ترکستان شرقی
| ترکستان خاوری | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| جونغارستان بخش سرخ‌رنگ, آلتی‌شهر بخش آبی‌رنگ | |||||||||
| نام چینی | |||||||||
| چینی سنتی | 東突厥斯坦 | ||||||||
| چینی ساده | 东突厥斯坦 | ||||||||
| |||||||||
| نام چینی جایگزین | |||||||||
| چینی سنتی | 東土耳其斯坦 | ||||||||
| چینی ساده | 东土耳其斯坦 | ||||||||
| |||||||||
| نام اویغوری | |||||||||
| زبان اویغوری | شرقىي تۈركىستان
| ||||||||
| |||||||||
محتویات
گسترۀ جغرافیاییویرایش
ترکستان خاوری (اویغورستان) یا استان خودگردان سین‌کیانگ بخشی از سرزمین پهناور چین است که در اپاختر باختری این کشور جای دارد. از شهرهای برجسته آن می‌توان کاشغر، ختن، آق‌سو، یارکند، تورفان، کوچا و اورومچی را نام برد.
زبانویرایش
بیشتر باشندگان این استان اویغورها هستند. در بخش اپاختری قزاق‌ها و مغول‌ها و در بخش‌های باختری این استان تاجیک‌های پارسی زبان و پامیری‌های ایرانی‌تبار (چینی‌ها پامیری‌ها را نیز تاجیک می‌خوانند.[۱]) که از مردمان بومی این سامان هستند زندگی می‌کنند. کیش بیشتر اینان اسلام سنی است.
سیاستویرایش
از سال ۱۹۴۹ که دولت مرکزی چین این سرزمین را اشغال کرده با سیاستهای امنیتی و با هدف افزایش قدرت در مرزهای باختری کنونی خود در جهت سرکوب آزادی خواهان و مسلمانان بومی این استان خودمختار اقدام به تغییر بافت قومی منطقه با اسکان چینی‌های هان کرده که جمعیتشان پیاپی رو به افزایش است و اکنون نزدیک به نیمی از جمعیت استان را دارا می‌باشند. [۲] [۳]
اویغورها و قزاق‌ها و اقلیتهای ایرانی‌تبار و پارسی زبان این استان در معرض ظلم و شکنجه سیستماتیک و خطر کشتار به سبب دفاع از فرهنگ، هویت و ارزشهای دینی خود، می‌باشند. تُرکستان خاوری به یک زندان روباز تبدیل شده و جمهوری خلق چین در پی پاکسازی اسلام و هویت اقوام بومی این سرزمین می‌باشد.[۴] چین دو راه پیش روی مردم بومی این دیار گذاشته‌است؛ استحاله یا مرگ! بیشتر از ۳۵۰٬۰۰۰ مسلمان در زندان‌های چین شکنجه می‌شوند. کشورهای غربی نیز از این وضع بهره‌برداری سیاسی می‌کنند. از اساتید موسیقی اویغوری عبدالرحیم هئییت در زندان‌های چین کشته شد. وی سال ۲۰۱۷ و بدون ارائه هیچگونه دلیلی در اورومچی بازداشت و به ۸ سال زندان محکوم شد. او پیش از آن نیز بارها به دلیل خواندن ترانه «آتیلار» (نیاکان) توسط دولت چین محاکمه شده بود.
سازمان دیده‌بان حقوق بشر از نقض گسترده حقوق مسلمانان در منطقه خودمختار سین‌کیانگ خبر می‌دهد. چندین سازمان حقوق بشری در اوت ۲۰۱۷ در نشست کمیته مبارزه با نژادپرستی سازمان ملل متحد در ژنو دربارهٔ مسلمانان اویغوری و دیگر اقلیتهای بومی استان خودمختار سین کیانگ اعلام کردند: «این مسلمانان به بهانه مواضع سیاسی خود در کمپ‌های بازآموزی یا تفتیش عقاید تحت بازداشت هستند. حدود ۳٬۰۰۰٬۰۰۰ مسلمان اویغور، قزاق، تاجیک، پامیری و دیگر بومیان منطقه بدون هیچگونه محاکمه‌ای در کمپ‌ها نگهداری می‌شوند». [۵] [۶] [۷]
گروه‌های نژادی مسلمانویرایش
۱۰ گروه از ۵۶ گروه نژادی در چین را مسلمانان تشکیل می‌دهند. اقلیتهای مسلمان شامل اقوام هوئی، اویغور، قزاق، تاجیک، قرقیز، تاتار، ازبک، قوم سالار، بائو آن و دونگ شیانگ در اپاختر و اپاختر باختری چین زندگی می‌کنند. مسلمانان هوئی و اویغور دارای دو منطقه خودمختار به نام‌های استان نینگ شیا و استان سین کیانگ (ترکستان خاوری) هستند. مسلمانان در برخی مناطق نیز دارای مدیریت محلی خودمختار هستند. لازم به یادآوری است که دولت کمونیست چین در سال ۱۹۴۹ منطقه ترکستان خاوری را اشغال و سپس نام آن را به سین کیانگ تغییر داد.
جستارهای وابستهویرایش
منابعویرایش
- ↑ «تاجیک‌های چین» (به پارسی). وبگاه دانشنامه اینترنتی ویکی‌پدیا.
- ↑ «ملاحظات امنيتي- سياسي چين در آسياي مركزي (2005 -1991)» (به پارسی). مطالعات اوراسياي مركزي، مركز مطالعات عالي بين المللي، دانشكده حقوق و علوم سياسي، سال اول، شماره 2 ،تابستان و پاييز 1387 ،صفحات 102 -87.
- ↑ «ناآرامی در غرب چین حدود ۱۰۰ کشته برجای گذاشت» (به پارسی). وبگاه رسانه اینترنتی دویچه وله آلمان.
- ↑ «روایت یک زندانی از "کمپ‌های آموزشی" چین برای مسلمانان اویغور» (به پارسی). وبگاه رسانه اینترنتی دویچه وله آلمان.
- ↑ «نسل‌کشی فرهنگی اویغورها توسط حکومت چین» (به پارسی دری). وبگاه رسانه اینترنتی دویچه وله آلمان.
- ↑ «قدردانی مسلمانان اویغور از حمایت‌های ترکیه» (به پارسی). وبگاه رسانه اینترنتی تی آر تی ترکیه.
- ↑ «تظاهرات مردم قونیه علیه سرکوب تُرک‌های اویغور توسط چین» (به پارسی). وبگاه اینترنتی آژانس خبرگزاری آناتولی ترکیه.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «East Turkestan». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۹ فوریه ۲۰۰۸.
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون یک مکان جغرافیایی است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |