پزشکی مبتنی بر شواهد

پزشکی مبتنی بر شواهد (به انگلیسی: Evidence Based Medicine) که به اختصار EBM گفته می‌شود «استفاده آگاهانه، صریح و خردمندانه از بهترین شواهد فعلی در تصمیم‌گیری در مورد مراقبت از هر بیمار است».^[۱۳] هدف EBM ادغام تجربه پزشک، ارزش‌های بیمار و بهترین اطلاعات علمی موجود برای هدایت تصمیم‌گیری در مورد مدیریت بالینی است. این اصطلاح در ابتدا برای توصیف رویکردی برای آموزش طبابت و بهبود تصمیم‌گیری یک پزشک در مورد یک بیمار مورد استفاده قرار گرفت.^[۱۴]^[۱۵]

پیشینه، تاریخچه و تعریف ویرایش

شواهد علمی در مقابل تجربه بکار می‌رود که خوب است پزشک به جای اینکه فقط به تجربیات خودش تکیه کند به نتایج حاصل از پژوهش‌ها توجه نماید.

پزشکی دارای سابقه طولانی تحقیقات علمی در مورد پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌های انسانی است.^[۱۶]^[۱۷]

مفهوم کارآزمایی بالینی کنترل شده برای اولین‌بار در سال ۱۶۶۲ توسط ژان باپتیست ون هلمونت (Jan Baptist van Helmont) با اشاره به عمل فصد توصیف شد. ون هلمونت نوشت:

بگذارید ۲۰۰ یا ۵۰۰ فقیر را که تب یا پلوریت دارند، از بیمارستان‌ها، از کمپ‌ها، یا از جای دیگر بیرون ببریم. آنها را به نصف تقسیم کنیم، قرعه بیندازیم تا نیمی از آنها به سهم من و بقیه به سهم شما بیفتند. من آنها را بدون خون‌ریزی و تخلیه درمان خواهم کرد. شما هم همان‌طور که می‌دانید انجام دهید … ما خواهیم دید که هر دوی ما چند تشییع جنازه خواهیم داشت …

اولین گزارش که انجام و نتایج یک کارآزمایی بالینی کنترل‌شده را توصیف می‌کند، توسط جیمز لیند، جراح نیروی دریایی اسکاتلندی منتشر شده‌است که در طول سفر خود در کشتی HMS Salisbury در ناوگان Channel Fleet، در حین گشت‌زنی در خلیج بیسکی، تحقیقاتی در مورد اسکوربوت انجام داد. لیند ملوانان شرکت کننده در آزمایش خود را به شش گروه تقسیم کرد، به طوری که اثرات درمان‌های مختلف را می‌توان نسبتاً مقایسه کرد. لیند در میان گروهی از مردانی که با لیمو یا پرتقال درمان شده بودند، علائم و نشانه‌های اسکوربوت را بهبود بخشید. او رساله‌ای را در شرح نتایج این آزمایش در سال ۱۷۵۳ میلادی منتشر کرد.^[۱۸]

نقد اولیه روش‌های آماری در پزشکی در سال ۱۸۳۵ میلادی منتشر شد.^[۱۹]

اصطلاح «پزشکی مبتنی بر شواهد» در سال ۱۹۹۰ میلادی توسط اپیدمیولوژیست کانادایی، گوردون گویات (Gordon Guyatt) از دانشگاه مک‌مستر کانادا معرفی شد.^[۲۰]^[۲۱]^[۲۲]^[۲۳]^[۲۴]^[۲۵]

روش ویرایش

سه گانه پزشکی مبتنی بر شواهد.

اصول اولیه پزشکی مبتنی بر شواهد، بر سه‌پایه قرار دارد:

شواهد که بهترین دانش موجود هستند عبارتند از تحقیقات بالینی رایج که جهت تعیین درستی و دقت تست‌های تشخیصی، اندازه‌گیری میزان تأثیر رژیم‌های درمانی، و مانند آن انجام می‌شود.^[۲۰]

شواهد جدید حاصل از تحقیقات بالینی، تست‌های تشخیصی و درمان‌های قبلی را باطل کرده و آنها را با شواهد جدید دقیق‌تر و قابل اعتمادتر جایگزین می‌کنند.^[۲۰]

