پل شکسته (خرم‌آباد)
پل شکسته یا پل شاپوری[۱][۲] (به لری: طاقه پیل اِشکه‌سه) (طاقِ پیل اِشْکِسَّه)[۲] یکی از شاهکارهای معماری دوره ساسانیان محسوب می‌شود و در ضلع جنوبی قلعه فلک افلاک در جنوب شهر خرم‌آباد در استان لرستان واقع شده‌است.
| پل شکسته (خرم‌آباد) یا پل شاپوری | |
|---|---|
 پل شاپوری در جنوب شهر خرم‌آباد | |
 | |
| نام | پل شکسته (خرم‌آباد) یا پل شاپوری |
| کشور | ایران |
| استان | استان لرستان |
| شهرستان | شهرستان خرم‌آباد |
| اطلاعات اثر | |
| نام محلی | طاقِ پیل اِشْکِسَّه طاقه پیل اِشکه‌سه |
| نام‌های دیگر | پل شکسته (خرم‌آباد) |
| کاربری | پل |
| دیرینگی | دوره ساسانی |
| دورهٔ ساخت اثر | دوره ساسانی |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۱۰۵۸ |
| تاریخ ثبت ملی | ۱۵ اردیبهشت ۱۳۵۴ |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | خرم‌آباد، خیرآباد، انتهای خیابان تمدن |
در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ۱۳۵۴ با شمارهٔ ثبت ۱۰۵۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۳]
پیشینه ویرایش
پل شاپوری عامل ارتباط غرب استان لرستان (طرهان) با شرق و از آنجا به خوزستان و تیسفون (پایتخت ساسانیان) بوده‌است.[۲] از این پل احتمالاً کاربری آبرسانی و پخش آب را نیز داشته‌است.[۲]
معماری ویرایش
این پل نزدیک به ۳۱۲ متر درازا و حدود ۱۰ متر بلندا داشته‌است. پل از ۲۸ چشمه طاق و ۲۷ پایه پل تشکیل شده بود که هم اینک تنها ۵ چشمه طاق از آن‌ها بر جای مانده‌است و دیگر چشمه‌ها بر اثر عوامل طبیعی ویران شده‌است. سطح هرپایه ۶۱ متر و فاصله بین دو پایه ۷.۵ متر است. طاق‌های پل به صورت جناقی ساخته شده و سبک‌سازی پل در قسمت طولی پل در زیر روگذر پل صورت گرفته‌است و پایه‌های پل و موج شکنهای آن به صورت لوزی شش ضلعی از سنگ ساخته شده‌است مصالح این پل از سنگ، ملات گچ و ساروج است. مصالح پل را سنگ‌های قلوه رودخانه‌ای و لاشه سنگ در چشمه طاق‌ها و از سنگ‌های پاکتراش در قسمت پایه‌ها بهره گرفته شده‌است. کف پل سنگ‌فرش است. نوع سنگ‌فرش، سنگ بلوک قرمز است که در اثر فرسایش آب از صورت کادر بودن خارج شده‌است.[۲]
نگارخانه ویرایش
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
«پل ساسانیان فرو ریخت». روزنامه همشهری. ۴ آبان ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژوئن ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۹ بهمن ۱۳۸۷.
پانویس ویرایش
- ↑ «"پل شاپوری" از دوران ساسانیان در "خرم‌آباد"». وب‌گاه خبرنگاران جوان. ۳ تیر ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۱۱ اکتبر ۲۰۱۴.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ «پل شاپوری (طاقِ پیل اِشْکِسَّه) - خرم‌آباد». وب‌گاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۱ اکتبر ۲۰۱۴.
- ↑ «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.