چهارلنگ

شاخه‌ای از ایل بختیاری

چهارلَنگ، یکی از دو شاخه بزرگ ایل بختیاری است. با توجه به نمودار سازمانی ایل بختیاری به دو شاخه اصلی هفت لنگ و چهارلَنگ تقسیم می‌شود. هر چند که این دو شاخه ایل بختیاری از نظر فرهنگی تفاوت چندان زیادی ندارند، اما جدایی محل سکونت و مسیر کوچ، باعث ایجاد تفاوت‌هایی نه چندان زیاد، در نحوه گویش و لهجه این دو شده‌است.

شاخه چهارلنگ در جنوبشرقی استان لرستان، شمالغربی استان چهارمحال و بختیاری و شمالشرقی استان خوزستان زندگی می‌کنند.[۱]

پراکندگی جغرافیایی ویرایش

تقسیمات ایلی ویرایش

ایل بختیاری به دو شاخه اصلی هفت لنگ و چهار لنگ تقسیم می‌شود که شاخه چهارلنگ‌ نیز به چند باب تقسیم می‌شوند که هیچگونه اشتراک فامیلی با یکدیگر ندارند. پیشینه این تقسیمات، به اواخر قرن پانزدهم و اوایل قرن شانزدهم میلادی بازمی‌گردد و به‌عنوان نمودار اجتماعی ایل بختیاری شناخته می‌شود.[۲] چهارلنگ‌ها از پنج باب تشکیل می‌شوند، که عبارتند از:

  1. محمود صالح
  2. کیان‌ارثی
  3. زلقی
  4. ممی‌وند
  5. موگویی[۳]

محمود صالح ویرایش

  1. حیدر داوود
  2. کتکی
  3. اورش
  4. آدگار
  5. کافلی
  6. آل داود
  7. قلی
  8. ممجلاردین
  9. آردپنایی
  10. ممزایی
  11. هارونی

کیان‌ارثی ویرایش

  1. برون
  2. تمبی
  3. حموله
  4. زنگنه
  5. کرد زنگنه(لر زنگنه)[۴]
  6. بیگدلی
  7. جلالی
  8. مکوندی
  9. کهیش
  10. باورساد
  11. جانکی گرمسیر
  12. پوستین بکول
  13. اسفرین
  14. بوربورون
  15. ورمحمود
  16. استکی
  17. عاشوروند
  18. عالی‌وند
  19. سهونی
  20. محمد جعفری
  21. مانا جعفری
  22. عالی جعفری
  23. غریب وند
  24. هر کل
  25. گشتیل
  26. سندلی
  27. ممبینی

موگویی ویرایش

  1. مهدور
  2. شیخ سعید
  3. شیرازی
  4. حسومی
  5. سرلک
  6. شیاس
  7. کیماس
  8. هلیل
  9. خواجه موگویی
  10. خواجه باجول

زلکی ویرایش

  1. دوزنی
  2. جاوند
  3. هزارسی
  4. چارطافه

میوند ویرایش

از طایفه‌های بختیاری است. سکونتگاه‌های میوند از استان مرکزی و غرب اصفهان و شرق لرستان تا شمال خوزستان می‌باشد. طایفه میوند، گویش مخصوص خود را دارد که به گویش میوندی بختیاری مشهور است.[۵] [۶]

  1. حاجیوند
  2. عبدالوند
  3. عیسوند
  4. بُساک
  5. فولادوند

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. «BAḴTĪĀRĪ TRIBE». دانشنامه ایرانیکا. دریافت‌شده در ۸ ژانویه ۲۰۱۴.
  2. «Bakhtyārī». Encyclopædia Britannica.
  3. «نمودار اجتماعی طوایف بختیاری». دانشنامه ایرانیکا.
  4. سفرنامه لرستان و خوزستان،بارون دوبد،نسخه چاپی(ص۲۴۸).
  5. «فرهنگ لغت گویش مئیوند | با کمک همه همتباران در حال تکمیل جمع آوری اصطلاحات زبان لری بختیاری، گويش میوند هستیم». ۲۰۲۲-۱۲-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۶-۱۴.
  6. هیودی و میوند به انضمام گزیده‌ای از تاریخ بختیاری. اقلیم قلم. شابک ۹۷۸۶۰۰۹۰۵۰۴۱۳.
  • حسین ابراهیمی ناغانی (۲ اسفند ۱۳۸۸). «اسامی طوایف و شعب ایل بختیاری». وبگاه انسان‌شناسی و فرهنگ. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ اکتبر ۲۰۱۳.
  • خسروی، عبدالعلی. تاریخ و فرهنگ بختیاری
  • حاجت پور، موسی. جامعه‌شناسی عشایر بختیاری
  • منصور امانی، تاریخ ایذه و قوم بختیاری
  • مهرزاد قنبری سردار اکبری. سرگذشت ایل چهارلنگ