مهارت بالینی پزشک، تخصص و قدرت تشخیص سریع علائم بیماری، خطرات و فواید تداخل‌های احتمالی، ارزش‌های فردی و انتظارات بیمار که مستقیماً مربوط به پزشک و تجربیات بالینی او می‌شود.^[۲۰]
ارزش‌های بیمار، که شامل ترجیح‌ها، نگرانی‌ها و توقع‌های ویژه هر بیمار می‌شود که از نظر بالینی مهم هستند و لازم است پزشک هنگام تصمیم‌گیری بالینی آنها را در نظر بگیرد.^[۲۰]

مسیر پنجگانه ویرایش

هر اقدام و مطالعه پزشکی مبتنی بر شواهد از ۵ مرحله زیر عبور می‌کند:

تبدیل مشکل بیمار به یک سؤال فرموله شده.
جستجو در منابع معتبر برای یافتن بهترین جواب.
ارزیابی دقیق و اعتبارسنجی آن منابع یافته شده.
اِعمال و به‌کارگیری اطلاعات ارزیابی شده.
مطالعه و ارزیابی مفید بودن اقدامات.^[۲۰]

پیوند به بیرون ویرایش

وبسایت رسمی. «وبگاه پزشکی مبتنی بر شواهد دانشگاه علوم پزشکی تهران». دریافت‌شده در ۱۱ اکتبر ۲۰۲۳.
انتشارات دانشگاه آکسفورد. «مرکز مطالعات EBM». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۸ ژوئن ۲۰۱۲.
مؤسسه تحقیقات بهداشتی کانادا. «KT Clearinghouse». دریافت‌شده در ۸ ژوئن ۲۰۱۲.
The Cochrane Collaboration. «Reviews». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۸ ژوئن ۲۰۱۲.

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_assessment
↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_design
↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_scheduling
↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_dentistry
↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_pharmacy_in_developing_countries
↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_toxicology
↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_conservation
↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_education
↑ Evidence-based legislation
↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_library_and_information_practice
↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_policing
↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_prosecution
↑ Sackett, D. L; Rosenberg, W. M C; Gray, J A M.; Haynes, R B.; Richardson, W S. (1996-01-13). "Evidence based medicine: what it is and what it isn't". BMJ (به انگلیسی). 312 (7023): 71–72. doi:10.1136/bmj.312.7023.71. ISSN 0959-8138. PMC 2349778. PMID 8555924.
↑ Evidence-Based Medicine Working Group (November 1992). "Evidence-based medicine. A new approach to teaching the practice of medicine". JAMA (به انگلیسی). pp. 2420–2425. doi:10.1001/JAMA.1992.03490170092032. PMID 1404801.
↑ Guyatt, Gordon (1992-11-04). "Evidence-Based Medicine: A New Approach to Teaching the Practice of Medicine". JAMA (به انگلیسی). 268 (17): 2420. doi:10.1001/jama.1992.03490170092032. ISSN 0098-7484.
↑ Daly, Walter J; Brater, D. Craig (2000). "Medieval Contributions to the Search for Truth in Clinical Medicine". Perspectives in Biology and Medicine (به انگلیسی). 43 (4): 530–540. doi:10.1353/pbm.2000.0037. ISSN 1529-8795.
↑ Brater, D (May 2000). "Clinical pharmacology in the Middle Ages: Principles that presage the 21st century". Clinical Pharmacology & Therapeutics (به انگلیسی). 67 (5): 447–450. doi:10.1067/mcp.2000.106465.
↑ Lind، James (۲۰۱۸). Treatise on the scurvy. Gale Ecco. شابک ۹۷۸-۱-۳۷۹-۴۶۹۸۰-۳.
↑ Poisson, Messrs.; Dulong; Larrey; Double (2001). "Statistical research on conditions caused by calculi by Doctor Civiale". International Journal of Epidemiology (به انگلیسی). 30 (6): 1246–1249. doi:10.1093/ije/30.6.1246. ISSN 1464-3685.
↑ ^۲۰٫۰ ^۲۰٫۱ ^۲۰٫۲ ^۲۰٫۳ ^۲۰٫۴ ^۲۰٫۵ «وبگاه پزشکی مبتنی بر شواهد دانشگاه علوم پزشکی تهران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ فوریه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲ فوریه ۲۰۰۸.
↑ Guyatt, Gordon H (1991). Evidence-based medicine. ACP Journal Club A-16.
↑ Smith, Richard; Rennie, Drummond (2014-01-22). "Evidence-Based Medicine—An Oral History". JAMA (به انگلیسی). 311 (4): 365. doi:10.1001/jama.2013.286182. ISSN 0098-7484.
↑ Sackett, D L; Rosenberg, W M (November 1995). "The need for evidence-based medicine". Journal of the Royal Society of Medicine. 88 (11): 620–624. doi:10.1177/014107689508801105. ISSN 0141-0768. PMC 1295384. PMID 8544145.
↑ "Development of evidence-based medicine explored in oral history video". American Medical Association (به انگلیسی). 2014-01-27. Retrieved 2023-10-11.
↑ «The history of evidence-based medicine». Cologne, Germany: Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG). ۲۰۱۶. NBK390299.

