بیشتری برخوردار است. زیرا قسطنطنیه (بیزانسیوم) بین سال‌های ۳۳۰ تا ۱۴۵۳ پایتخت امپراتوری روم شرقی و در نتیجه مرکز مسیحیت شرقی بوده‌است. پس از تقسیم امپراتوری روم در ابتدای قرون وسطی، اسقف قسطنطنیه از منزلت بی‌مانندی در میان اسقفان ارتدکس جهان مسیحی برخوردار شد. از میان پنج پاتریارک بزرگ کلیسا، فقط پاتریارک قسطنطنیه و اسقف روم در حوالی سال ۵۹۰ در شهرهای بزرگ زندگی می‌کردند. به پاتریارک قسطنطنیه پاتریارک مسکونی گفته می‌شد.

پاتریارک قسطنطنیه دومین اسقف موجه و با نفوذ رم بود. او هنوز حامل اسقف اعظم جهان است و بر تمام سر اسقفان کلیساهای شرق تقدم دارد. نیم تاج سلطنتی را بر سر می‌گذارد و نشان عقاب امپراتوری بیزانس را به سینه می‌چسباند. در حال حاضر ریاست عالیه کلیسا با حدود صد هزار عضو با اوست. کلیساهای ارتدکس فنلاند و چکسلواکی خود را تحت اختیار قانونی او می‌دانند. کلیساهای یادشده، برتری افتخاری سراسقف کلیسای جهانی در قسطنطنیه (استانبول) را قبول دارند. اسقف این کلیسا بر خلاف پاپ هیچ‌گاه ادعای عصمت نمی‌کند و تنها از موقعیت اخلاقی ویژه‌ای بهره می‌برد و اقتدار او از قلمرو اسقفی اش فراتر نمی‌رود.

تاریخچه ویرایش

 
ایا صوفیه که تا سال ۱۴۵۳ کلیسای جامع پاتریارک‌نشین بود

در چند شورای جهانی از حقوق پاتریارک قسطنطنیه سخن به میان آمد و در قرن ششم این کلیسا عنوان پاتریارک‌نشین جهانی به خود گرفت. این موقعیت پس از فتح قسطنطنیه به دست سلطان محمد فاتح در سال ۱۴۵۳ بر قرار ماند.

در سال ۳۸۱ شورای قسطنطنیه، پاتریارک این شهر را بعد از اسقف روم به رسمیت شناخت. به موجب اصل سوم شورای کنستانتینوپل پاتریارک این شهر بعد از اسقف روم از برتری حرمت برخوردار شد. در زمان گریگوری کبیر (قرن ششم و هفتم)، یوحنا پاتریارک قسطنطنیه، مدعی عنوان «اسقف همه کلیساها» گردید که با اعتراض گریگوری مواجه شد.

پیوند به بیرون ویرایش

منابع ویرایش

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ Krindatch, Alexei (2011). Atlas of American Orthodox Christian Churches. بروکلاین، ماساچوست: Holy Cross Orthodox Press. p. 143. ISBN 978-1-935317-23-4.
  2. Panossian, Razmik (2006). The Armenians: From Kings and Priests to Merchants and Commissars. New York: Columbia University Press. pp. 43–44. ISBN 978-0-231-13926-7. The Armenian Apostolic Church formally became autocephalous—i.e. independent of external authority—in 554 by severing its links with the patriarchate of Constantinople.
  3. Pontificia Commissio Codici Iuris Canonici Orientalis Recognoscendo Vatican City State, 1978, p. 3 (به لاتین)
  4. Ortaylı, İlber (2003). "Osmanlı Barışı", p. 14. شابک ‎۹۷۵−۶۵۷۱−۵۰−۰.