[1] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_assessment

[2] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_design

[3] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_scheduling

[4] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_dentistry

[5] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_pharmacy_in_developing_countries

[6] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_toxicology

[7] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_conservation

[8] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_education

[9] Evidence-based legislation

[10] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_library_and_information_practice

[11] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_policing

[12] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Evidence-based_prosecution

[13] Sackett, D. L; Rosenberg, W. M C; Gray, J A M.; Haynes, R B.; Richardson, W S. (1996-01-13). "Evidence based medicine: what it is and what it isn't". BMJ (به انگلیسی). 312 (7023): 71–72. doi:10.1136/bmj.312.7023.71. ISSN 0959-8138. PMC 2349778. PMID 8555924.

[14] Evidence-Based Medicine Working Group (November 1992). "Evidence-based medicine. A new approach to teaching the practice of medicine". JAMA (به انگلیسی). pp. 2420–2425. doi:10.1001/JAMA.1992.03490170092032. PMID 1404801.

[15] Guyatt, Gordon (1992-11-04). "Evidence-Based Medicine: A New Approach to Teaching the Practice of Medicine". JAMA (به انگلیسی). 268 (17): 2420. doi:10.1001/jama.1992.03490170092032. ISSN 0098-7484.

[16] Daly, Walter J; Brater, D. Craig (2000). "Medieval Contributions to the Search for Truth in Clinical Medicine". Perspectives in Biology and Medicine (به انگلیسی). 43 (4): 530–540. doi:10.1353/pbm.2000.0037. ISSN 1529-8795.

[17] Brater, D (May 2000). "Clinical pharmacology in the Middle Ages: Principles that presage the 21st century". Clinical Pharmacology & Therapeutics (به انگلیسی). 67 (5): 447–450. doi:10.1067/mcp.2000.106465.

[18] Lind، James (۲۰۱۸). Treatise on the scurvy. Gale Ecco. شابک ۹۷۸-۱-۳۷۹-۴۶۹۸۰-۳.

[19] Poisson, Messrs.; Dulong; Larrey; Double (2001). "Statistical research on conditions caused by calculi by Doctor Civiale". International Journal of Epidemiology (به انگلیسی). 30 (6): 1246–1249. doi:10.1093/ije/30.6.1246. ISSN 1464-3685.

[ebm-20] ۲۰٫۰ ^۲۰٫۱ ^۲۰٫۲ ^۲۰٫۳ ^۲۰٫۴ ^۲۰٫۵ «وبگاه پزشکی مبتنی بر شواهد دانشگاه علوم پزشکی تهران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ فوریه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲ فوریه ۲۰۰۸.

[21] Guyatt, Gordon H (1991). Evidence-based medicine. ACP Journal Club A-16.

[22] Smith, Richard; Rennie, Drummond (2014-01-22). "Evidence-Based Medicine—An Oral History". JAMA (به انگلیسی). 311 (4): 365. doi:10.1001/jama.2013.286182. ISSN 0098-7484.

[23] Sackett, D L; Rosenberg, W M (November 1995). "The need for evidence-based medicine". Journal of the Royal Society of Medicine. 88 (11): 620–624. doi:10.1177/014107689508801105. ISSN 0141-0768. PMC 1295384. PMID 8544145.

[24] "Development of evidence-based medicine explored in oral history video". American Medical Association (به انگلیسی). 2014-01-27. Retrieved 2023-10-11.

[25] «The history of evidence-based medicine». Cologne, Germany: Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG). ۲۰۱۶. NBK390299.

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]